Bijna iedere uitgave focust de redactie zich op een water gerelateerd onderwerp, variërend van badkamer, toilet tot keuken. Zolang het de installatietechniek maar raakt. We hebben nu eenmaal minder affiniteit met opgeblazen verhalen over ‘minimalistische ontwerpen met heldere, tijdloze lijnen’, wat dat ook allemaal moge betekenen. Eens in het jaar staan we uitvoeriger stil bij alles wat met water in woningen en kleine utiliteit te maken heeft. Zo duiken we in deze uitgave o.a. in de wereld van corrosie. Hoe is dit in gesloten waterzijdige systemen te voorkomen? ISSO maakte er een (herziene) publicatie over, die binnenkort verschijnt. Net zo interessant is het project Superlocal, waarin wordt geanticipeerd op de waterproblematiek door hevige regenbuien en lange perioden van droogte als gevolg van klimaatverandering. Circulaire waterkringloop en materiaalgebruik spelen een belangrijke rol. De installateur zal hiermee steeds vaker te maken krijgen. Kortom, het onderwerp water reikt verder dan nietszeggende teksten over ‘waterbelevingen die alle zintuigen raken’. Niet dat beleving geen rol speelt. Maar eigenlijk gaat het toch vooral om de techniek erachter.
Waterbeleving
In de april editie beschreven we al de nieuwe Flextherm Eco van Flamco: een thermisch laadstation dat elektriciteit omzet in warmte en opslaat voor warmwatervoorziening. Er lopen momenteel diverse pilots met deze batterij. Eén daarvan bij Keukenstudio Kruize in Bergschenhoek. IZ ging langs en vroeg aan eigenaar Lood Kruize waarom hij voor dit systeem koos en wat tot nu zijn bevindingen zijn. Kruize begon 25 jaar geleden zijn keukenstudio en zit sinds een aantal jaren op een nieuwe locatie. Zijn zoons runnen vanuit hetzelfde gebouw een webwinkel en aannemersbedrijf. De familie Kruize probeert bewust om te gaan met energiegebruik. Het …
Realistisch duurzaam
De werkdruk is hoog, de markt is goed, de klant weet wat hij wil en de jonge vakmensen van nu hebben andere kennis en een andere rol. Het is schakelen voor ervaren vakmensen en soms zoeken naar meer zelfvertrouwen. De ervaren vakmannen Kees en Jan kennen dit gevoel én het dilemma tussen het eigen belang en hun loyaliteit naar hun bedrijf. Kees is 56 jaar en werkt al 28 jaar voor hetzelfde bedrijf in de installatiebranche. Voorheen werkte hij in de tuinderij die zijn vader had opgezet. Met hart en ziel nam hij het levenswerk van zijn vader over en …
Ervaren vakmannen
Ken jij Uponor S-Press PLUS al? Deze nieuwe serie koppelingen combineert het beste van de bestaande S-Press- en PPSU-koppelingen tot één next generation perskoppeling. Uponor heeft de perskoppeling voor meerlagenleidingen opnieuw uitgevonden: ROBUUST, ZEKER, EENVOUDIG én SMART. Beschikbaar in de maten 16 t/m 32 mm in zowel metaal als kunststof …
Voor installateurs die van snelheid houden
Ubiflex van Ubbink is dé loodvervanger die wordt toegepast in alle bouwdetails waarin een waterdichte laag vereist is. Het kan bladlood in alle gevallen vervangen en gaat de levensduur van een gebouw mee. Met Ubiflex loodvervanger valt veel winst te behalen! Snelle verwerking Ubiflex verwerkt u eenvoudig op lange lengtes …
Slimme en voordelige loodvervanger!
Met de nieuwe Decorio kan uw warmtepomp het dak op! In het streven om ons fossiele energieverbruik te verminderen is de warmtepomp een populaire keuze. Voor de bewoner is, naast geluidsoverlast, de omvang door plaatsing in de tuin of schuur een struikelblok. De nieuwe, eenvoudig te monteren Decorio Luchtwarmtepompbehuizing 30°-55° …
Ontdek onze slimme vogel!
