Categorie: Vooraf

In beweging

In beweging

Installatie Vakbeurs Hardenberg staat voor de deur. Althans, op het moment van schrijven van deze Vooraf lijkt het daar nog steeds op. Laten we hopen dat de Hardenberg-beurs weer de voorloper is van het traditionele rijtje evenementen waarop het vakgebied jaarlijks of tweejaarlijks afkomt om innovaties in de markt van dichtbij te aanschouwen. Vakbeurzen vormen bij uitstek het decor om kennis te maken met noviteiten. Het geeft allemaal wat meer beleving om nieuwe producten in het echt te zien en hierover van gedachten te wisselen met experts en vakgenoten. Niet alles lukt even goed digitaal, hoezeer we daaraan inmiddels ook gewend zijn. Ook in deze IZ besteden we speciale aandacht aan het innovatieve karakter dat de installatiebranche al jaren uitstraalt. Dat komt natuurlijk omdat installatietechniek een bepalende rol speelt in de energietransitie. We hebben het dan niet alleen over warmtepompen die in rap tempo de markt veroveren maar ook over onderliggende technologieën, zoals digitalisering, die nodig zijn om de energietransitie tot een succes te maken. Het bewijst dat de installatiebranche volop in beweging is. En dat is vooral een goed teken.

Installatiegemak

Installatiegemak

Uit recent onderzoek van ROVC blijkt dat voor ruim vier op de tien technische werkgevers het tekort aan nieuwe aanwas de grootste uitdaging is op personeelsgebied. Het grote aantal onbekwame mensen dat op vacatures afkomt, staat met bijna 40 procent op een tweede plaats. Geen beste cijfers als je bedenkt dat de energietransitie, die momenteel gaande is en nog wel even zal aanhouden, alleen maar voor nog meer werk gaat zorgen in de installatiebranche. Arbeidstijd wordt zo meer dan ooit een schaars goed in de branche. Fabrikanten spelen daarop volop in door hun producten zoveel mogelijk installatiegemak mee te geven. Niet zozeer om de installateur buiten spel te zetten, zo benadrukken ze, maar om hem of haar te ontzorgen. Hoe korter de installatietijd, hoe meer werk er uiteindelijk in zijn totaliteit verzet kan worden. Soms gaat dat– letterlijk – om kleine toevoegingen, zoals een installatiehulp om de plaatsbepaling, het uitlijnen en het waterdicht inbouwen van een douchegoot te versnellen. Maakt niet uit. Alle hulp is welkom, nu de instroom van vakbekwaam personeel onveranderd op een laag pitje blijft staan. Na duurzaam verdient snel en slim installeren alle prioriteit.

Aanraken

Aanraken

Nog even door de zure appel heen bijten en we kunnen weer naar een ‘normale samenleving’ terug,. Dat zal ook betekenen dat vakbeurzen weer opengaan voor het grote publiek. Want één ding is wel duidelijk: ondanks alle digitalisering en daarmee de mogelijkheid om vanuit huis veel informatie binnen te halen, wordt het traditionele rondje over de beurs door velen gemist. Zo ook door Jan Bosch van Nefit Bosch, die graag even wil kijken bij de concurrent welke noviteiten hij lanceert. Toch weet hij ook zonder beurzen, samen met Martin Wendels van Wolf Energiesystemen, in grote lijnen in deze uitgave te schetsen welke trends de warmtepompwereld domineren. Leek het er enkele jaren geleden nog op dat vooral grondgebonden systemen de toekomst hebben. Nu veroveren juist de luchtgebonden systemen de markt. Ondertussen maakt een brede coalitie zich sterk voor de hybride warmtepomp. Vanaf 2024 moeten er elk jaar minstens 100.000 hybride warmtepompen worden geïnstalleerd om Nederland sneller gasvrij te maken. Kortom, het vakgebied is nog steeds volop in beweging. Laten we hopen dat we straks de noviteiten ook weer kunnen zien én aanraken.  

