Categorie: Vooraf

Werk aan de winkel

Werk aan de winkel

Warmtepompen, warmtepompen en warmtepompen… Het is de ondertitel van één van de artikelen in deze speciale uitgave over… juist, warmtepompen. Het betreffende artikel geeft een impressie van de ISH vakbeurs in Frankfurt, die terug was van weggeweest na en­­kele jaren Corona ellende. In een nog niet eens zo lang verleden eisten cv-ketels en toebehoren een hoofdrol op tijdens deze internationale beurstopper. De warmte­pomp heeft die positie hele­maal overgenomen en domineert nu de beursvloer en zal dat ook de komende edities nog wel blijven doen. Zeg­gen we hiermee iets nieuws? Nee, zeker niet. Wie nu nog niet weet dat de warmtepomp voorlopig het belangrijkste alternatief is in de energietransitie-race, heeft onder een steen geleefd. Wat vooral zo interessant is dat de installatiebranche zo’n belangrijke positie heeft in­-ge­nomen in onze samenleving. Dat was feitelijk al zo met de cv-ketel, maar daar zijn we met z’n allen vandaag de dag nog meer van door­drongen. Techniek Nederland voorzitter Terpstra ha­mert hier ook steeds op. En te­recht. De branche mag er zelfs best wel trots op zijn. Even dan, want er is onder­tussen veel werk aan de winkel.

Meten, regelen en innoveren

Meten, regelen en innoveren

Meet en regeltechniek wordt steeds belangrijker om installaties optimaal te kunnen beheren. Steeds vaker worden hiervoor ook diensten in de cloud aangeboden door onderhoudsbedrijven. Meestal in de vorm van abonnementen. Dit geldt met name voor grote gebouwen, waar duurzame technieken zijn geïnstalleerd. Bovendien digitaliseert meet- en regeltechniek ondertussen in een rap tempo. Niet alleen door technologische ontwikkelingen, maar ook vanwege Europese wetgeving die de installatiesector dwingt om steeds meer gegevens vast te leggen. Door actief data te verzamelen en te analyseren, kan er exact gezien worden waar er geoptimaliseerd moet worden en is het niet nodig om de gehele oude installatie te vervangen. Om bij te dragen aan de energie-efficiëntie in gebouwen en het verminderen van de CO2 uitstoot is het daarom van wezenlijk belang dat er innovatieve HVAC-veldcomponenten van hoge kwaliteit geproduceerd en verkocht worden. Geavanceerde gebouwtechnologie ikan mede het verschil maken in het realiseren van een succesvolle energietransitie. Ook hier is de installatiebranche van doordrongen en neemt ze haar verantwoordelijkheid.

Het zit ‘m in de details

Het zit ‘m in de details

Als we aan installatietechniek denken, denken we vaak groot: warmtepompen, cv-ketels, airconditioners, luchtbehandelingskasten etc. Natuurlijk gaat het uiteindelijk om het eindproduct maar minstens zo belangrijk zijn de ‘details’ van een installatie: knelfittingen, beugels en einddoppen tot aan het simpele doekje toe waarmee een printplaatje wordt schoongemaakt. Iedere installateur heeft er zijn wagen mee vol liggen; zoveel verschillende apparaten, zoveel verschillende installatiematerialen en gereedschappen om ze netjes en vakkundig te installeren. Neem nu de knelfitting. Wil je leidingen afdoppen, dan heb je voor elk type en voor elk merk een andere dop en ander gereedschap nodig. Bovendien gebruik je twee van de drie delen van een knelfitting maar één keer. Er wordt dus veel materiaal weggegooid. De perstang die gebruikt wordt, is bovendien zwaar en duur. Kortom, het kan allemaal efficiënter, duurzamer en goedkoper. Ook hier kan dus een aardige innovatieslag gemaakt worden. En dat gebeurt ook. Nieuwe richtlijnen, universele materialen en hergebruik zijn zo maar wat speerpunten die we in deze special van IZ terugvinden. Maar nu op ‘detailniveau’.

