Categorie: Column

Afhankelijk van elektriciteit

Stoppen met een bedrijf gaat niet zomaar, daar ben ik inmiddels achter gekomen Enkele lopende werken moeten nog worden afgemaakt, de monteurs moeten een goede nieuwe plek krijgen, de opgebouwde voorraad moet worden opgeruimd etc. Met enorm veel begrip en medewerking van diverse leveranciers is dit in gang gezet en zal dit ook allemaal goed komen. Wel komen er heel veel herinneringen aan werken en storingen naar boven bij mij tijdens deze opruimwerken. Mijn kantoor, ook een plek met veel herinneringen, heeft een andere bestemming gekregen. Ik mag de laatste periode op een andere plek werken. Het was niet de eerste interne verhuizing, maar nu dus wel de laatste. Tijdens al deze werkzaamheden ben ik erachter gekomen hoe afhankelijk we zijn van elektriciteit. Even wat nazoeken op het internet of de computer, een briefje of column opzetten, of een bakkie koffie zetten. Het is allemaal zo simpel, maar kan niet zonder elektriciteit. Ik had het hierover met een paar bouwvakkers in de kantine waar we met enig knutselwerk koffie hadden geregeld, Daarna ging het gesprek over op de verschillende beroepen die we vertegenwoordigden. De timmerman nam als eerste het woord. Hij claimde onder de aanwezigen het oudste beroep te hebben, iets dat gelijk in twijfel werd getrokken. Maar de beste man refereerde aan de ark van Noach, die toch gemaakt was door timmermannen. De metselaar sprak dit echter tegen. Volgens hem was de door metselaars gemaakte muur van Jericho een stuk ouder. Mijn elektricien hoorde dit allemaal kalm aan en

‘Frisse wind’

Het is me vaker overkomen: een ‘frisse wind’ aan de andere kant van de tafel. Een nieuwe verantwoordelijke bij een opdrachtgever. En dan moet alles opeens anders. Nu kan het verfrissend zijn om iemand anders in huis te halen en mee te laten denken over de toekomst van het bedrijf. Maar ook dan is het van belang om te kijken waar het bedrijf vandaan komt. En nog veel belangrijker: waar het gezien ontwikkelingen in de markt naar toe moet. Maar bij mensen die een frisse wind willen laten waaien, is dat vaak niet het uitgangspunt. Wel het idee dat het allemaal anders moet. Maar is dat wel handig? En wat moet er dan anders? Vaak komen er dan termen naar voren die vooral betrekking hebben op de eigen organisatie: zakelijker, strakker geregeld, minder service die toch niets oplevert. Maar dat zijn veranderingen die je niet zomaar door kunt voeren. En waar de markt misschien helemaal geen boodschap aan heeft. Klanten zijn nu eenmaal gewend geraakt aan een bepaalde vorm van service. En ook de interne organisatie is daar op ingericht en aan gewend. Dat wil niet zeggen dat er geen veranderingen doorgevoerd kunnen worden of nodig zijn. Maar net zoals je van een monteur die gewend is om airco’s te plaatsen niet van de ene op de andere dag een installateur van warmtepompen maakt, zo is het ook met de activiteiten en het imago van je organisatie. En bedenk daarbij: imago komt te voet en gaat te paard. Je bent

Doorbraak

Ruim een decennium geleden leek het zo’n veelbelovende ontwikkeling: de HRe-ketel. Maar de warmte- en elektriciteitsopwekker redde het toch niet. Want inmiddels hebben we het veel meer over warmtepompen – al dan niet hybride – of stoken op waterstof en groene energie van wind en zon. Zo gaat het vaker met nieuwe ontwikkelingen. Het is helemaal niet zo vanzelfsprekend dat een nieuwe vinding ook succesvol op de markt komt. Overigens is slechts bij 1 op de 20 innovaties sprake van een echte doorbraakontwikkeling. En blijkt uit 40 jaar onderzoek dat nog steeds slechts 14 van de 100 innovatieve ideeën uiteindelijk een marktintroductie beleven. Daarvan zijn er na twee jaar nog maar acht enigszins succesvol. Vraag me niet hoe succesvol, dat meldt dat onderzoek niet. Moet je dan niets aan innovatie doen? Zeker niet! Want uit ander onderzoek is bekend dat bedrijven die met regelmaat een innovatie introduceren, op termijn een hoger onderscheidend vermogen hebben en daarmee een betere concurrentiepositie realiseren. Hoe dan? Door goed in de markt te ‘meten’ waar behoefte aan is, te kijken waar ontwikkelingen heengaan en wat de acceptatie daarvan is. Daarnaast moet je het innovatieproces goed regelen en ook de marktintroductie van een nieuw product. Om de markt beter te begrijpen, is een hoge mate van marktgerichtheid nodig. En om het innovatieproces goed te regelen, is meer nodig dan een innovatieve bedrijfscultuur. We hebben het dan over innovatiekracht. De mate van marktgerichtheid en de innovatiekracht van een bedrijf zijn te meten. En dat kan onder andere

Laad je batterij op!

