Categorie: Techniek

Verwarmen via stro

Verwarmen via stro

Sinds kort is er wand- en plafondverwarming verkrijgbaar, gemaakt uit een restproduct van de landbouwoogst: stro. De 100 procent biobased Healture is een innovatie van Uniwarm. Deze systeemleverancier ontwikkelt vaker duurzame producten en brengt ze succesvol op de markt. De afgelopen jaren ontwikkelde het bedrijf onder meer een klimaatsysteem met een droogbouwoplossing en een lage opbouwhoogte. Ook introduceerde het bedrijf de ventilatievloer. De Healture wand- en plafondmodule is een lagetemperatuurverwarming die bestaat uit het natuurlijke restproduct stro. Dit materiaal is samengeperst tot een hoogwaardige verwarmingsplaat met een harde densiteit, zodat de leidingen stevig vast blijven zitten. Peter Riethorst van UniWarm ziet in stro een goed alternatief voor houtvezel. “Het is beter voor het milieu omdat er geen bomen voor hoeven te worden gekapt. Bovendien kunnen we het stro al na één jaar gebruiken, omdat het veel sneller groeit. Bovendien is het recyclebaar. Al deze voordelen maken deze wand- en plafondmodule zeer in trek onder klanten die geïnteresseerd zijn in natuurlijke bouwmaterialen. De eerste aanvragen stromen al binnen.” Verwarmt, koelt én isoleert De Healture wand- en plafondmodule is een kant-en-klare module die verwarmt, koelt én isoleert. Het product is te combineren met leem- of kalkstuc en kan op elke warmtebron worden aangesloten. De module is dampopen. Verder blijven de leidingen zelf schoon, dankzij de kern van aluminium die zuurstof buitenhoudt. “Bewoners die voor dit product kiezen, ervaren dat hun woning snel behaaglijk wordt”, vertelt Riethorst. “De leidingen bevinden zich op slechts 7,5 centimeter van elkaar en aan de oppervlakte. Dit leidt

Anders verwarmen

Anders verwarmen

Warmbouwen en klimaatwanden zijn hot op Social Media, merkt Ron Bosch. In onderstaand artikel gaat de adviseur en HBO-hoofddocent Installatietechniek dieper in op deze wat minder bekende verwarmingstechnieken.  Een klimaatwand is net zo onzichtbaar als vloerverwarming en werkt ook op basis van warmte- en koudestraling. Het grote verschil met een traditioneel convectiesysteem is dat de warmte of koeling in het materiaal wordt opgeslagen en gelijkmatig wordt afgegeven. Knuffelen In de tijd dat ik in dit vakgebied begon, zo’n twee decennia geleden, spraken we al over knuffelwanden, knuffelbanken en warmtewanden. De eerste wanden waren in feite een combi van Ecobrix met WTH-vloerverwarming. Nat Er zijn twee soorten systemen: natte en droge systemen. Bij de natte systemen wordt in het geval van Ecobrix de verwarmingsoplossing in de wand aangebracht, al dan niet afgestuckt of voorzien van tegelwerk in bijvoorbeeld de natte ruimten. Hierbij wordt in de voorgewerkte sleuven een vloerverwarmingslang bevestigd. Bij andere systemen, zoals Climatrix, worden op de muur clickrails bevestigd. Vervolgens komt de vloerverwarmingsslang te hangen in bevestigingsclips. Het systeem wordt aangesloten op een vloerverwarmingsverdeler. Er zijn ook verwarmingsoplossingen die op een soort montagemat bevestigd worden en met leem worden afgewerkt. Bijvoorbeeld bij een strobalen woning. Droog Het droge systeem kan of los in een rack tegen de wand aangezet worden of op de vloer op betonijzermatten of tackerplaten worden gelegd. Pro en Contra Wat zijn de voordelen van klimaatwanden? - flexibele montage - snelle montagetijd - goed stralend oppervlak En wat zijn de nadelen? Je moet weten waar de leidingen lopen, als