Lucht en vuil in cv-installaties zijn een veelvoorkomend probleem. Voor een duurzame en efficiënte installatie is het daarom van belang om zowel een lucht- als vuilafscheider te plaatsen. Lucht in de installatie Vaak gehoorde klachten zoals radiatoren die niet de voorziene warmte afgeven, storende borrelende geluiden in de radiatoren en …
Weg met lucht en vuil!
Lassen of solderen van leidingen voor verwarming of drinkwater is al lang niet meer van deze tijd. Meerlagenbuizen worden eenvoudigweg via perskoppelingen aan elkaar vastgemaakt. Een kwestie van knippen, insteken en persen. Elke fabrikant heeft zijn eigen methode om dit persen zo eenvoudig mogelijk én, misschien nog belangrijker, gegarandeerd lekdicht te maken. Enkele voorbeelden. Viega introduceerde vorig jaar het kunststof leidingsysteem Viega Smartpress (hoofdfoto). Het systeem heeft een perskoppeling met geoptimaliseerde doorstromingseigenschappen van fittingen met lage drukverliezen. Dat komt omdat de fittingen bochten hebben in plaats van knieën. Omdat ze ook geen O-ring hebben, hoeft er niet gekalibreerd te worden. De buis wordt afgeknipt, op de fitting gestoken en geperst. Door het ontbreken van een O-ring kan deze bovendien niet onbedoeld beschadigd of vervuild raken. Er is één fitting voor zowel sanitair, verwarming (16 t/m 63 mm) als gas (20 t/m 32 mm). De perskoppelingen zijn gemaakt van RVS en …
Perskoppelingen
De prijsontwikkeling van warmtepompen blijft de gemoederen bezighouden. Branchevereniging Techniek Nederland zet in op een drastische verlaging. Maar volgens verschillende fabrikanten is dat onmogelijk. Jan Willem van de Velde, Interim Directeur Viessmann Nederland: “Ik denk zelf dat een prijsdaling alleen mogelijk is door ketenefficiency en samenwerking met de juiste partners.” Begin januari gooide Arthur van Schayk de knuppel in het hoenderhok. Volgens de CEO van Remeha zullen de prijzen van warmtepompen eerder gaan stijgen dan dalen. In een uitgebreid interview met de Volkskrant legde hij uit waarom. “Cruciale onderdelen van warmtepompen zijn precies hetzelfde als in airco’s en ze komen uit dezelfde fabrieken. Door schaalvergroting zal echt niet plotseling een prijsdaling intreden. Bovendien krijgen we een nieuw koudemiddel, dat eerder duurder dan goedkoper zal zijn dan de bestaande varianten. Een prijsstijging van warmtepompen is dus het meest realistische scenario”, aldus Van Schayk. Prijsdaling De publicatie van het artikel zorgde voor …
“Gewend aan goedkoop”
Om de groei van legionellabacteriën in warmtapwaterinstallaties te voorkomen is de instandhouding van de juiste temperaturen zeer belangrijk. Voorwaarden hiervoor zijn een correcte dimensionering en een goede hydraulische balans in het warmtapwatercirculatiesysteem. De kwaliteit van het drinkwater hangt niet alleen af van de levering van schoon water door de drinkwaterleverancier, maar wordt ook bepaald door het ontwerp, de gebruikte materialen en de afmetingen van het leidingsysteem. Drinkwaterinstallaties moeten in zijn algemeenheid zo ontworpen, beheerd en onderhouden worden, dat bacteriegroei verhinderd wordt. Dat geldt ook voor het warmtapwatercirculatiesysteem. Kritische situaties Om te zorgen dat er geen bacteriegroei in warmwaterinstallaties plaatsvindt, is …
