Categorie: Techniek

Ventilatie en filtratie

De luchtkwaliteit in veel Nederlandse huizen is het grootste deel van de dag onvoldoende als gevolg van fijnstof. Dit kan op korte termijn leiden tot bijvoorbeeld benauwdheid of hoesten en op lange termijn longziekten zoals astma en COPD. Voor het creëren van een goed binnenklimaat worden ventilatie en luchtfiltratie ingezet. Het één vult het ander aan. Bijna alle huizen en gebouwen maken gebruik van ventilatie, wat in feite niets anders is dan de verdeling van verse lucht naar een kamer of gebouw. Ventilatie is nodig omdat niet circulerende lucht schadelijk kan zijn vanwege de opeenhoping van door de lucht verspreide verontreinigingen. Ventilatiesystemen zorgen ervoor dat er buitenlucht in een gebouw wordt gebracht. Belangrijk daarbij is de filtratie van de luchtstroom. Sommige ventilatiesystemen filteren de deeltjes niet of filteren alleen bepaalde soorten deeltjes, d.w.z. grotere, minder gevaarlijke deeltjes. Er zijn verschillende soorten ventilatiesystemen: natuurlijk, mechanisch en hybride of een mengvorm hiervan, die allemaal zorgen voor verschillende niveaus van luchtstroming. Aanvullend luchtfiltratie Simpel gezegd dient ventilatie ervoor om een goede binnenluchtkwaliteit te realiseren. Normaal gesproken wordt die kwaliteit afgemeten aan de aanwezigheid van CO2, vluchtige organische verbindingen, zuurstof, vocht enz. De uitdagingen ontstaan als er ‘extreme’ verontreinigingen zijn waarmee geen rekening is gehouden of de kwaliteit van de buitenlucht plotseling veel slechter is dan voorheen. Aanvullend biedt een luchtfilter dan uitkomst om de verontreinigingen binnenshuis te verminderen, waardoor er ook weer minder behoefte is aan ventilatie omdat de zuurstof-, temperatuur-, vochtigheids- en CO2-concentraties al op niveau zijn. Dit betekent kostenbesparing voor de

Warm water

Volgens Peter Rietveld, dga van Inoxcon kan de elektrische cv-ketel in bepaalde gevallen ook een heel interessant alternatief zijn voor een luchtgebonden warmtepomp. Niet alleen voor de ruimteverwarming, maar ook voor de productie van warm tapwater. Elektrische cv-ketel Inoxcon levert naast warm water systemen onder andere elektrische cv-ketels aan de markt. “Kijk in de nieuwbouw heb je uitstekende randvoorwaarden om een luchtgebonden warmtepomp toe te passen. Je kunt in het ontwerp al rekening houden met het ruimtebeslag, de plaatsing en de juiste isolatiedikte om een lage temperatuur afgiftesysteem te installeren. In de bestaande bouw daarentegen is vooral behoefte aan maatwerk.” Obstakels Neem nu monumentale panden. “Met een monumentenstatus is het niet altijd mogelijk om een buitenunit van een warmtepomp tegen de gevel te plaatsen of een isolatiepakket aan te brengen. Maar ook in de reguliere hoogbouw kan de plaatsing van warmtepompen veel problemen met zich meebrengen. Bijvoorbeeld als er drastische bouwkundige ingrepen nodig zijn om een ltv-systeem aan te brengen.” 1-1 uitwisselbaar In dergelijke gevallen is de elektrische ketel een interessant alternatief, meent Rietveld. “De elektrische cv-ketel is 1-1 uitwisselbaar met een gasketel, je hoeft geen afgiftesysteem aan te passen, maar neemt wel afscheid van het gas. Mocht je pv-panelen hebben, dan wordt deze optie extra aantrekkelijk, omdat je ook je energievoorziening dan verduurzaamt.” Energiekosten Toch huiveren veel consumenten en installateurs voor de energiekosten die elektrische cv-ketels met zich meebrengen. “In een gemiddelde woning ben je duurder uit dan met een gasketel, ongeveer 2,4 keer zo duur. Anderzijds is een

