Installateur als regisseur

Nationaal en internationaal zijn er stevige ambities uitgesproken op het gebied van CO2-uitstoot en duurzame opwekking van energie. Zo ligt er de uitdaging om in de komende 33 jaar zo’n 8 miljoen woningen gezond en energiezuinig te maken. Technieken hiervoor zijn al beschikbaar, maar van opschaling en versnelling is (nog) geen sprake. Hoe kunnen regisserende installatiebedrijven de energietransitie versnellen?

Hoe de markt voor verduurzaming en duurzame energieopwekking zich in de komende 33 jaar gaat ontwikkelen, is lastig in te schatten. De doelstelling is dat er in 2050 tenminste 8 miljoen gezonde en zeer energiezuinige woningen in Nederland staan. De kans is groot dat de verduurzaming van de gebouwde omgeving de innovatiecurve van Rogers gaat volgen (figuur 1). Aangenomen dat er in 2050 voor duurzame technieken een volledige marktdekking is, zal duurzaam rond 2030 de ‘nieuwe’ standaard moeten zijn.

Dal van desillusie

Als je kijkt naar de markt voor verduurzaming van woningen tot gezonde en zeer energiezuinige woningen, dan zitten we midden in het gat tussen ‘Early Adopters’ en ‘Early Majority’. Ook wel genoemd het dal van desillusie. Na succesverhalen van innovatieve energie-0 en energiebesparingsprojecten en ronkende ambities en beloften vanuit o.a. de Stroomvernelling en Urgenda is duidelijk geworden dat het verduurzamen van de woningvoorraad veel aandacht voor de klant, kennis, kunde en investeringen in vakmanschap en materialen nodig heeft om echt te versnellen.

Ingezette trend zet door

Steeds duidelijker is ook dat de ingezette trend echt gaat doorzetten. Zo zijn zonnestroom, ledverlichting, diverse na-isolatietechnieken en domotica al echte ‘Early Majority’ technieken geworden. Ook neemt de vraag naar gezond en comfortabel snel toe. Vooral door de aan gaswinning gerelateerde aardbevingsproblematiek in Groningen is het besef gegroeid dat verduurzaming van onze energievoorziening een hoge prioriteit heeft. Dit heeft zich vertaald in het motto ‘van gas los’. Het nieuwe kabinet wil voor het eind van haar periode (2021) 30.000 tot 50.000 bestaande woningen per jaar gasvrij kunnen maken of in ieder geval zodanig energie-efficiënt maken dat ze op korte termijn gasloos gemaakt kunnen worden. Dit aantal moet vervolgens doorgroeien naar 200.000 woningen per jaar. Afgezet tegen de 400.000 duurzame maatregelen per jaar in de woningbouw een groei van zo’n 250% tot 2030!

Het verschil maken

Juist ervaren vakmensen van installatiebedrijven die staan voor kwaliteit, kunnen in deze fase het verschil maken. Immers, veel klanten twijfelen nog. Wie met zijn medewerkers als eerste de ‘kloof’ uitkomt, heeft de beste positie om de markt te versnellen en als onderneming of ondernemersnetwerk fors te groeien. Om als installatiesector op deze kansen in te spelen is ‘Energieregisseur’ het ‘toverwoord’. Hoe kun je als installateur en/of als medewerker in de installatiesector het verschil maken door regie te voeren?

Toekomstige rollen

Een scenariobouwteam, met daarin deskundigen uit de wereld in- en om de installatietechniek heeft in opdracht van OTIB in 2016 in vier werkbijeenkomsten gezocht naar een zo concreet mogelijk beeld van de toekomstige rollen in de bouw- en installatiewereld. Hieruit zijn vier verschillende beelden ontstaan, die alle vier vorm en inhoud geven aan het voeren van ‘regie’: de integrator, assembler, creator en operator/provider (zie trendfiles.otib.nl).