Iron Fuel Technology

Iron Fuel Technology

Start up RIFT ontwikkelt een technologie waarmee ijzerpoeder op een milieuvriendelijke en commercieel aantrekkelijke manier kan fungeren als brandstof. Bijvoorbeeld voor stadsverwarming. Onze warmtevoorziening is aan het elektrificeren, maar daarvoor zijn gigantische aansluitingen nodig. Die zijn niet altijd aanwezig. Ook waterstof zal in de toekomst niet altijd de oplossing zijn, omdat het bijvoorbeeld in buitengebieden ontbreekt aan de juiste gasinfrastructuur. Wat dan? IJzer poeder Volgens Mark Verhagen, de CEO van Renewable Iron Fuel Technology zou ijzerpoeder uitkomst kunnen bieden. “Heel eenvoudig uitgelegd komt het erop neer dat je ijzerpoeder mengt met lucht, er een vonk bijhoudt en het dan gaat branden. Dat levert warmte op. Eigenlijk gebeurt hetzelfde als je vuurwerk afsteekt. Het residu, roest, kan je vervolgens injecteren met waterstof en weer opnieuw gebruiken als brandstof.” Voordelen Iron Fuel Technology heeft een aantal grote voordelen. “Ten eerste kan je de duurzame brandstof op een goedkope manier veilig opslaan en transporteren. Daarnaast komt er bij de verbranding van ijzerpoeder geen CO2 vrij. Een ander voordeel is dat er tijdens de verbranding minder stikstofoxide vrijkomt dan bij andere brandstoffen. Je kunt het ijzerpoeder bovendien langdurig opslaan zonder energieverliezen. Tot slot heeft Iron Fuel een vrij hoge energiedichtheid, vergelijkbaar met kolen.” Maar er kleeft ook een nadeel aan ijzerpoeder als brandstof: het is zwaar. “Vandaar dat het niet interessant is voor de mobiliteit en ik ook niet verwacht dat er individuele installaties komen voor woningen.” Installatie Waar wel gigantische kansen liggen, is in de industrie en in de stadsverwar­ming. “Nederland heeft 5

Biogas

Biogas

Frank van Genugten timmert al jaren aan de weg als innovatieve agrarische ondernemer. In Brabant is hij bekend vanwege zijn biogasinstallatie. Daarmee voorziet hij Sint-Oedenrode en omringende dorpen van groen gas. Met deze duurzame oplossing zouden hybride warmtepompen nog jarenlang kunnen draaien, aldus Van Genugten. Docent en adviseur Rens ten Hagen zei het al in het septembernummer van IZ: Biogas biedt een enorme potentie om onze thermische energievoorziening te verduurzamen. “We moeten namelijk niet van het gas af, maar stoppen met fossiel gas.” Toeval Jarenlang had Sint-Oedenrode het hoogste koemestoverschot per hectare in heel Nederland. Nu wil het toeval dat het melkveebedrijf van Van Genugten net boven een hogedrukgasleiding ligt. De combinatie van die twee omstandigheden zette hem aan het denken: “Groen gas uit koemest, dat leek me wel wat,” zegt Van Genugten. Gasleverancier De ondernemer zette een nieuw bedrijf op: GroenewoudGas. Iedere dag leveren 18 melkveehouders hun verse koemest aan Van Genugten. “Je moet er snel bij zijn, anders is het gas weg”, legt de ondernemer uit. In het totaal gaat het om 2000 koeien. “Als je nagaat dat de poep van 3 koeien op jaarbasis een eengezinswoning kan voorzien van gas, snap je dat we met een behoorlijk volume te maken hebben.” Procedé De koemest gaat een grote betonnen, luchtdichte silo in met een binnentemperatuur van 39 °C. “Dezelfde temperatuur als van een koe. Op die manier kunnen we op een maximaal gecontroleerde manier het gas laten vrijkomen”, licht Van Genugten toe. Vergisten van koeienmest is een biologisch