Warm tapwater
De badkamer is voor veel consumenten al lang niet meer alleen een ruimte waar ze zich snel wassen en aankleden. Steeds vaker is het een plek om te ontspannen en tot rust te komen. De badkamer wordt dan ook in toenemende mate een verlengde van de woon- of slaapkamer – een ontwikkeling die ook wel ‘homing’ genoemd wordt. Deze trend was ook duidelijk merkbaar op ISH 2019. Zo zien we dat badkamers steeds vaker worden uitgerust met wellness-opties zoals regendouches en gekleurd licht. Ontspanning Comfort in de badkamer wordt steeds belangrijker. Michael Tulp, Algemeen Directeur van Sunshower, leg uit hoe …
Overal Wellness
De ISH is altijd een feestje. In een sneltreinvaart krijg je als bezoeker een totaaloverzicht van alle trends en noviteiten. Deze editie was volgens meerdere bronnen ‘minder vernieuwend’ dan de ISH van 2017, maar had wel genoeg nieuws in petto om de bezoeker te verrassen. Tegelijkertijd liet de beurs ook goed zien welke trends op dit moment de toon aangeven in de installatiebranche. De ISH had dit jaar geen duidelijk thema. Wel besteedde de Frankfurter Messe in haar communicatie volop aandacht aan allerlei organisatorische veranderingen die ze had doorgvoerd. Zo was er een nieuwe indeling, die meer vierkante meters expositieruimte …
ISH in sneltreinvaart
Het is ongetwijfeld de trend van 2019 in de sanitairwereld: kleur. Jarenlang domineerde de minimalistische badkamer, maar nu mag het allemaal weer uitbundiger. Met het aantrekken van de economie, lijken zowel de fabrikanten als consumenten op te fleuren. Als u de ISH heeft bezocht afgelopen maart, is het u vast …
Het mag weer
De PV-markt heeft te kampen met wildgroei. Cowboys die zonder de juiste kwalificaties aan de slag gaan, wat voor levensgevaarlijke situaties kan zorgen. Jan Hofman heeft wel kennis en kunde in huis. En daardoor heeft zijn bedrijf NPS Duurzaam de afgelopen jaren een fikse groeispurt gemaakt. NPS Duurzaam opereert vanuit …
Expert tussen cowboys
Privacy, het is een groot goed in Nederland. Maar het continu borgen van privacy is best lastig. We kennen de nieuwssensaties. Van een bij het huisvuil gevonden pc vol met belangrijke informatie tot aan wereldwijde hacks van databases vol met betalingsgegevens. Het lekken van klantinformatie ligt om de – bekende …
Vertel niet te veel
Rainshowers, bubbelbaden, stoomcabines; de consument pakt weer flink uit nu de economie is opgebloeid. En waarom ook niet, we hebben geld en water genoeg in ons kikkerlandje. Toch ligt er watergebrek op de loer, waarschuwen experts. Hebben ze gelijk of zijn het doemdenkers? Eric van der Blom is werkzaam als …
Een stapje terug doen?
