Teveel legionellapreventie?
Zijn we doorgeschoten in onze legionellapreventie? GGD-Drenthe Arts Ivar van Dijk denkt van wel. Volgens de gezondheidsdeskundige zijn maatregelen bij prioritaire installaties noodzakelijk. In sporthallen, gymzalen en scholen schieten we echter niets op met extra preventie. IZ voelde de arts aan de tand.
Legionella kent verschillende vormen. De gevaarlijke variant kan de gevreesde veteranenziekte veroorzaken. In 1999 eiste die een zware tol, toen 32 mensen stierven na een bezoek aan de Flora in Bovenkarspel. Een besmette whirlpool bleek de boosdoener te zijn. In 2006 zorgde een besmetting via een Amsterdamse koeltoren voor twee doden. Uit cijfers blijken er jaarlijks tussen de 300-400 gevallen te zijn van legionellalongontsteking. Waarom opteert Van Dijk dan toch voor minder preventie?
Je zou toch zeggen dat we niet voorzichtig genoeg kunnen zijn als het op legionella aankomt. Waarom pleit u dan toch voor een versoepeling van het preventiebeleid?
“Nou, geen versoepeling. Als GGD zouden we eerder zeggen een grondige afweging waar wel of geen risico’s zijn. Na Bovenkarspel werd alles als een risico bestempeld, we zijn daarin doorgeschoten. Ik vind preventieve maatregelen in sporthallen, kantoren en gymzalen onnodig.”
Gaat het hier om een zuiver financiële afweging waarbij de kosten niet opwegen tegen de baten?
“Het kostenplaatje speelt zeker een rol in dit verhaal, maar wij laten daar ons als GGD niet door leiden in onze adviesverlening. We kijken ook naar de onrust die wordt veroorzaakt als er legionella wordt gevonden. Huisartsen die bange mensen over de vloer krijgen, vragen aan zorginstellingen, telefoontjes naar de plaatselijke GGD en ga zo maar door. Het zorgt voor een extra belasting van ons zorgsysteem.”
Je zou toch zeggen dat legionelladetectie zinvol is als de bacterie daadwerkelijk wordt aangetroffen. Zo kan je de risico’s nog binnen de perken houden…
“Het sec vinden van legionella is nog geen indicatie van een risico. Er mag best legionella in het waterleidingsysteem zitten van sporthallen, scholen en kantoren. Zolang de mensen er maar niet ziek van worden. Onze regelgeving is ook gebaseerd op die gedachte: voorkom dat mensen ziek worden.”
Sommige experts op het gebied van Sanitaire Technieken pleiten juist voor extra preventie op de eerder genoemde locaties, omdat daar ook kwetsbare groepen komen, zoals ouderen en mensen die net hersteld zijn van een ziekte…
“We brengen al heel lang de bronnen van legionellabesmettingen in kaart. Tot dusver hebben we wel een relatie kunnen leggen tussen ziektegevallen en prioritaire installaties. Die relatie is niet aangetoond voor sporthallen, kantoren en scholen. Mocht dat wel het geval zijn, dan zou ik ook daar pleiten voor preventieve maatregelen.”
Zegt u hiermee in feite dat de heersende regelgeving al volstaat voor sporthallen, scholen en kantoren. Oftewel, zolang je voldoet aan de NEN 1006 is alles in orde?
“Vanuit gezondheidsperspectief is de NEN 1006 inderdaad toereikend. Ook al wordt er legionella aangetroffen, dan botst dit niet met de regelgeving, zolang de mensen er maar niet ziek van worden.”
Eerder constateerde u al dat we zijn doorgeschoten in maatrelen tegen legionella. Uw conclusie is in lijn met bepaalde experts. Zij wijzen op adviseurs die soms met vuistdikke pakketten aan maatregelen komen aanzetten, waardoor gebouweigenaren worden afgeschrikt, en, deels terecht, het beeld ontstaat dat deze adviseurs alleen maar extra geld proberen te verdienen…
“In de praktijk treft men al snel maatregelen op het niveau van prioritaire installaties. Het is moeilijk om een gezonde balans te vinden. Bovendien kunnen aanvullende preventiemaatregelen ook een vals gevoel van veiligheid geven. Hoe zinvol is het bijvoorbeeld om één keer per jaar monsters te nemen en alle leidingen door te spoelen? Het gaat maar om een momentopname.”
Tot slot: Stel de eigenaar van een sporthal, school of kantoor vraagt een installateur om advies over legionellapreventie; wat kan hij dan het best adviseren, volgens u?
“Vanuit het oogpunt van gezondheid hoeft hij geen preventiemaatregelen te adviseren. Juridisch gezien kan ik me voorstellen dat een eigenaar worstelt met de zorgplicht, beeldvorming en dergelijke. Ik snap hoe verleidelijk het is om dan toch maar jezelf in te dekken met extra maatregelen. Dat is echt lastige materie, waarin ik als arts alleen over de gezondheidsrisico’s advies kan geven.”