Noodzakelijk ventileren

Noodzakelijk ventileren

Gedurende de coronapandemie kwam er steeds meer aandacht voor het ventileren van binnenruimten. Waar de noodzaak hiervan eerst nog ontkend of afgezwakt werd, werd dit later alsnog bijgesteld en ging ventilatie zowaar een rol spelen in de strijd tegen het virus. Beter laat dan nooit, zullen we maar zeggen. Inmiddels zijn we bijna vergeten dat er een pandemie heeft plaatsgevonden en pakken we weer als vanouds de draad op. Als een griepgolf het land overstroomt, zijn we alweer vergeten dat we afstand moeten houden, strenge hygiënische maatregelen moeten treffen en… moeten ventileren. Wat dat laatste betreft: het is wel logisch dat we niet meer te pas en onpas ramen en deuren openzetten om te ‘luchten’, zoals tijdens de pandemie het devies was. Energie-efficiëntie heeft nu immers de hoogste prioriteit; niet alleen omdat we duurzaam willen zijn maar vooral omdat de energieprijzen de pan uit rijzen. Van de huidige richtlijnen moeten we het ook al niet hebben. Dat zijn richtlijnen waaraan minimaal moet worden voldaan en in de praktijk laat dit nogal eens te wensen over. Vooral onze portemonnee blijkt dus weer eens de belangrijkste aanjager te zijn.

Volop duurzaamheid

Volop duurzaamheid

Duurzaam is al meer dan een decennia een veelgehoord woord in ons vakgebied. Maar pas de laatste jaren zien we die duurzaamheid echt in de volle breedte van de samenleving terug. Hoe dat komt? Zoals altijd is het financiële plaatje een beslissende factor. Enerzijds zijn we door de initiële ontwikkelingsfase heen en worden duurzame producten steeds betaalbaarder. Anderzijds zorgen de sterk gestegen energietarieven ervoor dat het financieel aantrekkelijker is om duurzaam te verwarmen of koelen. Het maakt eigenlijk ook niet uit wat de achterliggende redenen zijn, zolang we maar massaal overschakelen op duurzaam zodat ook generaties na ons nog een leefbare toekomst hebben. De tijd zal ons leren of we daarin uiteindelijk zullen slagen. Een belangrijke rol in dit proces is weggelegd voor de installatiebranche. De branche moet komen met duurzame alternatieven en deze ook nog eens allemaal installeren. Een hele opgave weliswaar, maar daarin lijkt de weg te zijn gevonden. Warmtepompen, LT-radiatoren, infraroodpanelen, PCM’s, wandverwarming…het wemelt inmiddels van de duurzame oplossingen. Nu alleen nog genoeg ‘handjes’ zien te vinden.

Finishing touch

Finishing touch

De vraag naar warmtepompen is het afgelopen jaar wereldwijd verzeventienvoudigd. Verduurzamen is nu echt ‘hot’. Positief nieuws dus, maar die exploderende vraag heeft ervoor gezorgd dat er een tekort is aan grondstoffen en productiecapaciteit. Aan dat laatste werken de fabrikanten volop, bijvoorbeeld door de productiefaciliteiten van aircosystemen steeds meer in te zetten voor warmtpompsystemen of productiecapaciteit uit te breiden. Fabrikanten gaan er ook steeds meer toe over hun producten en/of onderdelen in Europa te produceren. Maar iedere fabrikant is natuurlijk net zo afhankelijk van zijn leveranciers verderop in de supply chain. Als een fabriek mist nog 2% mist door die ene ontbrekende component, dan heb je feitelijk geen product. En dat wreekt zich nu in de bouwsector, waarin volop duurzaam wordt gebouwd maar de ‘finishing touch’ (zoals een warmtepomp) op zich laat wachten. De verwachting is dat pas over een jaar de productieketen weer op het niveau van de vraag zit. Aanbestedende partijen zouden daarom transparanter naar hun opdrachtgevers moeten zijn. De tijd dat je kon zeggen dat je volgende maand tachtig systemen nodig hebt, bestaat (even) niet meer.

Slim is de toekomst

Slim is de toekomst

Bij vrijwel alle uitdagingen waar onze samenleving voor staat, speelt techniek een doorslaggevende rol. Dat meldt de onlangs gepresenteerde toekomstverkenning CONNECT2030. Doekle Terpstra, voorzitter van branchekoepel Techniek Nederland, zegt hierover: “Er komt heel veel op ons af. We hebben creatieve oplossingen, nieuwe zienswijzen en innovatieve technieken nodig.” De tijd van simpelweg een keteltje vervangen ligt achter ons. Er moeten slimmere apparaten worden ontwikkeld, die ook nog eens slimmer geïnstalleerd moeten worden Die slimmigheid zit ‘m in veel aspecten: een efficiënter werkend apparaat, een circulair product, optimale samenwerking tussen zowel de verschillende bij een werk betrokken partijen als de producten zelf, een efficiëntere bedrijfsvoering, en noem maar op. ‘Smart’ is daarmee dé trend voor de komende jaren, tot ver voorbij 2030 (het jaar waar de toekomstverkenning zich op richtte). Wie daar nu niet al op inspeelt, heeft straks geen toekomst meer. Wees slim, voor het te laat is!