Slimme senioren, die m.b.v. techniek thuis kunnen blijven wonen, zijn er al maar nog niet in grote getalen. Manon Vanderkaa, directeur van KBO-PCOB, de grootste seniorenorganisatie van Nederland, praat in Den Haag op het ministerie van VWS vaak over het langer thuis wonen van senioren. Techniek komt daar ook aan bod. Maar er is nog veel nodig. “Techniek moet worden afgestemd op een doelgroep voor wie de mogelijkheden ervan nog niet vanzelfsprekend zijn.” Met het Pact Ouderenzorg, gestart door minister De Jonge, gaan veel organisaties aan de slag om ouderen langer thuis te laten wonen, eenzaamheid te bestrijden en mensen …
Techniek voor senioren
De energietransitie is nog niet eens afgerond of er dient zich alweer een nieuwe revolutie aan. Door de klimaatverandering krijgen we vaker te maken met hevige regenbuien en lange periodes van droogte. In het project Superlocal wordt al geanticipeerd op de waterproblematiek die dat met zich meebrengt. Afgelopen zomer hadden we een lange, hete en droge periode. Bij alle stakeholders in de watersector gingen de alarmbellen rinkelen. Zeker toen ook nog bleek uit Big Data analyse (zie elders deze uitgave) dat we de komende jaren nog vaker dit soort periodes tegemoet mogen zien. Want, hoe gaan we dan waterschaarste voorkomen? …
Off-grid watersysteem
Als jonge vader gaf Job Beijer zijn baan als gymleraar op om zonder ervaring directeur te worden van een loodgietersbedrijf. Hij werd een sociaal werkgever met een groot hart. Goudeerlijk en altijd in kansen denkend, juist als het gaat om ‘zijn’ vakmensen. Sinds twee jaar is Job Beijer mede-eigenaar van het installatiebedrijf Aquarius. Zijn vader passeerde de 60 en wilde langzaam afbouwen. Tegelijkertijd stond Job na vele jaren in het onderwijs wel open voor een nieuwe uitdaging. Daarom besloot hij de stap naar het familiebedrijf te zetten. Zijn vader is nog steeds actief in het bedrijf maar de dagelijkse leiding …
Sociaal werkgever
Wel of geen warmtepomp? Een bodem- of luchtgebonden systeem? En welk afgiftesysteem combineert het beste met de gekozen oplossing? Het zijn zomaar enkele vragen waar je als installateur tegenaan loopt als je overweegt om een warmtepomp te installeren. Bij BAM Energy Systems zijn ze er maar al te bekend mee. BAM Energy Systems heeft de afgelopen jaren al diverse NOM-woningen gerealiseerd met bouwpartners. Daarbij is een leerproces doorlopen waar nu de vruchten van worden geplukt. Arjen van der Meer, Manager Ontwikkeling en Prijsvorming bij BAM Energy Systems licht toe aan de hand van een project in Delft. Project In de Klinkerbuurt 3 in de Schoemaker Plantage in Delft ontwikkelt gebieds- en vastgoedontwikkelaar AM 92 toekomstbestendige nul-op-de-meter huizen naar een ontwerp van WAM Architecten. Ze worden gebouwd door BAM Wonen. BAM Energy Systems is verantwoordelijk voor de duurzame installaties. Getrouw aan de principes van de Trias Energetica is eerst nagedacht over manieren om de energievraag zoveel mogelijk te beperken. In dat kader zijn verschillende passieve bouwkundige maatregelen genomen. Zo heeft de gevel een dik isolatiepakket, is er Triple glas toegepast en kierdicht gebouwd. De gevels van de woningen hebben, afhankelijk van het geveldeel, een RC-waarde tussen de 5 en 6. Stroom …
92 NOM-woningen
Kantelen, noemen ze het in vakjargon. Nederland staat aan de vooravond van een aardverschuiving. Iedereen weet dat de energietransitie onomkeerbaar is, maar vooralsnog aarzelt de consument om en masse over te stappen op duurzame oplossingen. Waarom? Queena Qian en Shima Ebrahimigharehbaghi zijn beiden verbonden aan de TU Delft. Ebrahimigharehbaghi is op dit moment bezig te promoveren bij Qian. Beide dames verdiepten zich de afgelopen jaren in de motieven van Nederlandse huiseigenaren en huurders om wel of niet over te stappen op duurzame oplossingen. Het resultaat van hun onderzoek zal binnenkort worden gepubliceerd. In dit artikel een voorproefje, waarbij tijdens het interview vooral Qian het woord