Categorie: Column

Er kan nog wel meer bij

Er kan nog wel meer bij

Met de stijgende energieprijzen is heel Nederland aan het besparen geslagen, of wordt daartoe een poging gedaan. Informatie is hierbij essentieel. Ik hoorde een kennis van mij recent nog zeggen dat hij via de gemeente gratis duurzaamheidsadvies kon krijgen. Maar na wat telefoontjes bleek dat er niet genoeg personeel was om dit aan te bieden. Hij zal niet als enige zijn teleurgesteld. Maar waar gaat een consument dan heen voor advies? (naast dat hij of zijn alle informatie raadpleegt die online beschikbaar is.) Vaak toch maar naar de eigen installateur, die het eigenlijk al te druk heeft met zijn werkzaamheden, zelfs al voordat de energiecrisis startte. Aan alle vragen over wat mogelijk is of wat uitgevoerd kan worden, kan deze lang niet altijd gehoor geven. Het ontbreekt de installateur simpelweg aan tijd. In een offerte of advies voor warmtepompen gaat bovendien nog eens meer tijd zitten dan in een offerte of advies voor een traditionele ketel. Dat komt er bovenop in een al overbelaste sector. Ook ben ik benieuwd naar wat installateurs de komende jaren allemaal nog gaan tegenkomen. Hier en daar duiken bijvoorbeeld ideeën op over doorstroomboilers of andere één-op-één elektra warmte-opwekkers. Ideeën die wellicht rendabel zijn bij een overschot aan zelf opgewekte elektra (en geen saldering…). Maar het zou mij niets verbazen als er volgend jaar geklaagd wordt over een extreem hoog elektraverbruik, om vervolgens te ontdekken dat een zelf aangelegd systeem met diverse boilers hiervoor verantwoordelijk is. Wellicht nóg een extra taak voor installateurs dus: het waarschuwen

Toekomstplannen

Toekomstplannen

Afgelopen Prinsjesdag zagen we één centrale boodschap terug: het roer moet echt om. We moeten sneller de gebouwde omgeving verduurzamen, de vruchten plukken van digitalisering en de energietransitie écht handen en voeten geven. En daar staan wij als sector voor aan de lat. Helaas is het debat vaak een kinderspel van welles/nietes; u heeft het misschien wel gezien. Je zou Kamerleden bijna uitnodigen een dag op stap te gaan met een vakman of vakvrouw! De plannen voor 2023 liggen in politiek Den Haag dus klaar. Maar als sector kijken we nog verder en willen we voorbereid zijn op de toekomst. Daarom hebben we de toekomstverkenning CONNECT2030 geschreven. Essentie: er gebeurt veel in de wereld. Denk aan thema’s als energie, gezondheid, veiligheid en de circulariteit. En hierbij speelt techniek een doorslaggevende rol. Helemaal voorspellen hoe de ontwikkelingen gaan, kunnen we als sector niet. De werkelijkheid is soms grillig en afhankelijk van vele factoren, kijk naar de huidige energiesituatie en inflatie. Maar wat we wel met elkaar kunnen doen is nadenken over hoe vakmannen en vakvrouwen klaar kunnen staan voor die toekomst en mee kunnen groeien. Daarom is er in CONNECT2030 veel aandacht voor de vraag hoe vakmensen zich kunnen blijven ontwikkelen. Maar ook hoe we de digitalisering in de sector organiseren. Niet alleen onze diensten en producten moeten toekomstbestendig zijn, maar ook wij als sector. Dat kunnen we niet alleen; we hebben onze partners nodig. En de vakmensen van de toekomst. Ik ben dan ook erg blij dat er extra aandacht

Onze energie raakt op

Onze energie raakt op

‘Energie’ is het gesprek van de dag. Zo zijn de energieprijzen de laatste tijd flink verhoogd. Het betekent dat veel mensen in de problemen komen. ‘Van het gas af’ wordt voor velen realiteit, maar dan wel omdat de rekening niet betaald kan worden. Hoe zit dat eigenlijk met elektriciteit? De tarieven hiervan stijgen immers ook. En één ding is duidelijk: zonder elektriciteit kunnen we niet, want dan functioneert er niets meer! De elektriciteitsvoorziening levert nu al de nodige problemen op. Het wordt steeds moeilijker om te voldoen aan alle gevraagde vermogens. Niet zo vreemd, als je bedenkt dat een groot deel van ons elektriciteitsnetwerk dateert uit de jaren 50 van de vorige eeuw. De energie die mensen leveren, wordt ook een probleem. Er zijn steeds minder handjes om iets uit te voeren. Dit heb ik al eerder gemeld, maar de realiteit blijkt nog weerbarstiger. Ook bij mij is de energie langzaam opgeraakt, vanwege gezondheidsproblemen. Het enthousiasme om werk op te pakken en uit te voeren, is veel minder aanwezig dan in mijn jonge jaren. Het gaat allemaal niet meer zo makkelijk en de mentaliteit van klanten en leveranciers dragen daar helaas negatief aan bij. Diezelfde trend merk ik ook bij mijn monteurs op; de rek is eruit, ook al doordat ze thuis het nodige te regelen en te organiseren hebben met hun energiehuishouding. Dat maakt het er allemaal niet eenvoudiger op. Voor mijzelf ga ik het energieprobleem oplossen door over te schakelen naar een andere versnelling: die van een installateur