Nu de afschaffing van de salderingsregeling voor zonnepanelen – waarbij eigenaren hun opgewekte stroom met hun verbruik kunnen/konden wegstrepen – door de Tweede Kamer is, doemt de vraag op hoe consumenten hun eigen zonnestroom kunnen gebruiken. De financiële voordelen verdwijnen tenslotte. Maar: de oplossing is er al. De inzet van de thuisbatterij of een ander vorm van opslag van elektriciteit komt steeds meer in beeld als een manier om je eigen opgewekte stroom vast te houden. De toenemende vraag noodzaakt onze vakmensen om hierover na te denken. Zij moeten technische kennis hebben, de consument kunnen informeren en voorlichten en kunnen meedenken in mogelijkheden. De kosten zijn nog relatief hoog, dus de klant moet weten wat hij aanschaft. Wat is nodig? Wat is het rendement? Dus naast de technische expert is de installateur ook de sparringpartner van de consument. Midden in de energietransitie zijn zij dus een belangrijker schakel. Maar er zijn meer ontwikkelingen. Wat als je met de buurt een batterij wilt aanschaffen? De buurtbatterij wordt nog niet breed ingezet, maar ook dat is een kwestie van tijd. Je kunt de lokaal geproduceerde stroom in de wijk houden en die lokaal delen. Met behulp van een buurtbatterij kun je zorgen dat alle apparatuur blijft functioneren terwijl je kosten bespaart op netverzwaring. Technisch is het allemaal te doen, maar de praktijk is nog beperkt. Het zal niet lang duren voordat ook hier de vakmensen op bevraagd worden. Wat vraagt dit van ons? Nieuwe kennis bij de vakmensen. Nieuwe vaardigheden om echt

Warmtepomp kapot, wat nu?

Zoals wellicht bekend is er voor het installeren van split airco’s en warmtepompen met synthetische f-gassen een BRL100 bedrijfscertificaat verplicht. Naast een bedrijfscertificaat is ook een BRL200 persoons certificaat verplicht. Dit is echter niet van toepassing bij een monoblock warmtepomp; een warmtepomp waarbij het volledige koudemiddelsysteem zich in de buitenunit bevindt. De warmte wordt niet door een koudemiddel naar binnen gebracht maar dit gebeurt rechtstreeks door het cv-systeem buiten te plaatsen of door een extra glycolsysteem toe te passen. Doordat het koudemiddelsysteem gesloten is bij levering valt de certificeringsverplichting weg. Hierdoor kan iedere installateur dit type warmtepomp installeren. Maar wat nu als Nederland straks naar de warmtepomp is overgestapt en er is een storing aan de warmtepomp? Dit kan zomaar een defect in het koudemiddelcircuit zijn en deze warmtepomp is wellicht geplaatst door een installateur die geen BRL100 en 200 certificaten heeft. Een klant zal dus op zoek moeten gaan naar een servicebedrijf dat wel deze werkzaamheden mag uitvoeren, maar gaat deze wel gevonden worden? Doordat ook niet gecertificeerde installateurs warmtepompen zullen plaatsen ontstaat er wellicht scheefgroei in de hoeveelheid bedrijven die kunnen helpen wanneer er een defect is. Bij het gebruik van natuurlijke koudemiddelen (zoals CO2 of propaan) kan de reparatie wel uitgevoerd worden zonder certificering; een reden waarom de EU hierop aanstuurt. Maar dan nog: is de kennis wel toereikend? Ook dan zal een installatie gevacumeerd moeten worden en zullen hiervoor mensen opgeleid moeten worden. Een hele opgave voor de nabije toekomst. Tim Visser Engineer-Adviseur W-installaties, voormalig zelfstandig