Warmtepomp installeren

Ze worden aangeprezen als wondermiddel: het beste alternatief voor de gasgestookte cv-ketel. We gaan immers ‘van het aardgas af’, dat is goed voor het milieu en zeker ook beter voor onze landgenoten in Groningen. De populariteit van warmtepompen vaart er wel bij, nog verder aangewakkerd door soms erg positieve (commerciële) berichtgeving hierover: ‘Je wordt slapend rijk door te besparen op je energierekening.’ “Was het maar zo eenvoudig”, zegt Roelof Robbertsen, warmtepompexpert van Aeres Tech en het Opleidingscentrum GOº. “Warmtepompen geven ons veel mogelijkheden, maar zonder deskundig advies, ontwerp, montage en nazorg gaan deze technische hoogstandjes voor heel wat onnodige teleurstellingen zorgen. Dat mogen we als technische sector niet laten gebeuren.” Complex verhaal Het plaatsen van een warmtepomp is complexer dan van een gasgestookte cv-ketel. Het succes van de nieuwe techniek staat of valt met een goed ontwerp, perfecte installatie en vervolgens een goede nazorg. “Het goed inregelen van een warmtepomp is bepalend voor het rendement”, zegt Robbertsen. De meeste cv-installateurs zijn (nog) niet bekwaam en evenmin bevoegd om met warmtepompen te werken. “Er zijn wettelijke eisen voor installateurs die werken met koudemiddelen. Ze hebben minimaal het certificaat nodig dat ze in staat stelt legaal met F-gassen te werken.” Niet even ‘gauwgauw’ Opleidingscentrum GOº voor de koudetechniek heeft een uitgebreid opleidingsprogramma voor installatietechnici die hun ‘repertoire’ willen uitbreiden met de warmtepomp, om voorbereid te zijn op de veranderende toekomst. Het gaat immers hard, nu al zijn warmtepompen heel populair. Maar als Nederland daadwerkelijk in 2050 geheel van het aardgas af wil

Digitalisering voor efficiency

Bevolkingsgroei, verstedelijking, klimaatverandering, energietransitie – het zijn slechts enkele trends die stuk voor stuk uitdagingen vormen voor de pomptechniek. Techniek die mechanisch de afgelopen decennia volledig werd geperfectioneerd. Daarom wordt steeds vaker en steeds meer ingezet op de elektronica van de pomptechniek. In combinatie met de digitaliseringsgolf die binnen deze industrietak is ingezet, kan zo aan de uitdagingen worden voldaan én wordt een bijdrage geleverd aan een beter milieu. De trend om meer in te zetten op elektronica werd al zo’n tien jaar geleden duidelijk zichtbaar met de introductie van (elektronische) monitoringunits voor pompen. Deze worden ingezet als vervanging voor manometers voor en na de pomp, druktransmitters, regelingen en aanvullende monitoringsvoorzieningen. Met behulp van gestandaardiseerde interfaces komen sindsdien meetgegevens ook beschikbaar op bijvoorbeeld de PC of een centraal besturingssysteem. Pompmeter Een voorbeeld van zo’n unit is de PumpMeter die drukopnemers en een meet- en analyse-unit omvat en op de pomp wordt bevestigd. Hiermee worden zuigdruk, einddruk en verschildruk gemeten. Deze pompbedrijfsgegevens worden voortdurend geanalyseerd en ‘vertaald’ naar een belastingsprofiel dat de gebruiker er op wijst of hij door toepassing van een toerentalregeling of door andere maatregelen al dan niet energie kan besparen. Op het display van de unit worden afwisselend de gemeten en berekende waarden gepresenteerd. In een heldere grafiek krijgt de gebruiker zicht op het bereik waarin de pomp op een bepaald moment werkt. In één oogopslag is zo duidelijk of de beschikbaarheid van de pomp in gevaar komt en of de pomp wel efficiënt en dus kostenbesparend werkt.