Schoon cv-water

Schoon cv-water

Verwarmingsinstallaties verliezen na verloop van tijd rendement door het dagelijks gebruik. Lucht- en vuilophoping in de installatie zijn belangrijke veroorzakers. Veel bewoners compenseren die rendementsverliezen met langer verwarmen op een hogere temperatuur. Niet goed voor het milieu natuurlijk en ook al niet voor de portemonnee. Schoon cv-water is essentieel voor een goed werkende installatie. Niet alleen vanwege de rendementsverliezen maar ook omdat bijvoorbeeld leidingen, warmtewisselaars en pompen beschadigd kunnen raken. Voor warmtepompen kan het probleem zelfs nog groter zijn dan voor cv-ketels. Ze werken op lagere temperaturen. Een eigenschap van relatief koud water is dat zuurstof langer opgelost blijft en dus meer kans krijgt om te reageren en schade te veroorzaken. Alle reden dus om aandacht te besteden aan lucht en vuil in de installatie. Het kan onnodig veel ellende voorkomen. Maar vergeet vervolgens niet om de gehele installatie optimaal waterzijdig in te regelen. De praktijk leert dat dit nog steeds geen vanzelfsprekendheid is, hoewel het bij nieuwe of te renoveren installaties inmiddels toch echt verplicht is.

Veelzijdig innovatief

Veelzijdig innovatief

Binnenkort gaat Installatievakbeurs Hardenberg van start. Inmiddels al weer de tweede installatievakbeurs van dit jaar. Afgelopen mei zette een verlate VSK-beurs de hernieuwde ‘beursgang’ in. Iedereen kan de vele noviteiten die het vakgebied rijk is nu dus weer in levende lijve aanschouwen. En dat biedt toch iets extra’s. Ook in deze uitgave leggen we het accent op de innovaties die vrij recent het daglicht hebben gezien of die nog in ontwikkeling zijn. Van dat laatste is de adsorptiewarmtepomp een mooi voorbeeld. De eerste uitvoeringen hiervan zullen in 2023 worden geïnstalleerd. Het betreft 30 veldtesten in uiteenlopende gebouwen. Daarbij wordt voortgeborduurd op de kennis die is opgedaan tijdens een recent testtraject, waarover wij in deze uitgave publiceren. Deze adsorptiewarmtepomp is met name geschikt voor bestaande woningen, die niet eerst extra hoeven te worden geïsoleerd. Volgens de ‘vader’ van deze warmtepomp ziet het er allemaal veelbelovend uit, op een aantal kinderziektes na die momenteel worden verholpen. Het benadrukt nog maar eens dat de installatiebranche niet alleen innovatief is maar minstens zo veelzijdig.

Waterkwaliteit

Waterkwaliteit

Door al het warmtepompgeweld van de laatste jaren zouden we haast vergeten dat bijvoorbeeld ook water en de technologie die daarbij komt kijken, een belangrijk item is in de installatiebranche. Bij water denk je al snel aan de badkamer of het toilet maar ook het verwarmingssysteem zit er natuurlijk vol mee. En nu hebben wij in Nederland best een prima waterkwaliteit, maar zelfs ons water bevat allerlei ‘ingrediënten’ die de efficiënte werking van huishoudelijke apparatuur nadelig kunnen beïnvloeden. Zo veroorzaakt kalk nog wel eens problemen. Terwijl het water hier lang niet zo ‘hard’ is als in bijvoorbeeld een land als Spanje. Daarom staan we in deze uitgave uitgebreid stil bij waterontharders; de manier waarop ze werken en de zin ervan. Maar ook de badkamer en het toilet komen in deze uitgave voorbij. Vaak gaat het dan over designtrends, maar er is meer. Ook sanitairfabrikanten kijken bijvoorbeeld naar het installatiegemak om de al erg drukke installateur te ontlasten. Daarnaast maakt steeds vaker de veelvuldig toegepaste elektronica het verschil. Kortom, wederom een lezenswaardige uitgave, ook al komen warmtepompen dit keer niet uitgebreid aan bod.