Categorie: Vooraf

Niet aarzelen

Niet aarzelen

De warmtepomp blijft de gemoederen in de samenleving bezighouden. Het gaat dan veelal niet om de techniek die erachter schuilt maar meer om vragen als: is dit nu echt hét alternatief, kan ik in mijn huis wel een warmtepomp toepassen en verdien ik mijn investering ooit terug? Vragen die ervoor zorgen dat de consument vooralsnog aarzelt om massaal over te stappen op dit duurzame alternatief. Tenminste, als die vragen door de installateur en installatieadviseur niet adequaat worden beantwoord. De consument aan de warmtepomp helpen vereist dus vaardigheden, die voor het verkopen en installeren van cv-ketels nooit nodig waren. In het artikel ‘Duurzaamheid verkopen’ op pagina 40 in deze uitgave meer hierover. Wat vooral blijkt: informatieverstrekking is zo belangrijk. Maar in IZ willen we natuurlijk (of juist) ook de technische kant van warmtepomp belichten. Dan gaat het bijvoorbeeld om rendement, wel/niet moduleren of warmteverlies. Niet dat de warmtepomp een nieuw product is, verre van dat. Maar de techniek erachter is dat grotendeels wel en verdient daarom extra aandacht. Zeker als de consument straks wel massaal overstapt. Niet aarzelen dus en lezen deze uitgave.

Ben jij zo dom?

Ben jij zo dom?

Ieder zichzelf respecterende fabrikant van installatieproducten prijst deze aan als slim of smart (want in het Engels klinkt het nog fraaier). Het woord ‘slim’ verdringt daarmee woorden als ‘efficiënt’ en ‘eenvoudig’ zo langzamerhand uit persberichten en reclame-uitingen. Logisch eigenlijk. Met ‘slim’ kun je een veel breder spectrum voordelen van een product met één woord omschrijven. Zo staat in de installatietechniek ‘slim’ voor technische oplossingen die verduurzaming betaalbaar maken, zoals de waterstofketel. Maar ook voor technische oplossingen die het werk fysiek makkelijker maken, zoals innovatief gereedschap. Of voor technische oplossingen die de montagetijd verkorten en inpassing in bestaande oplossingen mogelijk maken, zoals prefab oplossingen. Maar je kunt ook slimmer omgaan met de tijd en krachten van werknemers. Of slim inkopen door bijvoorbeeld op zoek te gaan naar goedkopere, maar kwalitatief goede producten die verkrijgbaar zijn via Chinese websites. Slim zijn biedt dus vele mogelijkheden. Waarom zou je hier geen gebruik van maken? Of, zoals een bekend voetbalcoach ooit zei: “Ben ik nou degene die zo slim is of ben jij zo dom?”

Nieuwe balans

Nieuwe balans

Ruim tien jaar geleden zat balansventilatie in het verdomhoekje. In de Amersfoortse nieuwbouwwijk Vathorst werden honderden mensen chronisch ziek van hun huis waarin deze vorm van ventilatie was toegepast. Bewoners zeiden destijds dat het ‘voelt alsof ze in een plastic kooi wonen waar ze door een klein gat moeten ademhalen’. Hoe anders is de situatie nu. Technologische vernieuwingen, een stijging van het algemene kennisniveau en de groeiende vraag naar duurzame woningen hebben de afgelopen jaren juist gezorgd voor een enorme vraag naar balansventilatiesystemen, meldt ventilatieconsultant Jelmer de Jong in het artikel ‘The comeback kid’ in deze uitgave. Hij voorziet een zonnige toekomst. “Ik verwacht dat het marktaandeel binnen 5 jaar zal stijgen van zo’n 40% naar 65%.” Balansventilatiesystemen worden nu steeds vaker opgeleverd als onderdeel van prefab modules waarin o.a. ook duurzame technieken zijn opgenomen. Gevolg: minder faalkosten, snellere bouwtijd en beter op elkaar afgestelde installaties. De persoonlijke wensen van de gebruiker zijn daardoor nog beter in te vullen en garanderen. Over Vathorst hebben we het dus maar niet meer.

Diversiteit

Diversiteit

Het is allemaal geen nieuws meer: de installatiebranche speelt een prominente rol in de omschakeling naar een duurzame samenleving. Niet alleen nu maar minimaal de komende decennia. Sinds de vondst van de gasbel in Slochteren namen vooral de cv-ketels een dominante plaats in. Maar die tijd ligt nu achter ons. Vandaag gaat het vooral om de warmtepomp als er gesproken wordt over een alternatieve, duurzame manier van verwarmen. Toch is het nog maar de vraag of die een zelfde dominante plaats zal gaan innemen als de cv-ketel ooit wist te veroveren. In de nieuwbouw lijkt dit er wel enigszins op, hoewel ook warmtenetten hier aan een opmars bezig zijn (zie het artikel ‘Duurzame restwarmte’ verderop in deze uitgave). Maar het is vooral de bestaande bouw waarin de warmtepomp niet altijd als ultiem alternatief tot zijn recht lijkt te komen. Dit ondanks het feit dat er steeds meer uitvoeringen verschijnen die juist voor dit segment een uitkomst kunnen bieden. De tijd zal, zoals gebruikelijk, leren welke alternatieven de langste adem hebben. Maar één ding lijkt al zeker: er komt sowieso meer diversiteit in verwarming dan tot voor kort met de cv-ketel gebruikelijk was.