Nieuwe warmtepompen

Was de warmtepomp eerst nog een vooral airco-gelieerd product, tegenwoordig brengt elke fabrikant ‘die iets met verwarmen en koelen heeft’ wel een warmtepomp op de markt. Een rondje langs verschillende fabrikanten die onlangs een nieuw model introduceerden. Tijdens een speciaal kick-off event in het Nationaal Militair Museum in Soesterberg presenteerde LG een nieuwe range warmtepompen (hoofdfoto). De fabrikant liet de toegestroomde installateurs en belangstellenden kennismaken met de Integrated Water Tank, kortweg IWT. Geïntegreerde boiler Deze compacte lucht/water-warmtepomp bestaat uit een buitenunit en geïntegreerde boiler van 200 liter voor warm water. Hij kan worden toegepast bij nieuwbouw, renovatie en in appartementencomplexen. Alle hydraulische onderdelen zijn geïntegreerd, zodat geen onderdelen van andere leveranciers nodig zijn. De warmtepomp kan op een relatief klein oppervlak van ongeveer 60 x 70 cm geplaatst worden. Hulpverwarming is geïntegreerde (naar keuze 2, 4 of 6 kW). Volgens de fabrikant haalt de warmtepomp zelfs bij -20°C nog warmte uit de buitenlucht. Naast de IWT, presenteerde LG haar Therma V Monobloc met natuurlijk koudemiddel R32 (zie kader). Het betreft een volledig geïntegreerde lucht/water-warmtepomp met alleen wateraansluitingen naar het buitendeel en beperkte bedrading. Makkelijk te installeren dus.De warmtepomp is beschikbaar in uitvoeringen vanaf 5 tot aan 16 kW. De buitenunit van de kleinste variant is 95 cm breed bij een diepte van 33 cm, zodat deze vrijwel overal geïnstalleerd kan worden. Geen koeltechnische handelingen Panasonic lanceerde eind vorig jaar haar Aquarea Mono-bloc serie, variërend van 5 tot 16 kW.De units zijn voorzien van een compacte behuizing om zowel een snelle

Warmtepomp kiezen

Dat de cv-ketel zijn langste tijd gehad heeft is inmiddels duidelijk. Toch kan het voor installateurs lastig zijn consumenten te informeren over de alternatieve duurzamere mogelijkheden, zoals warmtepompen. Daarom heeft BDH de WarmtepompverkennerPro ontwikkeld, een online tool die de installateur hierbij helpt. De installatie van een duurzame verwarmingsinstallatie heeft meer voeten in de aarde dan de installatie van een cv-ketel. Hierdoor zijn sommige installateurs terughoudend om warmtepompen te adviseren. Terwijl deze techniek veel mogelijkheden biedt. Er is nu een tool ontwikkeld die de keuze vereenvoudigt: de WarmtepompverkennerPro. Digitale opname De kern van deze is een digitaal opnameformulier. Als installateur loop je, bijvoorbeeld tijdens een huisbezoek, samen met de potentiële klant door een digitale vragenlijst. Zo komen de belangrijkste zaken voor een goed advies over de verschillende typen warmtepompen automatisch voorbij. Ook is er de mogelijkheid de eisen en wensen van de klant mee te nemen. De tool geeft uiteindelijk een indicatie van het type warmtepomp dat in de woning past. Daarnaast geeft de verkenner aan wat de aandachtspunten zijn en waar kansen liggen voor verbetering van de woning in combinatie met een bepaalde verwarmingsinstallatie. Denk aan het optimaliseren van het afgiftesysteem, het verzwaren van de elektriciteitsaansluiting of een check op de ruimte voor installaties binnen en buiten de woning. Inzicht Elke opname wordt automatisch opgeslagen in de klantendatabase van de tool. Hierdoor is deze direct digitaal beschikbaar en makkelijk terug te halen en aan te passen. Ook kan worden aangegeven of de klant meer informatie wenst, er een offerte gemaakt