Slim de installatietijd van warmtepompen terugbrengen

Slim de installatietijd van warmtepompen terugbrengen

In de Miljoenennota kondigde het kabinet aan om een tijdelijk prijsplafond in te stellen voor gas en elektriciteit om lastenverlichting voor de hoge energierekening te bieden. Alhoewel dit op de korte termijn wat lucht biedt, zal het toepassen van energiezuinige maatregelen zoals een (hybride) warmtepomp een langduriger effect hebben. Het installeren van een (hybride) warmtepomp duurt op dit moment echter twee dagen, terwijl het installeren van een cv-ketel drie uur kost. Daarbovenop komt nog het tekort aan de juiste vakmensen. Om zo snel mogelijk minder afhankelijk te worden van Russisch gas, moeten we dus tijd besparen en zullen er slimmere apparaten moeten worden ontwikkeld door de fabrikanten die slimmer geïnstalleerd moeten worden. Door bijvoorbeeld verwarmen, koelen en ventileren te integreren, processen in bedrijven te optimaliseren en producten plug-and-play te maken, kan de installatietijd volgens experts voor de helft teruggebracht worden. Installatiebedrijven kunnen hierop inzetten door zich te specialiseren in het installeren van warmtepompen en hun bedrijfsproces zo efficiënt mogelijk in te richten. Dit kunnen ze doen door werkzaamheden in het installatieproces op te delen, waardoor ook minder gekwalificeerde medewerkers ingezet kunnen worden om de eenvoudige werkzaamheden op te pakken. Daarnaast kan men werken met zoveel mogelijk prefab installatiedelen die in de werkplaats zo volledig mogelijk zijn samengebouwd en al zijn afgeperst, waardoor de monteurs op de werkvloer er minder werk aan hebben. Door dergelijke toepassingen kan een (hybride) warmtepomp in de nabije toekomst al in één dag geïnstalleerd worden. Binnen NVKL, de vereniging van koeltechnische bedrijven, zijn de NVKL-erkende installateurs

Out of the (ventilatie)box

Out of the (ventilatie)box

De Trias Energetica klinkt als een samensmelting van vraag, verbruik en een duurzame invulling van de energiebehoefte. Een totaalvisie dus. Maar wie neemt de regie? De installateur vanuit de technische invulling of de bouwer vanuit de bouwkundige opgave? Een ding is zeker: bouwers en installateurs kunnen niet zonder elkaar en zeker niet als de energievraag wordt ingevuld met door een lagetemperatuursysteem. Te vaak komt het voor dat er een warmtepomp geplaatst wordt in combinatie met een ventilatiesysteem C. Terwijl iedereen weet dat het comfort en de energierekening eronder lijden. Bij nieuwbouw is daar geen excuus voor te verzinnen, maar hoe zit dat bij renovaties? Ook hiervoor geldt: ‘Verliezers hebben excuses, winnaars zien kansen’. Ook in de bestaande bouw zijn er namelijk vaak voldoende mogelijkheden om woningen te voorzien van balansventilatie. Maar… dat realiseer je niet alleen. Het dubbele leidingwerk heeft ruimte nodig en moet netjes afgewerkt worden. Dus moet je de handen ineenslaan met de aannemer. Net zoals je dat ook hoort te doen wanneer je de radiatoren vervangt voor convectoren of vloerverwarming ten behoeve van de warmtepomp. Bovendien zal je als installateur soms out of the (ventilatie)box moet denken en op zoek moeten naar nieuwe mogelijkheden. Oplossingen die niet alleen jouw leven, maar ook dat van de aannemer vereenvoudigen. Een luchtverdeelkast – waardoor veel minder leidingwerk nodig is – is zo’n oplossing. Net als halfronde ventilatieleidingen die minder ruimte vergen en eenvoudiger weg te werken zijn. En ja, dan nog is het bij renovatieopgaven vaak een puzzel én moet

