Leerpunten RijswijkBuiten
Hoe is het om te leven in een energieneutraal huis als je een traditionele woning gewend bent? Adviesbureau Merosch deed daar onderzoek naar in de all-electric nieuwbouwwijk RijswijkBuiten en presenteerde de resultaten op het Nationaal Warmtepomp Congres 2016.
Wat waren de bevindingen? Overall toonden de bewoners zich tevreden tot zeer tevreden over het leefklimaat in hun woning (voor een verslag, zie het artikel ‘Energiezuinig én comfortabel wonen: het kan!’) Maar er waren ook leer- en aandachtspunten.
Warm tapwater
Een van de eerste vragen ging over de beschikbaarheid van warm water in de badkamer. Kan de warmtepomp het aan? Meer dan 80 procent van de respondenten gaf aan (zeer) tevreden te zijn op dit onderdeel. “Warm water zat”, concludeert Ronald Schilt, oprichter en directeur van Merosch. “Als extra optie konden mensen kiezen tussen een 150- en 200-liter vat. Sommigen hebben voor het grotere vat gekozen.” Een andere vraag ging over de regelbaarheid van de temperatuur in de woonkamer en in de slaapkamer. 48% van de respondenten blijkt (zeer) tevreden met de regelbaarheid van de temperatuur in de woonkamer. 14% zegt (zeer) ontevreden te zijn.
Naregeling
Als optie bij de temperatuurregeling is het in een aantal gevallen mogelijk om voor een naregeling te kiezen voor individuele ruimten. Schilt betwijfelt of dat wel zo verstandig is: “Een goed geïsoleerde woning is bijna één klimaatzone. Uit ervaring weten we dat in dergelijke woningen individuele regelbaarheid met bijvoorbeeld vloerverwarming maar heel beperkt is. Als je nu zo’n naregeling gaat aanbieden, suggereer je dat een bewoner invloed heeft. Ja, een klein beetje, maar het blijft gerommel in de marge. Zo’n naregeling leidt daarom misschien wel tot meer klachten, want ‘het werkt niet’.
In slaapkamers wordt de temperatuur nogal eens als te hoog ervaren, terwijl de corrigeerbaarheid laag is. “In de voorlichting zou meer moeten worden benadrukt dat het systeem ook koelt”, adviseert Schilt. “De thermostaat kan in de zomer rustig naar 18 graden. En inmiddels is besloten geen extra thermostaten meer aan te bieden voor slaapkamers.”
Luchtkwaliteit
62% van de respondenten toonde zich tevreden of zeer tevreden over de luchtkwaliteit in de woonkamer, 12% (zeer) ontevreden. In de slaapkamers lagen de percentages op respectievelijk 52 en 21. Ging het in woonkamers vooral om kookgeuren die bleven hangen, in slaapkamers werd de lucht soms als ‘muf’ beoordeeld. “Dat heeft met temperatuur te maken”, weet Schilt. “Mensen komen uit woningen waar ze een koelere slaapkamer hadden. Er is op verschillende plekken gemeten. De CO2-waarden bleven ruim onder de 1.200 ppm.” Er zijn aanbevelingen ter verbetering gedaan. Schilt: “In de voorlichting zou vermeld moeten worden dat je best met je raam open mag slapen. Je hebt dan weliswaar temperatuurverlies – wat als aangenaam wordt ervaren - maar het systeem raakt beslist niet ontregeld.”
VoorlichtingIn RijswijkBuiten is heel veel voorlichting gegeven over de toegepaste installaties. Maar of het beklijft? “Je moet het absorberend vermogen van mensen niet overschatten”, zegt Ronald Schilt. “En bewoners zijn bezig met allerlei andere zaken, waardoor het allemaal wat minder relevant lijkt. Soms was de voorlichting wel erg veel en wat technisch, en er werd nogal nadruk gelegd op wat er eventueel fout zou kúnnen gaan. Ofwel: het doseren en afstemmen van de boodschap vraagt aandacht. Ja, voorlichten is een vak apart.” |
Installatiegeluid
Bij het al dan niet last hebben van het geluid is in het onderzoek onderscheid gemaakt tussen het geluid van de warmtepomp en het geluid van ventilatievoorzieningen. Alweer: veruit de meeste mensen waren (zeer) tevreden, al was dat percentage lager waar het ging om geluid van de warmtepomp. Met name in slaapkamers kan installatiegebrom tot irritatie leiden, hoewel het geluid in alle woningen onder de wettelijke limiet blijft. “Je kunt duizend keer gelijk hebben wat betreft decibellen, maar het is wel iets om over na te denken”, oordeelt Schilt. “De consument heeft niks met Bouwbesluitregels. In het Bouwbesluit staat dat het installatiegeluid de 30 dB(A) niet mag overschrijden, maar wat mij betreft is het maximum in slaapkamers 25 dB(A). Er zou meer aandacht moeten zijn voor het ontwerp als het gaat over de geluidsproductie van de warmtepomp” •