Zonnepanelen installeren
In Nederland is zonne-energie aan een stevige opmars bezig. Het opgesteld vermogen is van 90 megawattpiek in 2010 gegroeid naar bijna 1.500 megawattpiek in 2015 (CBS). De belangrijkste reden is dat, door de sterke daling van de prijs van zonnepanelen, het voor steeds meer particulieren en bedrijven financieel interessant om in deze systemen te investeren. De terugverdientijden van zonnepanelen liggen gemiddeld tussen de 7 en 10 jaar, het rendement op de investering op zo’n 11%. Vooral het investeringsbedrag, de ligging van het dak en het stroomtarief van de verbruiker zijn daarbij bepalend.
De groei zal de komende jaren alleen nog maar sterker worden. We zien zowel een sterke toename van grotere zonne-energieprojecten met een SDE subsidie (stimulering duurzame energie), als ook een aantrekkende nieuwbouwmarkt waar zonnepanelen bijna standaard in het ontwerp zijn opgenomen (als gevolg van strengere energie-eisen). Nu ook gemeenten en corporaties weer volop investeren in het verduurzamen van hun vastgoed, ligt voor het zonnepaneel een zonnige toekomst in het verschiet.
Structurele groeimarkt
Zonne-energie maakt onderdeel uit van het Nederlandse energiebeleid. De ambities van Nederland zijn hoog. Van 6% duurzame energie nu wil de overheid in 2020 naar 14% duurzame energie-opwekking. Tot 2015 vond de groei van zonne-energie vooral plaats bij bedrijven en particulieren met een kleinverbruik-aansluiting. Door het goede imago van zonnepanelen en de huidige salderingsregels voor kleinverbruikers is zonne-energie een structurele groeimarkt; handhaving van de salderingsregels en dus consequent beleid zijn wel een belangrijke voorwaarde voor structurele groei bij deze groep. Doordat de concurrentiepositie van zonne-energie binnen de SDE is verbeterd t.o.v. andere duurzame energievormen verwacht bijvoorbeeld de Rabobank dat de groei de komende jaren in toenemende mate zal komen van relatief grote projecten onder de SDE. Door de steeds sterkere concurrentiepositie van zon binnen de SDE neemt het aantal grote projecten toe en worden zonneweiden ontwikkeld van meerdere hectares. Naar verwachting worden hier tegen het jaar 2020 gemiddeld 20 miljoen zonnepanelen per jaar verkocht. Op dit moment wordt wereldwijd meer dan 50% van alle investeringen in duurzame energie besteed aan zonne-energie. Dezelfde Rabobank verwacht dat in 2100 wereldwijd meer dan 50% van de energievoorziening door zonne-energie wordt ingevuld. Nu is dit minder dan 1%.
Vakbekwame installateurs
Maar het maken van een goed advies, afgestemd op de bouwkundige mogelijkheden van het dak, de aanwezige elektrotechnische installatie en de behoeften en wensen van de klant vragen wel om deskundigheid. En dan zijn er nog de verschillende typen opdrachtgevers, zoals de particuliere huizenbezitter, de ondernemer met een bedrijfspand of de corporatie met een appartementencomplex, ieder met zijn eigen wensen en verdienmodellen.
Lessen uit de praktijk leren helaas dat het nogal eens aan kennis en kunde ontbreekt bij het ontwerpen en uitvoeren van pv-systemen. Zo wordt bijvoorbeeld onvoldoende rekening gehouden met het type en de conditie van de dakbedekking, waardoor lekkages ontstaan. Ook onvoldoende inzicht in windbelasting en windweerstand op daken kan grote schade veroorzaken. Op internet zijn helaas al wat filmpjes te vinden van rondvliegende zonnepanelen. Ook de keuze van de panelen, het beoordelen van de kwaliteit en de afstemming op de juiste omvormer is geen sinecure. Te vaak worden opdrachtgevers teleurgesteld omdat de opbrengsten in de meterkast niet in verhouding staan tot het aangebrachte vermogen op het dak. Voor het goed elektrotechnisch engineeren van het totale systeem, zeker bij de grotere installaties, is vakbekwaamheid echt een vereiste.
Kwaliteitsregister
Ook de overheid is zich bewust dat opdrachtgevers moeten kunnen kiezen voor aantoonbaar vakbekwame installateurs, die het maximale uit iedere installatie kunnen halen, bij wie veiligheid voorop staat en die op de hoogte zijn van de laatste ontwikkelingen. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft daarom op basis van een Europese richtlijn met andere branchepartijen, waaronder Uneto-VNI en Holland Solar, het initiatief genomen om een certificatiestructuur en kwaliteitsregister voor installateurs van zonnestroomsystemen te ontwikkelen.