Het echte teamgevoel

Het echte teamgevoel

Nadenken over je bedrijf is nadenken over je medewerkers. Wat maakt een team een goed team? Bij het beantwoorden van die vraag heb je het natuurlijk over de mensen met de juiste kennis en vaardigheden. En je gaat ook na of iemand in het team past. Kan hij of zij het vinden met de anderen? Maar is dat genoeg? Bedrijven zijn samenlevingen op zich. En die samenleving is divers. Verschillende mensen met verschillende vaardigheden en kennis. Maar ook jong en oud. Met verschillende culturele achtergronden. Met verschillende levenservaringen. Met als inzet van elkaar te leren, met elkaar plezier te hebben en te groeien. Het klinkt logisch, en toch is de werkelijkheid weerbarstiger. We zien veel homogene teams in de techniek; of zoals iemand het tegen me zei: ‘veel witte mannen’. En dat is een gemiste (commerciële) kans voor een bedrijf. Ik noem een voorbeeld. De meeste senioren moeten langer thuis wonen en willen weten wat er mogelijk is met techniek. Het liefst gaat men in gesprek met iemand die zich kan inleven in hun vragen zonder direct allerlei high-tech oplossingen aan te dragen. Een ervaren monteur met levenservaring werkt voor deze doelgroep. Maar denk ook aan de grote uitdaging als het gaat om het verleiden van jonge vakmensen naar de techniek. Deze jonge mensen willen zich herkennen in de mensen die in de techniek werken. Dus dat vraagt om een divers personeelsbestand met vrouwen, mannen, vanuit verschillende achtergronden en met diverse meningen. Rolmodellen met impact; gewoon om wie ze zijn.

Met de juiste leiding wordt het geen lijdensweg

Met de juiste leiding wordt het geen lijdensweg

Het aansluiten van radiatoren doen we al jaren met kunststof leidingsystemen. Meestal met mantelbuis en weggewerkt in de afwerkvloer. Dit is efficiënt installeren, uitrollen en vastzetten. Wat kan er misgaan? Toch aandacht voor het volgende. Voorheen werden er volkunststof buizen gebruikt, maar deze vertonen sterke uitzet en krimp en zijn niet zuurstofdiffusiedicht. Daarom gebruiken we nu vooral de kunststofbuis met aluminium kern. Deze is 100% zuurstofdiffusiedicht en heeft nauwelijks uitzet en krimp. Zuurstof in het systeemwater geeft corrosie en uiteindelijk vervuiling van het systeem. Zo kunnen pompen vastlopen en de warmteafgifte aanzienlijk verminderen. Uitzet en krimp kan ongewenste trek- en duwspanningen geven, waardoor radiatoren uit beugels of van de muur komen. Omdat de buizen met een aluminiumkern vooral in wit worden geproduceerd, lijkt de samenstelling van de verschillende producten gelijk. Maar de dikte van de aluminium kern kan variëren en ook de toegepaste kunststof. Voor een optimaal opwekkingsrendement wordt de aanvoertemperatuur van verwarmingsinstallaties verlaagd, maar ook het verschil tussen aanvoer- en retourtemperatuur (ΔT) wordt verkleind. Waar radiatoren vroeger werden geselecteerd op 90/70°C, is nu 55/45°C of lager de standaard. Bij een kleinere ΔT wordt het aantal liters (Flow) CV water verhoogd. Houd met een grotere Flow rekening met de diameter van de leidingen! Door het verhoogde aantal liters neemt het drukverlies toe bij een installatie met traditionele diameters. Met de juiste (vaak grotere) diameter, komt het drukverlies weer op acceptabele waarden. Probeer kunststofbuizen zo te verwerken dat ze eenvoudig uitneembaar zijn. Dit is beter voor de circulariteit. Met de juiste