Meet- en regeltechniek

Meet- en regeltechniek zit in de lift, merkt opleider ROVC. Toch lijken veel installateurs nog vaak meer bezig te zijn met de ‘hardware’ dan de ‘software’. Hoe komt dat? IZ sprak erover met Nico van Leeuwen, Business Developer bij ROVC. De opleider biedt verschillende cursussen aan op het gebied van meet- en regeltechniek. Sinds afgelopen jaar is de belangstelling sterk toegenomen. Hoe sterk precies? “In de jaren 2018 – 2022 hadden wij min of meer hetzelfde aantal deelnemers aan onze cursussen op het gebied van Meet- en Regeltechniek. Maar sinds afgelopen jaar is dat aantal bijna verdubbeld, en dan praat je al snel over honderden cursisten.” Ben je verbaasd? “Ja, maar vanwege een andere reden dan je denkt. Al jaren neemt het belang van meet- en regeltechniek toe voor de werking en monitoring van W-installaties. Toch bleef het aantal cursisten stabiel. Ik had al eerder een kentering verwacht.” Waarom dan nu wel? “Verschillende factoren. Allereerst natuurlijk de gestegen energie- en gasprijzen. Klanten tonen meer belangstelling voor monitoringsoplossingen en mogelijkheden om hun installaties te optimaliseren. Daar heb je meet- en regeltechniek voor nodig. Daarnaast heeft ook Corona, onder andere vanwege de aandacht voor de binnenklimaatkwaliteit, een duit in het zakje gedaan. Tot slot wordt er in 2026 Europese wetgeving ingevoerd die de monitoring van energieprestaties van gebouwen verplicht maakt.” Hoe zit het eigenlijk met de belangstelling voor andere cursussen op het gebied van W-installatietechniek? “Ook daar zien we een groei. Bijvoorbeeld op het gebied van warmtepompen. Onze cursisten willen graag weten

Meten en regelen op afstand

De koude- en klimaattechniek kampt al lange tijd met een tekort aan vakbekwame koeltechnici. Ook vraagt de markt om prestatiegerichte onderhoudscontracten en snellere responstijden bij storingen. Leveranciers ontwikkelden hiervoor op afstand bestuurbare meet- en regelsystemen voor koel- en klimaatinstallaties en installateurs passen deze op steeds grotere schaal binnen een steeds breder pallet aan installaties toe. Het gevolg hiervan is dat het aantal installaties dat op afstand geregeld en beheerd wordt, toeneemt. Voor installatie-eigenaren/exploitanten betekent dit dat afwijkingen en storingen in hun gebouwen/fabrieken in een vroeg stadium getraceerd en opgelost kunnen worden zonder dat dit direct ten koste gaat van de beschikbaarheid. Installatiebedrijven kunnen zo op basis van de metingen die op afstand uitgevoerd worden, inzien wat de status en het gebruik van de installatie is. Bij een eventuele storing kunnen zij vervolgens op afstand ingrijpen en de storing verhelpen. In sommige gevallen kan de klant zelf op locatie het probleem oplossen en hoeft er geen servicemonteur de weg op. Met de recent ontwikkelde VR- en AR-technologie is deze mogelijkheid zelfs nog een stap bereikbaarder geworden. Zo kunnen monteurs veel efficiënter worden ingezet, waarmee tijd en geld wordt bespaard en een bijdrage aan de totale CO2-reductie wordt geleverd. De erkende installateurs die bij NVKL, de vereniging van koeltechnische bedrijven, zijn aangesloten, zijn bekend met het meten en regelen van installaties op afstand. Zij kunnen op basis van de gegevens uitval van een installatie voorkomen en hierin adviseren. De erkende installateurs zijn bovendien in het bezit van de NVKL-erkenning en voldoen daarmee

Waarom zou je een hybride kopen?