Doel is dat in de toekomst al het installatiewerk aan zonne-energiesystemen wordt uitgevoerd door gecertificeerde installateurs, om zo de kwaliteit te kunnen borgen. Daarvoor zijn drie competentieprofielen ontwikkeld, waaraan examens als proeve van vakbekwaamheid zijn gekoppeld. Deze profielen hebben betrekking op het ontwerpen van zonnestroomsystemen, het bouwkundig monteren van zonne-energiesystemen en het elektrotechnisch installeren van zonnestroomsystemen. Een kandidaat die slaagt voor een examen ontvangt het betreffende certificaat en is voor die discipline dus aantoonbaar vakbekwaam.
Voor alle drie de vakdisciplines/certificaten heeft BDA Dak- en Gevelopleidingen cursussen ontwikkeld. De ontwerpcursus is vooral bedoeld voor projectleiders en technisch adviseurs van installatiebedrijven. In deze 3-daagse cursus ‘Ontwerp Zonnestroomsystemen’ wordt het bedrijfsproces van het installatiebedrijf gevolgd, van eerste aanvraag naar ontwerp, uitvoering, oplevering en onderhoud. Accenten worden geplaatst bij het dimensioneren van systemen op hellende en platte daken, montagemethodieken, engineering, elektrotechnische installatie en de berekeningen van de return on investment voor de verschillende typen opdrachtgevers, van particulier tot zakelijk ondernemer en instelling. Doel van de cursus is dat men een hoogwaardig advies en ontwerp kan afgeven afgestemd op de mogelijkheden van het project en de wensen van de klant. Bij de cursus wordt het ISSO-Handboek Zonne-energie als werkboek gebruikt. De tweede en derde cursus duren ieder twee dagen, en zijn feitelijk praktijktrainingen die bedoeld zijn voor de monteurs.
Hoe ontwikkelt de markt zich?Na jarenlange daling van de prijs van zonnepanelen wordt voor de komende jaren een redelijk stabiele tot licht dalende prijs verwacht. Deze verdere prijsdaling zal vooral moeten komen van technologische vooruitgang, resulterend in hogere stroomproductie per zonnepaneel. In de particuliere markt met hellende daken zien we vooral een groei van systemen met volledig zwarte panelen, zeker als het om daken gaat die in het zicht liggen. In de nieuwbouw zien we daarnaast een opkomst van geïntegreerde systemen, waarbij de panelen tussen de pannen i.p.v. erboven worden aangebracht. |
Certificering
Na het volgen van de cursussen kan men zich inschrijven voor het bijbehorende examens. Voor het eerste ontwerpcertificaat doet men examen bij CITO in Arnhem, voor de beide andere certificaten doet men de geaccrediteerde praktijkexamens bij BDA Dak- en Gevelopleidingen (examenlocatie Gorinchem). De certificaten worden door CITO en BDA Opleidingen verstrekt. Als de examenkandidaat slaagt voor een van de drie examens wordt deze persoon voor de betreffende vakdiscipline opgenomen in het Nationale Kwaliteitsregister QbisNL.nl (www.qbisnl.nl). Bezit het installatiebedrijf alle drie certificaten mag het zich een gecertificeerd zon-installateur noemen en kan men een erkenning aanvragen bij KvINL of Sterkin of opgaan voor het Zonnekeur-bedrijfscertificaat. Het bedrijf wordt ook in het register als aantoonbaar vakbekwaam bedrijf opgenomen. Dit register kan door opdrachtgevers geraadpleegd worden bij de keuze voor een vakbekwame gecertificeerde zon-installateur. Overigens is het volgen van de cursus geen verplichting, indien men meent voldoende vakbekwaam te zijn kan men zich ook direct voor de examens inschrijven.
Het ministerie promoot deze certificeringsregeling, en zal opdrachtgevers dus wijzen op het belang van een erkende en gecertificeerde installateur. Ook gemeenten en woningcorporaties ondersteunen dit initiatief en zullen bij aanbestedingen steeds vaker naar de persoonscertificaten en een erkenning of bedrijfscertificaat gaan vragen
Opleidingen Zonnestroomsystemen
Er zijn diverse opleidingen te volgen, BDA biedt op diverse data de volgende opleidingen aan:
- Cursus Ontwerp zonnestroomsystemen 04.09 – 11.09 – 18.09
- Praktijktraining Bouwkundige montage zonne-energiesystemen 07.09 – 08.09
- Praktijktraining Installeren van zonnestroomsystemen 31.08 – 01.09
Meer informatie over de trainingen kunt u vinden op www.bdaopleidingen.eu