Terugverdientijd korter door stijgende gasprijzen

Terugverdientijd korter door stijgende gasprijzen

In het afgelopen jaar zijn de gasprijzen steeds verder omhoog gegaan. Het begon met het afsluiten van de Groningse gasvelden, waardoor we meer afhankelijk werden van gas uit Rusland. Nu dit land sinds 24 februari in oorlog is met Oekraïne, is er als gevolg van sancties veel minder toevoer van gas naar Europa. Hierdoor betalen Nederlanders zomaar tientallen tot honderden euro’s per maand extra voor hun gasrekening. Met de herfst en winter in aantocht en de toegenomen inflatie worden steeds meer Nederlanders zich bewuster van hun energierekening. Deze ontwikkeling versnelt het draagvlak voor de energietransitie en daarmee de overstap naar duurzame alternatieven. Doordat de terugverdientijd van een warmtepomp aanzienlijk korter is dan voorheen, is het gunstig om nu tot aanschaf over te gaan. Wel moet je bij het overstappen naar een warmtepomp rekening houden met een aantal aspecten. Zo zijn er door de enorm toegenomen vraag naar warmtepompen en het wereldwijde gebrek aan grondstoffen en onderdelen leverings- en capaciteitsproblemen. Daarnaast is er een groot tekort aan vakmensen. Een deel moet worden omgeschoold van cv- naar warmtepompinstallateur, maar nieuwe aanwas is ook hard nodig. Als er dan kan worden overgestapt naar een warmtepomp, moet er goed gekeken worden naar het distributie- en afgiftesysteem van de verwarmingsinstallatie. Daarvan moet worden berekend of de diameters van leidingen en het verwarmend oppervlak van radiatoren passen bij het nieuwe laag temperatuur verwarmingssysteem. Bovendien moet kritisch naar de gebouwschil worden gekeken. NVKL-erkende installateurs hebben de kennis en ervaring in huis om te zorgen voor een goede

Bangmakertjes

Bangmakertjes

Met name in de zomermaanden heb je dat nog wel eens. ‘Bangmakertjes’ noemde mijn moeder ze. Van die regenbuitjes op een mooie dag waardoor je – zeker als kind – dacht dat het zou gaan plenzen en die leuke vakantiedag in het water zou vallen. Daar schaar ik ook maar het verhaal onder dat ik laatst hoorde over een installateur die zijn hele business in duigen zag vallen, doordat iemand van buiten de sector zelf een certificaat had gehaald om warmtepompen te mogen installeren. Vanwege gebrek aan vakkundig personeel, tekort aan materialen en apparatuur, met als gevolg extreem hoog oplopende tarieven. Want schaarste stuwt de prijzen omhoog. Of verpest een te hoge prijs juist je markt? Ik hoor verhalen over uitzonderlijk hoge tarieven en ultra lange wachttijden voor het installeren van een warmtepomp. En de sector; die reageert alsof bij afnemers financieel gezien de bomen tot ver voorbij het zojuist ontdekte zwarte gat groeien. Extreem hoge tarieven worden gevraagd als je nu wel die warmtepomp wilt hebben. En als je die prijs niet wilt betalen? Dan kun je de hoogste boom in en wachten tot je een ons weegt. Overigens is de installatiebranche niet de enige sector waar een slaatje uit schaarste wordt geslagen. En ja, in economieboeken staat dat vraag en aanbod invloed hebben op elkaar. Maar ook, dat – als alle dingen gelijk zijn – bij een hogere prijs steeds minder afnemers naar het product of de dienst zullen vragen. Dus een hoge prijs lijkt aantrekkelijk. Maar dat

Vissen

Vissen

Ik begrijp het allemaal niet meer. We komen om in de regeltjes en wetten waaraan we ons moeten houden. We doen (hoop ik) allemaal ons best om te voldoen aan de vele verplichtingen en doelstellingen. Maar in mijn beleving is het nog nooit zo’n rotzooi geweest als nu. Ik zinspeel dan nog niet eens op de landelijke perikelen: blokkades en brandstapels waar we de nodige hinder van ondervinden, het overschot aan woningzoekenden, de enorme personeelstekorten en noem maar op. Daar houden zich genoeg anderen mee bezig. Nee, de installatiebranche zelf kent al problemen genoeg, waarvan er vele al enkele decennia onopgelost blijven. Ik noem het personeelstekort en de aanwas van jeugdige techneuten. Er is allemaal nog geen oplossing voor. De techniek wordt steeds complexer en de eisen aan de installaties worden, terecht, steeds strenger (want een goede installatie is het kloppend hart van een woning of ander gebouw). Als installateur willen we hieraan graag voldoen. Maar de middelen en mogelijkheden ontbreken op dit moment, met alle gevolgen van dien. Aanvragen te over, tijd te kort. Adviezen voor aanpassingen aan installaties blijven liggen; woningen verduurzamen en zo mogelijk gasloos maken, ik kan er op dit moment niets mee. Offertes maken, een prijs samenstellen, dat lukt op zich nog wel. Maar deze langer dan één maand gestand doen?! Er wachten op dit moment nog tientallen opdrachten op hun uitvoering. De levertijden van de materialen zijn onbekend. Zelf een globale indicatie is er niet. En dan zijn er natuurlijk ook nog de nodige