Warmtepomp vs HR-ketel

In dit artikel legt adviseur Ron Bosch aan de hand van een praktijkvoorbeeld uit welke afwegingen een installateur moet maken bij de keuze tussen een warmtepomp of HR-ketel. Hij beperkt zich daarbij niet alleen tot rendementen en kostenplaatjes, maar stipt ook aan met welke bouwkundige factoren rekening dient te worden gehouden. In november 2016 zijn in Rosmalen 20 nieuwbouwwoningen opgeleverd. Ik ben betrokken bij de revisie van het installatieconcept in enkele huizen. Ze zijn voorzien van een verkeerd installatieconcept, dat zorgt voor comforproblemen en torenhoge energierekeningen. Deze problemen kwamen echter pas na de ingebruikname aan het licht. De grootste boosdoener is de cv-ketel die niet terug kan schakelen naar zijn laagste vermogen, zodat het toestel constant in de pendelmodus staat. Is het zinvol om de HR-ketel te vervangen door een warmtepomp? Slim? Als we een warmtepomp laten installeren, kunnen we met 1 kWh Elektra 4,4 kWh thermisch vermogen opwekken. Zo op het eerste gezicht kan een HR-ketel daar niet tegenop boksen, maar klopt dat wel? Je zou je dan afvragen wat duurder is: gas of elektra? En kan je deze twee wel met elkaar vergelijken? Veel installateurs worstelen met dit vraagstuk. Ze weten ook niet hoe ze het in heldere bewoordingen kunnen uitleggen aan hun klanten. Ik zal in weerwil van het spreekwoord, toch proberen appels en peren met elkaar te vergelijken. Energetische waarde Om te beginnen kijk ik naar het verschil in energetische waarde. Om dat te doen moet ik eerst bepalen wat de energetische inhoud is van beide

De volgende stap in duurzaamheid

Van recreatieoord naar mini stad. Het voormalige Tropicana wordt omgetoverd in een paradepaardje van de Blue Economy. Lees verder en maak kennis met een duurzaamheidsfilosofie die veel verder gaat dan gewone circulariteit. En ook zijn stempel gaat drukken op de installatiebranche. Tropicana was een icoon. Het tropisch zwemparadijs met disco, sauna en partycentrum opende in 1988 zijn deuren. In 2011 viel het doek voor Tropicana. Het recreatieoord ging failliet. Het pand kreeg met leegstand en verwaarlozing te maken en ging zienderogen achteruit. Schuldeiser Aegon liet in 2015 het gebouw veilen. Het bedrijf BlueCity010 werd de nieuwe eigenaar. Sindsdien is in Tropicana een interessant transformatieproces gaande, want de impact investeerder faciliteert circulaire ondernemers. Blauwe economie Tropicana wordt BlueCity. In deze mini stad worden de grondbeginselen van de Blauwe Economie in de praktijk gebracht. Waar hebben we het dan over? In de Blauwe Economie wordt in de basisbehoeften voorzien met wat lokaal voorhanden is. Het is gebaseerd op natuurlijke principes en gaat uit van samenwerking in plaats van concurrentie. In een ‘blauw businessmodel’ worden er altijd verschillende inkomensstromen gegenereerd, onder andere door afval / output van het ene proces te gebruiken als input voor een ander proces. De Blauwe Economie stelt zich ten doel welvaart te creëren zonder hierbij de (natuurlijke) omgeving te vervuilen of uit te putten. Koppelen reststromen In het voormalige Tropicana wordt dit nu stapsgewijs in praktijk gebracht. Het pand is een hub voor innovatieve bedrijven die reststromen aan elkaar koppelen. Zo vormt de koffieprut van Aloha Bar-Restaurant een

“Op naar klachtenvrij wonen”