Hybride warmtepompen

Hybride warmtepompen

De laatste maanden horen we uit verschillende hoeken forse kritiek op hybride warmtepompen. Het gaat om professionals die constateren dat de systemen niet altijd naar behoren werken of andere pijnpunten naar voren brengen. Wat is er precies aan de hand? In eerdere edities dit jaar lieten we al een aantal criticasters aan het woord. Zo schreef adviseur Rob Verbrugge een gastbijdrage in de mei-editie, waarin hij diverse kanttekeningen plaatste bij hybride opstellingen. Afstemming Verbrugge: “Wellicht niet altijd de beste maar zeker wel de betrouwbaarste zijn hybride combinaties waarvan de hydrauliek en regeltechniek op elkaar zijn afgestemd. In Nederland zijn nog zo’n 6 of 7 ketelfabrikanten actief tegenover misschien wel 30 tot 40 leveranciers van warmtepompen. Dat iedere combinatie goed werkend en energiebesparend zal zijn, lijkt dan ook een utopie. Soms zijn er twee pompen aanwezig, hoe wordt dan de afstemming geregeld en wie bepaalt regeltechnisch de afstemming tussen cv-ketel en warmtepomp? Ketelfabrikanten hebben na lang aarzelen de warmtepomp uit noodzaak omarmd en zijn met hun combinaties op dit front wellicht beter voorbereid op de gezamenlijke werking dan leveranciers uit de warmtepomp hoek.” Ruimtegebrek “Hybride vraagt om minder ruimte dan een all-electric warmtepomp, omdat de hr-combiketel zorgt voor de warmtapwaterproductie, waardoor boilervat en ook vaak het buffervat ontbreken. Toch zal in vele woningen waar al nauwelijks plaats is voor de hr-combiketel een hybride installatie lastig worden. We mogen hopen op de wijsheid van de techneut. Want naast de installatie moet er ook bij service en onderhoud fatsoenlijk te werken zijn aan

Dreigend gevaar

Dreigend gevaar

De warmtepomp is in opmars, maar kan niet altijd zijn belofte waarmaken. Installateur Wilfred de Regt maakt regelmatig mee dat mensen in de kou zitten en het duurzame systeem voortijdig moet worden afgeschreven. De Regt is een reinigingsspecialist. Met zijn bedrijf Vloerverwarming Specialist Nederland stuit hij op de meest ontluisterende situaties. “Ik denk dat zeker 50% van de verwarmingsinstallaties met problemen kampen. Met name door lucht, te veel weerstand en vervuiling in het systeem. En dat gaat alleen maar erger worden met de verduurzamingsslag die we nu aan het maken zijn met warmtepompen en LT-afgiftesystemen.” Pushen Volgens de gedreven vakexpert is de overheid daar in grote mate debet aan. “Ze hebben haast. Ze pushen duurzame energie erdoorheen, zonder dat de sector goed is voorbereid op de transitie.” Volgens De Regt leidt dat onder andere tot veel fouten bij de installatie, het beheer en het onderhoud van installatieconcepten van warmtepompen met LT-afgiftesystemen. Corrosie Zit er lucht in het systeem, dan krijgen micro-organismen zuurstof. Is er staal gebruikt, dan vindt er vroeg of laat corrosie plaats. “Ik maak regelmatig mee dat een warmtepomp al na 10 jaar moet worden afgeschreven. Daar hebben de klanten dan wel duizenden euro’s voor neergeteld.” Volumestroom Eerste les: vermijd staal. “Gebruik in plaats daarvan koper of een RVS-achtige legering, maar let ook op de diameter en de juiste volumestroom. Menig installateur realiseert zich niet dat bij de overstap van een cv-ketel op een warmtepomp de aanvoertemperatuur daalt en de volumestroom omhoog moet om voldoende comfort te kunnen