Project waterstof

Project waterstof

Het duurt nog even voordat alle woningen en gebouwen in ons land van het gasnet zijn losgekoppeld. De bestaande bouw vormt, zoals bekend, het probleem. Daarin gaat het om meer dan het simpelweg vervangen van een cv-ketel. Ingrijpende en dus dure isolatiemaatregelen zijn minstens zo belangrijk en noodzakelijk. Maar ook de traditionele warmteafgiftesystemen moeten doorgaans nog vervangen worden. Voor menig doorsnee huishouden is dit een onhaalbare financiële kaart. Tenminste, als het gaat om het vervangen van cv-ketels door bijvoorbeeld warmtepompen. Het overschakelen naar systemen die werken met afgifte op lage temperatuur vergen nu eenmaal dit soort flinke aanpassingen. Maar de ontwikkelingen staan niet stil. De laatste tijd duikt bijvoorbeeld steeds vaker het woord waterstof op als mogelijk alternatief, waarvoor het huidige aardgasnet relatief eenvoudig geschikt kan worden gemaakt. De toepassing ervan moet echter nog wel verder onderzocht worden. En dat gebeurt inmiddels met een eerste proefproject in Rozenburg, waar vanaf begin 2019 lokaal waterstof wordt geproduceerd met groene stroom en via een separaat gasnet getransporteerd wordt naar het ketelhuis van een appartementencomplex. Een bijzonder project, om zeker in de gaten te houden. Zoals ook in deze uitgave projecten worden belicht die de moeite van het lezen meer dan waard zijn.

Carglass installeert

Carglass installeert

Internet of Things (IoT) staat nog in de kinderschoenen in de installatiebranche. Maar dat kan heel snel veranderen, misschien wel sneller dan u zelf denkt. ‘Moet ik daar nu ook al in meegaan’, zal menig installateur denken. U heeft het immers al zo druk. Bovendien vragen nieuwe technieken zoals warmtepompen om aanvullende kennis. Bijscholing dus, en daar ontbreekt weer (reguliere) tijd voor. Toch is het verstandig om nu alvast wat kennis bij te spijkeren op IoT-gebied. Geleidelijk aan zullen de innovaties de sector binnenstromen. “En dat heeft gevolgen voor alle installateurs. Van groot tot klein”, benadrukt Jasper Kuin, een IoT-deskundige die in deze uitgave aan het woord komt. “Cv-fabrikanten zijn al bezig met het ontwikkelen van slimme ketels. Binnen een jaar zijn die waarschijnlijk op de markt.” En dan verandert er toch wel iets. Kuin: “Als je een slimme cv-ketel installeert hoef je alleen nog maar je gezicht te laten zien als je een foutmelding krijgt. Misschien is de jaarlijkse onderhoudsbeurt dan niet meer nodig.” Kijk, dat is prettig, want dat neemt gelijk wat werkdruk weg. Maar even zo goed gaat er ook omzet verloren. Passief blijven is dus geen optie. Ook al omdat Kuin verwacht dat spelers met een andere achtergrond de installatiemarkt zullen betreden; zoals Carglass, Über en Bol.com andere branches al hebben opgeschud. Tja, daar zit u waarschijnlijk ook niet op te wachten.

Verhitte ketelmarkt

Verhitte ketelmarkt

De afgelopen zomer beleefden we een recordlange hittegolf. De temperaturen kwamen op een gegeven moment nog nauwelijks onder de 25 graden Celsius. Lekker, om de vakantie bijvoorbeeld een keer in eigen land door te brengen. Lekker ook voor menig installatiebedrijf gespecialiseerd in airconditioning. Maar iets minder lekker voor degenen die in deze overhitte periode overuren moesten draaien om, misschien zelfs, een cv-ketel te vervangen in voorbereiding op de komende winterperiode. Want nu de herfst zijn intrede doet zal verwarming toch echt weer nodig zijn. Maar wie denkt (of hoopt) dat daarvoor geen nieuwe cv-ketels meer worden geïnstalleerd nu de ‘molen van de energietransitie’ volop draait, komt bedrogen uit. Weliswaar is er steeds meer aandacht voor duurzamere – lees aardgasloze – alternatieven, maar blijkt ondertussen dat vorig jaar 3% meer hr-ketels zijn verkocht dan in 2016. Dit terwijl de verkoop van warmtepompen juist afvlakt, nadat er de afgelopen jaren steeds meer van zijn verkocht. De hr-ketel domineert dus nog steeds de markt: er zijn in 2017 vijf keer zoveel hr-ketels verkocht als warmtepompen. De ketel is kennelijk nog niet op zijn retour. Vooral teleurstellend is dat het aantal plaatsingen in nieuwbouwwoningen de afgelopen jaren bleef stijgen. Juist deze woningen zijn bouwtechnisch vaak uitermate geschikt voor een warmtepomp.