Slim bezig

Slim bezig

Van utiliteitsgebouwen wisten we het al, maar ook woningen worden steeds slimmer. Zo zijn er zelflerende thermostaten die gebruikerspatronen herkennen en met voicecontrol worden aangestuurd. Of slimme detectiesystemen met een ingebouwde servicedienst die automatisch nieuwe batterijen bestelt. Veel van deze oplossingen communiceren bovendien via een app. Voor W-installateurs betekent deze ontwikkeling dat ze over steeds meer ICT-kennis moeten beschikken om deze systemen met elkaar te laten communiceren. Meet- en regeltechniek wordt derhalve belangrijker en heeft steeds meer invloed op het eindresultaat. Installaties die door een verkeerde programmering niet goed worden aangestuurd, zullen niet goed functioneren. Dat komt in de praktijk al bij zo’n 70% van de klimaatbeheersingsinstallaties voor. Gelukkig verschijnen er ook hulpmiddelen op de markt die helpen om faalkosten achteraf tot een minimum te beperken. Software die ervoor zorgt dat componenten niet te groot of te klein worden geselecteerd bijvoorbeeld. Eerst doorrekenen, vervolgens checken en dan pas realiseren. Het is een ‘must’ in deze tijd van digitalisering.

Intelligent sanitair

Intelligent sanitair

Alles moet duurzaam en dat geldt ook voor ons watergebruik. Johan Bel, eigenaar van Mijn Waterfabriek, laat verderop in deze uitgave weten dat de watertransitie inmiddels al gaande is. “In de watersector zien we nu een groeiende belangstelling voor regenwater- en grijswatersystemen, infiltratieoplossingen voor het eigen perceel en waterbesparende technieken.” Er valt zeker nog een behoorlijke inhaalslag te maken, maar de gang zit er in. Dat uit zich in steeds meer waterbesparende, sanitaire producten, variërend van regenwatersystemen tot en met bijvoorbeeld een slimme mengkraan voor de badkamer, voorzien van spraakbesturing. De dag kan voortaan beginnen met het commando: “Hey Google, zet mijn douche aan”. Maar het zal nog wel enige tijd duren voordat dit soort intelligente toepassingen gemeengoed gaan worden. Zoals altijd bij innovaties zijn eerst de voorlopers aan de beurt: consumenten die het milieu hoog in hun vaandel dragen en hiervoor geld (kunnen) vrijmaken, en de gadgetfreaks, die graag het allernieuwste ‘speeltje’ omarmen. Voor de meesten van ons zullen, zoals gebruikelijk, vooral regelgeving en subsidie het werk moeten doen.

Raam open…

Raam open…

Ieder jaar staat bij IZ het februarinummer in het teken van ventilatie. Dat is niet voor niets, want er is veel belangstelling voor dit onderdeel van de installatietechniek. Maar dit jaar is er nog meer reden voor zo’n themanummer. De coronacrisis heeft de noodzaak van goede ventilatie nog eens extra benadrukt. Dat geldt voor ieder gebouw, maar in het bijzonder voor scholen. Die bleken vaak al niet aan het gewenste (noodzakelijke) binnenmilieu te voldoen om een optimale leerprestatie van de leerlingen te kunnen garanderen. Maar nu blijkt ventilatie ook nog eens belangrijk te zijn bij het coronaveilig in bedrijf houden van een (school)gebouw. In Madrid en omstreken werd men onlangs nog met de neus op de feiten gedrukt. Een ongekende sneeuwstorm zorgde voor veel overlast, waaronder extreme kou. Maar vanwege Corona mochten de ramen in de klaslokalen niet gesloten blijven, want een goede mechanische luchtbehandeling ontbrak. Gevolg, weer enkele dagen gesloten scholen. En die zouden juist weer open gaan na een ‘kerstlockdown’ vanwege een nieuwe, inmiddels derde, coronagolf. Iedereen wil dat kinderen weer veilig naar school kunnen gaan. Tijd dus om alle schoolgebouwen nu eens echt deskundig van ventilatie te voorzien. Een raam open zetten, is niet altijd de oplossing.

Elektrisch of waterstof?

Elektrisch of waterstof?

De installatiebranche toonde het afgelopen jaar veel innovatiedrang om de gewenste transitie naar een duurzamere samenleving te bewerkstelligen. Op die transitie sluit deze eerste uitgave van het jaar naadloos aan. Het is inmiddels duidelijk dat fossiele brandstoffen taboe zijn. 2050 is de stip aan de horizon. Dan moet de energievoorziening bijna helemaal duurzaam en CO2-neutraal zijn. Verschillende innovaties die daar op inspelen beginnen zo langzamerhand ingeburgerd te raken (wamtepompen) en andere mogelijke alternatieven worden inmiddels beproefd (waterstofketels). Welke weg zullen we uiteindelijk inslaan? Een all-electric maatschappij, waarin een belangrijke rol is weggelegd voor warmtepompen of biedt bijvoorbeeld een waterstofeconomie meer perspectief? In deze uitgave komt vooral all-electric aan bod. Wat is all-electric, wat zijn de vooruitzichten, komt all-electric wel tegemoet aan de wensen van de gebruiker? Ondertussen vergeten we de waterstof niet. Juist aan het einde van vorig jaar startte hiermee een proef, waarvan we in deze uitgave een eerste indruk geven. De verwachtingen zijn hoog gespannen. Het wordt weer een interessant jaar.