Waterzijdig inregelen

Waterzijdig inregelen

Door de sterk fluctuerende gasprijzen neemt het belang van waterzijdig inregelen toe. Wat niet iedere installateur weet, is dat het vanuit nieuwe wet- en regelgeving soms zelfs ook verplicht is. Sander Fielt, productontwikkelaar bij technisch opleider ROVC, en Rudi Tenkink, trainer bij ROVC en installatiespecialist bij TenkinkTechniek weten er meer over. Waterzijdig inregelen is het optimaliseren van de warmteverdeling in radiatoren of vloerverwarming. “Het is de balans vinden tussen de opwekker, bijvoorbeeld een cv-ketel, het distributiesysteem zoals leidingen, en de afgifte zoals een radiator”, vertelt Sander. “Hierdoor wordt niet alleen het comfort voor de gebruiker geoptimaliseerd – warmte komt daar waar het nodig is –, ook energiebesparing krijgt hierbij aandacht.” Statisch Waterzijdig inregelen kun je op twee manieren doen. “Enerzijds heb je statisch inregelen, ofwel het balanceren van alle gebruikers in de maximaal ingeregelde stand met de juiste pompstand”, licht Rudi toe. “Dit is een belangrijk samenspel, waarmee je afsluiters zo ver mogelijk open hebt en de pomp zo energiezuinig mogelijk instelt, maar wel de nodige liters per uur haalt.” Statisch inregelen is een arbeidsintensief proces. Rudi: “Voor optimaal resultaat wordt het proces vaak drie à vier keer herhaald. De installatie wordt meestal eerst op een nagenoeg open stand ingesteld, om vervolgens bij de gebruiker met de grootste invloed (liter/uur) te beginnen met inregelen en toe te werken naar de kleinste gebruiker. Het nadeel hiervan is dat wanneer radiatoren op de bovenverdieping niet gebruikt worden, er evenredig meer flow is over de gebruikers die wel vraag hebben. Bij een modulerende

BENG-eisen

BENG-eisen

Sinds 2021 zijn de BENG-eisen van kracht. Daar ging een lang en moeizaam traject aan vooraf, waarbij experts elkaar geregeld in de haren vlogen. Ruim 2 jaar verder maakt IZ de balans op met Rens ten Hagen, adviseur en als docent verbonden aan diverse vakopleiders in de bouw. Vanaf de jaren 90 werd er gewerkt met de EPC-eis om de energetische efficiëntie van nieuwbouw aan te geven. In de loop der tijd kwamen echter de nadelen van de EPC aan het licht. Zo kon je in theorie een lek kippenhok neerzetten en toch aan de eis voldoen door er een warmtepomp te plaatsen als duurzame thermische energieopwekker. Mede daarom zijn Ten Hagen en andere deskundigen dan ook blij dat de EPC in januari 2021 is vervangen door de BENG-eisen. BENG De BENG komt voort uit de Europese richtlijn energieprestatie van gebouwen (EPBD) en het Energieakkoord voor duurzame groei. In 2015 bracht het Ministerie van BIZA de eerste conceptversie naar buiten. Dat leidde tot het nodige gemor. Na een aantal wijzigingen lag er een definitieve versie op tafel. Maar ook die is 2,5 jaar na de invoering alweer toe aan revisie, aldus Ten Hagen. Verplichting De BENG-regels gelden voor alle nieuwbouw in de utiliteit en woningbouw. “Wil je echter bestaande gebouwen gaan verduurzamen in gemeentes die daarvoor nieuwbouweisen hanteren, dan gelden de BENG-regels ook”, licht Ten Hagen toe. Stappenplan Evenals de voormalige EPC-norm ligt de focus bij het primaire energiegebruik. De BENG levert als het ware een stappenplan om duurzame gebouwen