Een hybride warmtepomp koop je om de CO2-uitstoot in het land te verlagen. Natuurlijk, dat geldt voor iedereen. Of spelen er nog meer argumenten? Dat laatste is uiteraard vaak aan de hand. Laat ik eerlijk zijn, dat geldt voor mij ook. De besparing waar ik vanuit mocht gaan, speelde mee in mijn overwegingen om een hybride warmtepomp te laten installeren. Die installatie viel enorm mee. Binnen een dag was alles geïnstalleerd. Mijn nieuwsgierigheid naar de besparing die de hybride zou opleveren was groot. Daarom heb ik een jaar lang de prestaties van het systeem gevolgd. Eerst heb ik naar het gas- en elektriciteitsgebruik op de app van de energieleverancier gekeken. Ik zag al direct het gasgebruik afnemen en het elektriciteitsgebruik toenemen. De verhouding tussen deze twee is belangrijk, want dan weet je wat het onder aan de streep oplevert. Zo heb ik in 2022 in totaal 980 m3 minder gas gebruikt. Dat heeft me 2.150 kWh extra aan stroom gekost. De besparing op gas was daarmee iets boven de 70%. De hoeveelheid gas die overbleef was voor het warmwatergebruik en voor de dagen dat de temperatuur onder de twee graden daalde. Dat was op 16 dagen het geval in 2022. De energieprijzen gingen nogal op en neer afgelopen jaar, maar onder aan de streep heb ik ruim € 700 op mijn energierekening bespaard. Een behoorlijk bedrag waardoor ik over een paar jaar de investering weer terug heb verdiend. En dat zonder comfort in te leveren. Ook is de hoeveelheid CO2

De waterstofeconomie van Sarah

De provincie Groningen is hét centrum van de waterstofeconomie in Nederland met grote kansen voor de regio: groei, innovatie en werkgelegenheid. Om deze nieuwe energie-economie te laten slagen is de beschikbaarheid van voldoende geschoolde mensen in de regio van levensbelang. Het begint met samenwerken. Met de coalitie Waterstof Werkt! -met zo’n 150 partners- komen kennis, ervaring, innovatie- en wilskracht van bedrijven, overheden, maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen in het noorden bij elkaar. En het begint met opleiden: Eén van de doelstellingen is het opleiden van jongeren en energieprofessionals. Want zonder de juiste mensen kunnen we verduurzaming met waterstof niet realiseren. Er is ingezet op een forse impuls voor het regionale onderwijs om te kunnen voldoen aan het stijgend aantal banen in de duurzame energiesector en de waterstofeconomie in het bijzonder. Ruim 1.000 deskundigen worden opgeleid, om de ontwikkeling van de waterstofeconomie te realiseren, waarvan circa een-derde via bijscholing. En er worden 100 waterstof gerelateerde stageplekken voor mbo-studenten, 50 traineeplekken voor hbo-studenten bij de deelnemende bedrijven en organisaties gerealiseerd. Groningen loopt voorop. Zo komt in Groningen (en ook Drenthe) elektriciteit van windturbines aan land, zijn er elektrolysers om de elektriciteit om te zetten naar waterstof, wordt de waterstof opgeslagen in zoutgrotten diep onder Veendam en is er een pijplijnnetwerk voor distributie Het is dus ook geen verrassing dat het Huis van Sarah op 5 en 6 april juist in Groningen staat. In deze multimediale productie voor de vakmensen in de techniek staat vakmanschap en vaktrots centraal. Wie wil jij zijn, nu en in de toekomst? Dat is de vraag die we stellen. Iedereen

Marketingtools

Regelmatig zie ik dat installateurs zich op mijn vakgebied begeven, terwijl ze meestal niet over de juiste kennis en tools hiervoor beschikken. De kans bestaat dat je als installateur dan fouten maakt, net zoals dat mij overkomt als je mij installatiewerk laat verrichten. Is over en weer bijscholing niet mogelijk dan? Dat wil ik zeker niet zeggen. Maar alleen het opdoen van kennis is niet voldoende. Je moet ook een beetje lol hebben in dat andere vakgebied en gevoel hebben bij de gereedschappen. Want marketing is wel meer dan een beetje reclame maken. Het gaat bij marketing om het verkrijgen van inzichten wat nu precies waarde is voor afnemers. Hoe je op basis van die inzichten waarde kunt creëren voor (potentiële) afnemers. En zelfs dan ben je er nog niet: dan moet je ook nog waarmaken wat je als waarde wilt leveren op basis van die inzichten. Dat vergt het nodige onderzoek naar wat de klant beweegt. Want één ding is zeker: die is niet altijd op zoek naar de laagste prijs. Sterker nog: uit onderzoek is bekend dat minder dan één op de vijf klanten op zoek is naar de laagste prijs. En ook: dat bij die andere vier klanten het vergelijken van de prijs pas een rol speelt als ze het verschil in prijs niet goed zien. Of in marketingtermen: ze onvoldoende onderscheidend vermogen zien of ervaren. Dat geldt zowel voor de installatiematerialen die je levert als de werkzaamheden die je als installateur uitvoert. Denk daar nog eens