De integrator

De integrator vertaalt de klantvraag naar een ontwerp of concept voor een totaaloplossing; dus voor woningen: een zeer energiezuinige en gezonde totaaloplossing. Om dit goed te doen heeft de integrator veel en de juiste kennis van de klant nodig. Kennis en ervaring met de technische mogelijkheden zijn van groot belang. De Integrator heeft een goed netwerk nodig van partijen waarmee hij samenwerkt voor ontwerp en uitvoering. De meeste integrators bieden garanties in de vorm van prestatiegarantie.

De creator

Voor verduurzaming van gebouwen zijn er veel specifieke (deel)oplossingen, zoals technieken en modules waarin technieken samenkomen. De creator weet deze te ontwikkelen en te organiseren. Hij produceert en vermarkt hoogwaardige hightech bouwstenen. Zo levert hij meerwaarde aan partners in de keten en soms direct aan de eindgebruiker. De waarde-strategie is focus op productleiderschap door het continu ontwikkelen van ‘state of the art’ producten. Voorbeelden zijn de ontwikkeling van Energiemodules voor Nul op de Meter renovaties en de ontwikkeling van daken met zon-pv en een geïntegreerde lucht/water-warmtepompinstallatie. Creators spelen een grote rol in de industrialisatie en robotisering van de installatiesector.

De assembler

De assembler realiseert het uiteindelijke installatiewerk. En ligt daarmee het dichtst bij de rol van de installateur anno nu. Een slimme assembler weet goed in te spelen op het gebruik van eenvoudig aansluitbare componenten en slimme ICT bij het installeren. Het echte installeren wordt dan meer Plug & Play terwijl het contact met de klant steeds belangrijker wordt. Door samen te werken met integrators, creators en operators/providers ligt zijn meerwaarde in het daadwerkelijk realiseren van het werk tegen concurrerende prijzen. De focus ligt op kostenleiderschap door het zo efficiënt mogelijk inrichten van het installeren zelf. Ook halen assemblers vaak extra voordeel uit het gezamenlijk inkopen. Voorbeelden hiervan zijn Uw Duurzame Installateur en de BespaarInstallateur.

De operator/provider

De operator en de provider vertonen veel overlap. Het verschil zit in de schaalgrootte. De operator zorgt voor blijvende functionaliteit van deelsystemen terwijl de provider voorziet in blijvende functionaliteit van gehele infrastructuren. Activiteiten bestaan uit het beheren en onderhouden van de systemen. Het zijn ondernemingen in de vorm van beheersorganisaties die met servicecontracten een blijvende functionaliteit waarborgen. De meerwaarde ligt in het waarborgen van functionaliteit/prestatie tegen zo laag mogelijke kosten. De waarde-strategie van de operator/provider is kostenleiderschap: het bieden van betrouwbare diensten tegen marktconforme prijzen. Te denken valt aan het volledig beheren van installaties op afstand (operator) of BIG-data oplossingen die slim gebouwbeheer mogelijk maken.

De sales agent

Als het gaat om verduurzaming van de gebouwde omgeving, zijn er heel veel particuliere klanten. Specifiek voor die doelgroep zijn er de afgelopen jaren sales agents gekomen, in de vorm van energieloketten die niet alleen informeren over maatregelen en gericht adviseren maar ook direct doorverbinden met partijen die de maatregelen kunnen installeren. Voorbeelden zijn gemeentelijke loketten zoals Duurzaam Bouwloket, Winst uit je woning en Duurzaam wonen plus. De meeste sales agents zijn geen installatiebedrijven maar startups of marketing- en communicatiebureaus.

Aan de slag

Uiteraard is de geschetste rolverdeling geen wet van Meden en Perzen. Voor elke rol geldt wel dat bewezen vakmanschap en kwaliteit voorwaarden zijn voor duurzaam succes. Wil je snel werk maken van duurzaamheid, laat je dan trainen door koplopers die bewezen succesvol zijn. Hierdoor kun je versneld en met minder faalkosten de nieuwe technieken optimaal in de vingers krijgen 

Auteur: Jan Cromwijk, ISSO