Biogas

Frank van Genugten timmert al jaren aan de weg als innovatieve agrarische ondernemer. In Brabant is hij bekend vanwege zijn biogasinstallatie. Daarmee voorziet hij Sint-Oedenrode en omringende dorpen van groen gas. Met deze duurzame oplossing zouden hybride warmtepompen nog jarenlang kunnen draaien, aldus Van Genugten.

Docent en adviseur Rens ten Hagen zei het al in het septembernummer van IZ: Biogas biedt een enorme potentie om onze thermische energievoorziening te verduurzamen. “We moeten namelijk niet van het gas af, maar stoppen met fossiel gas.”

Toeval
Jarenlang had Sint-Oedenrode het hoogste koemestoverschot per hectare in heel Nederland. Nu wil het toeval dat het melkveebedrijf van Van Genugten net boven een hogedrukgasleiding ligt. De combinatie van die twee omstandigheden zette hem aan het denken: “Groen gas uit koemest, dat leek me wel wat,” zegt Van Genugten.

Gasleverancier
De ondernemer zette een nieuw bedrijf op: GroenewoudGas. Iedere dag leveren 18 melkveehouders hun verse koemest aan Van Genugten. “Je moet er snel bij zijn, anders is het gas weg”, legt de ondernemer uit. In het totaal gaat het om 2000 koeien. “Als je nagaat dat de poep van 3 koeien op jaarbasis een eengezinswoning kan voorzien van gas, snap je dat we met een behoorlijk volume te maken hebben.”

Procedé
De koemest gaat een grote betonnen, luchtdichte silo in met een binnentemperatuur van 39 °C. “Dezelfde temperatuur als van een koe. Op die manier kunnen we op een maximaal gecontroleerde manier het gas laten vrijkomen”, licht Van Genugten toe. Vergisten van koeienmest is een biologisch omzettingsproces, door bacteriën, dat onder natuurlijke omstandigheden al in mest plaatsvindt. Dit natuurlijke gas bestaat voor een groot deel (circa 60 %) uit methaan (CH4) en daarnaast nog CO2 en H2O.

Opwerking
Vervolgens wordt het gas opgewerkt in een zeecontainer van staal, waarin zich een compressor en CO2-filters bevinden. De CO2 wordt verwijderd en het gas gecomprimeerd totdat het een methaangehalte heeft van 89%. “Precies hetzelfde gehalte als ons aardgas.” Daarna gaat het biogas met een druk van 8 Bar het gasnet in.

Methaan
Methaan is, zoals bekend, een brandbaar gas. Toch brengt het hele traject geen enkel risico met zich mee, verzekert Van Genugten. “Er is geen zuurstof en geen ontsteker aanwezig, dus het gas kan niet branden.” Het biogas ruikt ook niet. Evenals bij aardgas krijgt het een additief mee, zodat een eventuele lekkage wel wordt opgemerkt.

Gemak
“Het biogas kan zo worden toegevoegd aan ons aardgasnet. Er gaat niets verloren, want de moleculen hebben de juiste grootte. Ook kan er gebruik worden gemaakt van onze gastransportcapaciteit en die is, zoals bekend, gigantisch.”

Bijmengen
“Vanuit de EU en Nederland zelf wil men vaart zetten achter het bijmengen met groen gas. Brussel mikt op 35 miljard kuub per jaar en Den Haag 2 miljard kuub per jaar in 2030. Zo’n 20 % van onze gebouwde omgeving zou dan gasgedreven zijn”, zegt Van Genugten

Beleidskeuzes
En dat is haalbaar, denkt hij. “Nederlandse boerenbedrijven kunnen forse hoeveelheden groen gas aanleveren. Maar dan moet je uiteraard niet het huidige beleid voortzetten waarbij men van circa 50 % van de boeren af wil.”

Hybride warmtepompen
De overstap op groen gas sluit ook naadloos aan bij een andere trend, signaleert Van Genugten: de groeiende populariteit van hybride warmtepompen. “Van all-electric warmtepompen is bekend dat het rendement fors omlaag gaat, als de temperatuur flink daalt. Dat euvel heb je niet met een hybride warmtepomp, omdat de cv-ketel dan bijspringt.”

Netcongestie
“Bovendien”, vervolgt de gedreven ondernemer, “voorkom je zo congestie doordat er te veel all-electric warmtepompen aan het net hangen.” Moeiteloos somt hij nog andere, potentiële voordelen op van hybride installaties. “Groene stroom is niet altijd beschikbaar, dat is een ongunstige factor voor all-electric systemen. Evenals het feit dat de salderingsregeling opgedoekt wordt, want dat gaat zeker impact hebben op de beschikbaarheid, groei en uiteindelijk het kostenplaatje van zonne-energie.”

Voorzichtig
De kansen liggen voor het oprapen, toch lijkt de gebouwde omgeving wat huiverig te zijn om massaal aan het biogas te gaan. “De afgelopen jaren is het credo ‘We moeten van het gas af’ er bij ons ingestampt. Vooral sinds de perikelen in Groningen. Maar we zijn bezig om het kind met het badwater weg te gooien. We moeten niet van het gas af, maar stoppen met fossiel gas. Daarnaast maakt onbekend, onbemind. Ik merk dat installateurs interesse hebben in hybride warmtepompen, maar 99% niet eens op de hoogte is van het feit dat een cv-ketel ook gevoed kan worden met biogas.”

Waterstof
Zorgen dat een sterke waterstoflobby mogelijk roet in het eten zou kunnen gooien, zijn onterecht, zegt Van Genugten. “Als de energietransitie verder op stoom is, zal je zien dat waterstof vooral interessant blijkt te zijn voor de industrie en de transportsector. Niet voor de gebouwde omgeving. Het is onzinnig om daar over te stappen op groene waterstof. Voor de gebouwde omgeving is het minder efficiënt.” Zie ook de rubriek ‘Raar’ in de september-uitgave van IZ, waar hier aandacht aan wordt besteed.

Toekomst
Er zijn nog wat hobbels te nemen, maar uiteindelijk zal biogas ook zijn weg weten te vinden in de energiemix, denkt Van Genugten. Zelf wil hij uitbreiden naar twee installaties, zodat hij aan nog meer omringende dorpen en dan met name nieuwbouwprojecten duurzame thermische energie kan leveren. “En ik denk dat de komende jaren ook elders in Nederland steeds meer installaties zullen verschijnen. Collectieve installaties, wel te verstaan, vanwege het kostenplaatje, maar ook omdat je een 8 Bar aansluiting nodig hebt.” 