voerde. Stap wagen? Met onze ambitieuze klimaatdoelstellingen moeten we als maatschappij overstappen op duurzame verwarmingssystemen en energieopwekkers. Het is opvallend dat Nederland zo langzamerhand wel aan de PV-panelen gaat, maar de warmtepomp nog niet helemaal lijkt te omarmen. Wat is er aan de hand en kan je als installateur jouw klant zover krijgen dat hij wel de stap durft te wagen? Onbekendheid oplossingen Hoewel het onderzoek van Qian en Ebrahimigharehbaghi zich vooral toespitst op de sociale context, hebben ze gaandeweg ook wel enig inzicht gekregen in het populariteitsgehalte van de verschillende technische oplossingen. En daar …
Duurzaamheid verkopen
Steeds meer consumenten zijn zich bewust van de noodzaak om van het aardgas af te gaan. Gasloos bouwen en energieneutraal zijn de sleutelwoorden in de bouw. Bij een verbouwing of vervanging van een ketel wordt dit vaak direct ter hand genomen. Veel mensen kiezen voor de investering in een warmtepomp. Op zo’n moment is een goede samenwerking tussen de verschillende disciplines van groot belang. De installateur, de adviseur, de aannemer en de bewoner moeten begrijpen wat er gaat gebeuren en hoe verschillende systemen op elkaar ingrijpen. Het gaat immers om meer dan alleen een ketel vervangen. Hans en Christine zijn de eigenaar van een gemeentelijk monument in Hilversum. Een typische jaren twintig woning. Ze wonen daar sinds 1979 met veel plezier. De behaaglijkheid én energieprestatie van de woning zijn echter niet meer van deze tijd. Dit heeft hen doen besluiten om de woning zo ver mogelijk te verduurzamen. Tom Smeulders van het bedrijf Balanshuis adviseert bewoners over de mogelijkheden van het energieneutraal maken van hun woning. Veel bedrijven hebben specialistische kennis over het eigen product. Voor een energie-neutrale woning is juist een blik op het geheel nodig: de verschillende specifieke producten moeten op elkaar aansluiten. Balanshuis kijkt naar dit totale …
Van aardgas af
Ogenschijnlijk op zichzelf staande problemen in cv- en gkw-installaties zijn vaak te herleiden tot corrosie. Met de juiste kennis is dit te voorkomen. De herziene ISSO-Publicatie 13 biedt uitkomst. Gekoeld- en warmwatersystemen worden meestal ontworpen en gebouwd om lange tijd probleemloos te kunnen functioneren. Als al vrij kort na inbedrijfstelling de eerste problemen zich voordoen, is dit niet alleen frustrerend, maar leidt dit tot langdurige onderzoeken, juridisch getouwtrek en hoge kosten. ISSO heeft daarom op verzoek van de markt richtlijnen opgesteld om deze problematiek aan te pakken. Expert Sanitaire Technieken, Irene van Veelen licht toe. Omvangrijk Mensen associëren corrosie met roest. Dat is er inderdaad een vorm van, maar corrosie is veel meer dan dat. Corrosie is de ongewenste aantasting van een materiaal ten gevolge van chemische of elektrochemische reacties met componenten uit de omgeving. In installaties zijn meestal verschillende materialen, zoals staal, messing, aluminium of kunststoffen, aanwezig met één …
De stille vernietiger
Ron Bosch is in het dagelijks leven werkzaam als adviseur en docent. Hij reisde dit jaar af naar de ISH in Frankfurt en deed als special reporter van IZ verslag van zijn bevindingen aldaar. “Als adviseur, hoofddocent en ontwikkelaar van een nieuwe opleiding ‘Gebouwgebonden Installatietechniek’ aan de Hogeschool Arnhem Nijmegen ben ik continu op zoek naar noviteiten. Ik probeer zoveel mogelijk de actuele trends en ontwikkelingen te verwerken in mijn colleges. Sowieso vind ik het noodzakelijk dat je je vakliteratuur bijhoudt en regelmatig een beurs bezoekt. De techniek staat niet stil en als je niet alert bent, ga je achterlopen wat een ongunstig effect heeft op je concurrentiepositie.” Extra lang “Dit jaar vond de beurs voor het eerst plaats van maandag tot en met vrijdag, een dag langer dus dan tijdens voorgaande edities. Met de extra dag mikt de organisator op een breder publiek dan alleen vakexperts. Zo kunnen bijvoorbeeld …