Infrarood en waterstof

Infrarood en waterstof

Recentelijk lanceerde Schwank een innovatief verwarmingssysteem. Met behulp van infraroodstraling wordt een behaaglijk binnenklimaat gecreëerd. Het systeem werkt op basis van gas. En het is al waterstofready. Infraroodverwarmers zijn er in verschillende smaken. Zowel heldere-stralers als donkerstralers genieten grote populariteit. De geniumSchwank is een donkerstraler. Donkerstralers beschikken over speciale reflectoren. Deze donkere reflectoren bundelen de straling en kunnen daardoor gericht een gelijkmatige warmte in alle richtingen afgeven. Hierdoor wordt gelijk ook het warmteverlies geminimaliseerd. H2-ready Met de geniumSchwank lanceert de fabrikant de eerste IR-donkerstraler van het bedrijf die op 100% waterstof kan werken. De branders zijn hybride. Dit geeft ook de mogelijkheid om fossiele gassen te gebruiken en later over te stappen op waterstof. De branders zijn voorzien van een reflecterende FERAN-reflector. De reflectorbehuizing is volledig geïsoleerd om de convectiewarmteverliezen te verlagen. Hiermee heeft het een reflectorgeometrie van 95 % reflectie en een seizoensgebonden energie-efficiëntie van 99 %. De brander is standaard traploos modulerend van 75 % tot 100 % voor ideale vermogensaanpassing aan de seizoensgebonden warmtebehoefte. Ook heeft de brander ModBus-mogelijkheid voor optimale regelbaarheid en connectiviteit. Overstappen “Een overstap van aardgas op waterstof is eenvoudig te maken. Je hoeft alleen maar een kleine aanpassing door te voeren aan de brander. Je kan het bestaande leidingenwerk blijven gebruiken, vanwege het vluchtige karakter van waterstof is er wel een monitoringssysteem nodig”, vertelt Wilfred Heesakkers, Business Development Manager bij Schwank. Utiliteit De nieuwe serie is beschikbaar in de vermogensklassen van 20 tot 50 kW en lengtes tussen 4 en 13 meter. Om

Artificiële Intelligentie

Artificiële Intelligentie

In dit artikel gaat Ron Bosch, adviseur en HBO-hoofddocent Installatietechniek, dieper in op het onderwerp Artificiële Intelligentie, afgekort AI. Wat is AI en hoe gaat het ons werk beïnvloeden als branche? AI is kort door de bocht de mogelijkheid om met gebruikmaking van computers en machines mensachtige vaardigheden te vertonen – zoals redeneren, leren, plannen, creatief zijn en uitvoeren. Soorten AI Er zijn drie soorten AI, te weten: • ANI: Artificial narrow intelligence (Smalle kunstmatige intelligentie) • AGI: Artificial general intelligence (Kunstmatige algemene intelligentie) • ASI: Artificial superintelligence (Brede kunstmatige intelligentie) Hedendaagse toepassingen Neem nu uw smartphone, u heeft het over waterontharders in een gesprek met iemand anders en ineens geeft Siri aan dat er op het web 10 items zijn gevonden hierover. Tevens vraagt het systeem wat er verder mee gedaan moet worden. Of, op basis van gezichtsherkenning kunt u door de douane heen bij een vliegveld, uw alarmsysteem thuis ontgrendelen of uw smartphone activeren. Daarnaast wordt AI ook gebruikt om cyberaanvallen te signaleren, bijvoorbeeld door afwijkende patronen in informatiestromen die wijzen op hacks. Maar het gaat nog verder. Tegenwoordig laten organisaties tijdens sollicitatieprocedures ook zogenaamde Skillpaspoorten samenstellen op basis van beschikbare internetinformatie. Op die manier brengen ze de sterke eigenschappen en risico’s in beeld van kandidaten, zodat ze de ideale sollicitant kunnen selecteren. Hoe werkt AI In een vorig nummer van IZ heb ik u al meegenomen over de informatiestromen die via datatrending gebruikt kunnen worden. Ook hier worden op basis van algoritmes bergen aan data doorgespit en met reeds beschikbare