Vakbeurzen, juist nu!

Vakbeurzen, juist nu!

Zoals gebruikelijk staan we in deze eerste uitgave van IZ na de zomervakantie uitgebreid stil bij de Installatievakbeurs Hardenberg. Deze van oorsprong voor installateurs in het Noordoosten bedoelde installatiebeurs trekt ieder jaar weer de belangstelling van vele vakgenoten afkomstig uit heel Nederland. De beurs is gezellig, informeel en toegankelijk. Minder massaal ook dan een VSK, wat een ééndaags bezoek juist voor de vakspecialist aantrekkelijk maakt. Toch merkt ook Hardenberg dat grote bezoekersaantallen geen vanzelfsprekendheid meer zijn. Waar de organisatie van de VSK de afgelopen editie al extra inzette op het warm maken van jongeren voor de beurs, geldt dit ook voor de beursorganisatie uit het Noordoosten van ons land. Een beurs ‘fysiek’ bezoeken is voor deze doelgroep geen prioriteit. Jongeren laten zich nou eenmaal bij voorkeur graag digitaal informeren. Maar ook de traditionele bezoeker lijkt steeds vaker minder tijd in te willen ruimen voor een vakbeurs. De combinatie van een sterk aantrekkende markt en een schreeuwend tekort aan vakmensen zal hiervan de oorzaak zijn. Op zich jammer, want juist nu volgen de (duurzame) installatietechnische innovaties elkaar in rap tempo op. Er verschijnen nieuwe technieken, waarover het vakgebied zich goed zal moeten laten informeren. Juist dat gaat vaak beter door bijvoorbeeld eens een vakbeurs te bezoeken.

Uitdagend

Uitdagend

Het gaat de laatste tijd in installatiewereld vooral over het vervangen van cv-ketels door gasloze alternatieven. Terecht, maar je zou bijna vergeten dat er nog meer interessante aandachtsgebieden zijn. Neem nu het sanitair. Dit lijkt vooral om fraaie vormgeving en nette afwerking te draaien. Maar achter de wand en vloer staat de techniek niet stil. Zo spelen sanitairfabrikanten volop in op de trend om nog sneller te kunnen installeren. De meeste installateurs hebben momenteel volop werk en willen een douchevloer of voorwandsysteem van een toilet in de kortst mogelijke tijd kunnen plaatsen, met behoud van kwaliteit welteverstaan. Een ander voorbeeld betreft de voorkoming en bestrijding van Legionella in (drink)watersystemen. Hiervoor zijn al diverse technieken op de markt, variërend van fysische, fotochemische en elektrochemische systemen. Daaraan is onlangs een nieuwe methode toegevoegd. Trillingen zorgen ervoor dat de Legionella geen voedingsbodem meer heeft. Geen voedingsbodem, geen Legionella. Maar we komen er niet helemaal onderuit. Ook in deze uitgave aandacht voor de warmtepomp. Deze werkt immers met lage temperaturen en dat heeft gevolgen voor de warmwaterproductie. Douchen met lauw water is geen optie. Een boilervat biedt uitkomst, maar waar deze dan te plaatsen? Samen met de warmtepomp neemt dit toestel namelijk best wat ruimte in beslag. Sanitair: best gevarieerd dus maar vooral ook uitdagend.

Aansluiten

Aansluiten

In aandacht heeft de warmtepomp de cv-ketel inmiddels van de eerste plaats verdrongen. Nu gasaansluitingen niet meer mogen of geen vanzelfsprekendheid meer zijn, geldt de warmtepomp als hét (tijdelijke) duurzame alternatief van het aloude verwarmingstoestel. Maar het is zeker geen één-op-één vervanger. Ten eerste zal de installateur zich de techniek van de warmtepomp eigen moeten maken. Ten tweede dient hij rekening te houden met het totaalplaatje. Er moet bijvoorbeeld eerst goed geïsoleerd worden voordat het zin heeft om met een warmtepomp duurzaam warmte op te wekken. Bovendien is het veel meer maatwerk. Er zijn verschillende systemen, die werken op verschillende bronnen en niet ieder systeem is voor iedere situatie de meest optimale (duurzame) oplossing. Verder speelt, zoals altijd, de kostprijs een belangrijke rol. Warmtepompen zijn duurder dan cv-ketels. Naarmate er meer van verkocht worden zullen ze wel goedkoper gaan worden, maar ja, als vervolgens eerst de woning grondig geïsoleerd moet worden is het maar de vraag of alles financieel haalbaar is voor de woningeigenaar. Subsidies, (voor)financieringen door banken of energiebedrijven…ook dat komt er allemaal bij kijken. En dan zijn warmtepompen nog maar één alternatief. Ofwel, is een warmtepomp wel de beste oplossing. Kortom, een woning van verwarming voorzien is tegenwoordig meer dan alleen maar een verwarmingssysteem aansluiten, welk systeem dan ook.