Airco aan boord

Airco aan boord

‘Van veldverwarming tot airco op hotelboot’ is de titel van één van de artikelen in deze uitgave. Deze titel geeft goed aan hoe divers installatietechniek kan zijn. Veel projecten zijn bijzonder, omdat het gaat om maatwerk. Iedere situatie vraagt om specifieke aandacht. Juist nu we in een onzekere wereld leven, waarin Covid19 alles op zijn kop zet, moet dit de motivatie zijn om elke dag enthousiast aan het werk te gaan. Geen dag is namelijk hetzelfde. We vroegen de installatiebranche om voor deze ‘projecten-uitgave’ de meest bijzondere, recent uitgevoerde of in uitvoering zijnde installatieprojecten kort voor ons te beschrijven. Dat bleek niet aan dovenmansoren gericht. In het eerder aangehaalde artikel is een selectie opgenomen uit de inzendingen die we ontvingen. Het artikel laat de verscheidenheid zien die de installatiebranche rijk is, maar toont ook dat installatietechniek een onmisbare plek in onze samenleving inneemt. Crises of geen crisis. Zonder installatietechniek geen veldverwarming, geen restaurant dat nog eten kan bereiden, geen oude woonboerderij die een nieuwe, duurzame bestemming kan krijgen en dus ook geen hotelboot waarin je comfortabel kunt verblijven.

Circulair denken

Circulair denken

Duurzaamheid is al jarenlang een topic in de installatiebranche. Toch zal het streven naar een duurzame samenleving voorlopig nog wel actueel blijven. De tijd begint bovendien te dringen. Een steeds grotere meerderheid lijkt doordrongen van de noodzaak van een duurzame samenleving. Maar wat voor de ene persoon al een flinke stap voorwaarts is, gaat voor de ander niet snel genoeg. Het varieert, zeg maar, van een paar zonnepanelen op het dak en een warmtepompje in huis tot bijvoorbeeld volledig circulair wonen en werken. Maar alles wat daar tussenin zit, kan ook duurzaam zijn. Circulair denken is misschien wel de meest ultieme manier van duurzaamheid. In deze editie van IZ staat een interessant artikel over circulariteit in de installatiebranche. Heel kort door de bocht staat dit voor het hergebruiken van alle toegepaste materialen. Maar lees vooral het artikel, dat maakt veel duidelijk. ‘Circulair werken begint met bewustwording en iets gaan doen’, zo sluit de auteur van dit artikel zijn betoog af. ‘Het geeft niet als dat in het begin maar stapje voor stapje gaat. Zo heb je tenslotte ook leren lopen.’ Wijze woorden toch?

Rendabel

Rendabel

Vorig jaar besloot het kabinet gas duurder en stroom goedkoper te maken om Nederlandse huishoudens van het gas af te krijgen. Dit maakt het sneller rendabel te investeren in energiezuinige verwarming, is de gedachte hierachter. Afgelopen maand concludeerde het PBL echter dat ‘met de huidige investeringslasten en regelingen verduurzamen voor vrijwel niemand rendabel is.’ De pijn zit ‘m in het woordje rendabel. We moeten met z’n allen van het gas af om bij te dragen aan een duurzame samenleving. Maar kennelijk moet dat wel iets opleveren, financieel gezien dan. Anders is de meerderheid niet bereid om een steentje bij te dragen. De bal ligt daarmee bij de installatiebranche, want van de overheid valt in de coronacrisistijd weinig extra’s te verwachten. De branche zal met innovaties moeten komen die wel ‘rendabel’ zijn. Een hele uitdaging, want iedere innovatie is per definitie in eerste instantie duur totdat deze in grote hoeveelheden wordt toegepast. Die uitdaging gaat de branche al geruime tijd aan. Verwarmen met waterstof, elektrisch verwarmen; initiatieven zijn er volop. Waartoe dat leidt weten we nog niet, maar laten we daar op zijn minst optimistisch over zijn.