Vier jaar geleden bedacht hij een blauwdruk voor de ideale woning. Architect Geert van der Aa heeft zijn totaalconcept waarin uitgebreid aandacht wordt besteed aan architectonische, bouwkundige en installatietechnische facetten nog niet kunnen realiseren. Maar het vormt wel een ideale “onderlegger” voor gesprekken met klanten en bouwpartners. Dus ook met installateurs. De vorige keer dat we Van der Aa spraken was Architectuurstudio Breda nog gevestigd op de begane grond van zijn eigen woning. Met beperkte middelen en op een inventieve, duurzame wijze had hij een passende inrichting gerealiseerd. Destijds was het nog dringen op de markt, door de nasleep van de crisis. Hoe anders staan de zaken er nu voor. Sinds de economie is aangetrokken, wordt de jonge architect overstelpt met aanvragen. Van der Aa werkt bovendien niet meer thuis. Hij houdt nu kantoor in een hip bedrijfsverzamelgebouw aan de rand van het centrum. ‘Droomwoning’ Tijdens de crisis had Van der Aa online onderzoek verricht naar de ideale woning. Met behulp van een enquête, die door honderden mensen was ingevuld, ontwikkelde hij in 2014 de blauwdruk van de ‘droomwoning’. Van der Aa had in zijn vragenlijst ook installatietechnische eigenschappen opgenomen, zoals energieneutraliteit, high tech voorzieningen (domotica) en speciale sanitaire oplossingen. Top 5 In de top 5 stonden: 1. Veel daglicht; 2. Energieneutraal/duurzaam; 3. Aantrekkelijke materialen/details, 4. Integratie met de tuin en 5. Ruimtes afgestemd op het gebruik/de menselijke maat. Met punt 5 werd gedoeld op een goede analyse van het gebruik, zodat bijvoorbeeld woningen levensloopbestendig gemaakt kunnen worden, door al

Koudemiddelen

Waar gaat het heen in de koeltechniek? Dat is een prangende vraag waarmee veel installateurs worstelen. Branchevereniging voor de koel- en klimaattechniek ‘NVKL’ probeert hier samen met haar leden grip op te krijgen door middel van marktverkenning en contact met haar achterban. Veel ontwikkelingen zijn terug te brengen tot twee megatrends: de koudemiddeltransitie en toenemende toepassing van warmtepompen. Zo onderzocht NVKL onlangs de toepassing van HFO’s (de vierde generatie synthetische koudemiddelen) als vervanger van koudemiddelen met een hoog Global Warming Potential (GWP). Global Warming Potential, of in het Nederlands aardopwarmingsvermogen, is een aanduiding voor de mate waarin een broeikasgas bijdraagt aan klimaatverwarming. Koudemiddelen met een hoog GWP dragen dus in sterke mate bij aan opwarming van de aarde. Voorbeelden zijn HFK-koudemiddelen R404a en R507a. Als gevolg van de F-gassenverordening zal het aanbod in hoog-GWP-koudemiddelen sterk afnemen. HFO’s en HFK’s met een laag GWP kunnen dit tekort deels opvangen. Daarnaast worden er steeds meer installaties toegepast met natuurlijke koudemiddelen zoals CO2, koolwaterstoffen en ammoniak. Sectoren Multinationals waarbij het koelproces een essentieel onderdeel van de bedrijfsvoering is, kiezen vaak voor natuurlijke koudemiddelen. Denk maar aan supermarkten, procesindustrie en vrieshuizen. Deze bedrijven hebben veel kennis in huis en zijn al een aantal keer eerder overgestapt op een nieuwe generatie synthetische koudemiddelen. Zij zoeken vooral naar zekerheid en duurzaamheid. In de markt waarbij het koelproces bij eindgebruikers maar een deel van de bedrijfsvoering betreft (scholen, ziekenhuizen, kantoren en dergelijke), ontstaat juist vraag naar HFO’s en HFK’s met een laag GWP. De fabrikanten spelen hierop