Categorie: Sanitair

Waterslag

Waterslag in drinkwaterinstallaties is een veelvoorkomend probleem. Ron Bosch, HBO-docent Installatietechniek en installatieadviseur legt uit wat de problematiek behelst en reikt oplossingen aan voor de installateur. Onderverdeling Er zijn verschillende soorten geluid. Als we het hebben over luchtgeluid in een ruimte, bedoelen we geluidsgolven die worden opgewekt door een één of andere geluidbron en de omringende lucht in trilling brengen. We kunnen dan bijvoorbeeld denken aan praten of muziek. Contactgeluid In het geval van contactgeluid gaat het om geluid voortkomend uit trillingen ten gevolge van mechanische aanstoting en/of contact met de bouwkundige constructie door een voorwerp dat in de oorspronkelijke toestand geen contact maakt met de constructie. Bijvoorbeeld een waterstraal die valt op de bodem van de douchebak. Constructiegeluid Bij constructiegeluid is het geluid afkomstig van een trillende bron die permanent contact maakt met de bouwkundige constructie. Bijvoorbeeld de beweging van mechanische onderdelen of vloeistoffen in een installatie. Gebruiksdruk Als we willen begrijpen wat waterslag inhoudt, moeten we ook inzoomen op het begrip gebruiksdruk. Hierbij gaat het om de druk direct voor een aansluitpunt van het tappunt dat geopend is, dat wil zeggen de statische druk minus het drukverlies dat het water in de leiding ondervindt ten gevolge van verticale verplaatsing en wrijving bij de doorstroming door geopende tappunten. Waterslag Waterslag ontstaat door de stroming van water in drinkwaterleidinginstallaties, waarbij door een handeling van een mens of een apparaat, de waterstroming abrupt wordt gestopt. Het gevolg is dat de kinetische energie in de waterleiding toeneemt. De druk neemt toe, wat

Brein buiten de douche

Ieder gezinslid zijn eigen doucheprofiel, met een instelmogelijkheid voor een maximale douchetijd of maximale temperatuur. Per persoon bekijken wat de kosten zijn van elke douchebeurt. De nieuwe Aqualisa elektronische mengkraan maakt bewust en duurzaam watergebruik mogelijk. De mengkraan is bovendien voorzien van connectiviteitsfuncties zoals Wi-Fi, App en spraakbesturing en kan worden verbonden met andere slimme toestellen in huis, zoals de slimme speakers als Amazon Alexa en Google Nest. “Hey Google, zet mijn douche aan”, zal snel een vertrouwd commando worden in woningen met een nieuwe Aqualisa Smart Quartz Collectie Douche”, zegt Aqualisa Head of International Development, Zoe Nguyen. “Elektronische mengkraantechnologie bestaat al sinds 2001. Wij waren de eerste fabrikant die hiermee op de markt kwamen en denken dat landen zoals België en Nederland er nu klaar voor zijn. Zeker omdat woningen kleiner worden gebouwd en alles slimmer zal worden.” ‘Brein’ buiten doucheruimte Het thermostatische gedeelte van deze mengkraan wordt letterlijk en figuurlijk weggetrokken vanuit de douche- of bad-omgeving (zie afbeelding). Alleen de bediening blijft zichtbaar. De controller staat in verbinding met een datakabel die aangesloten is op de SmartValve™; het effectieve brein van de installatie, die tot 10 meter van de doucheruimte geplaatst kan worden. Integreren in het plafond, onder het bad of in een kast behoort tot de opties. Eén leiding voor warm en koud In tegenstelling tot een klassiek thermostatisch ventiel, mengt het ventiel het koude en warme water elektronisch en gaat er slechts één leiding naar de hand- of regendouche. Indien er meerdere uitgangen zijn, is er

Sanitaire installaties

Door de coronalockdown staat in veel gebouwen het water in leidingen stil. Bijkomende zorgen om de legionellabacterie maakt legionellapreventie nóg urgenter. Onno Leever houdt zich al ruim twintig jaar met Legionella bezig. Sinds januari zet hij zijn expertise in bij ISSO. “Qua kennisontwikkeling op het gebied van Legionella, en sanitaire installaties in bredere zin, staat er voor 2021 weer van alles op stapel”, vertelt Onno Leever, van Leever installatie adviseurs. “Zo verschijnt er een nieuwe versie van ISSO-kleintje Legionellapreventie en wordt de ISSO-publicatie 55.1 ‘Handleiding legionellapreventie in leidingwater’ aangepast. Ook komt er een aanpassing op publicatie 55.2 ‘Zorgplicht legionellapreventie’. Daarnaast is een commissie bezig om de regelgeving voor legionellapreventie te evalueren, wat aangepaste legionellawetgeving zal opleveren.” Leever zit in deze begeleidingscommissie. Kennisontwikkeling In januari heeft hij het stokje overgenomen van Irene van Veelen, voormalig specialist Sanitair en Legionellapreventie bij ISSO. “Ik kende Irene onder andere al van de commissie NEN 1006 en ook vanuit de Waterwerkbladen hadden we al samengewerkt. Daarnaast hadden Irene en ik al eens samengewerkt bij een innovatiebijeenkomst over warmwatercirculatiesystemen”, vertelt Leever. “Toen ISSO een vervanger zocht voor de functie van Irene, heeft zij mijn naam laten vallen. Zo ging het balletje rollen. Ik was gelijk enthousiast. Binnen mijn eigen bedrijf doen we veel aan kennisdeling en aan zelf kennis opdoen. Als er een nieuw normblad of een nieuwe NTR uit is, sluit ik me bij wijze van spreken drie dagen op om hem te lezen. Daarna deel ik binnen mijn team wat de belangrijkste wijzigingen zijn.

Trends 2021

Gezondheid en sanitaire oplossingen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Door de corona-epidemie is dat besef nu sterker dan ooit, merken drie deskundigen van Grohe, Wavin en Geberit. Welke trends signaleren zij? Tot 1870 lag de gemiddelde levensverwachting rond de 40 jaar. Daarna zien we een stijgende lijn die erin heeft geresulteerd dat we tegenwoordig gemiddeld 81,56 jaar oud worden. Vaak wordt er daarbij gewezen op medische ontwikkelingen. Die zouden verantwoordelijk zijn voor de verbetering van de volksgezondheid. Hoewel antibiotica en vaccinaties om maar twee voorbeelden te noemen zeker een rol hebben gespeeld, is het voor een groot deel aan de verbeterde sanitatie te danken dat het vroegere 40 nu 81 is geworden. Op het netvlies Je zou zeggen dat we als installatiebranche doordrongen zouden moeten zijn van deze geweldige prestatie. Dat valt tegen. Hoewel sanitaire technieken en gezondheid onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden, merken experts dat de installateurs het maar “ergens op hun netvlies hebben staan”, zoals René Offringa het treffend verwoordt. Veiligheid en gezondheid De zestiger is al ruim 40 jaar werkzaam bij Wavin, onder andere als technisch adviseur en productontwikkelaar. “Installateurs zijn toch vooral met de techniek van de systemen bezig, veiligheid en gezondheid zijn geen hoofdthema’s voor hen.” Praktijk Offringa onderbouwt zijn verhaal met enkele praktijkvoorbeelden. “Hoe vaak zien we niet dat keurig verpakte Tigris of Hep2O fittingen uit de verpakking los in open kratten of boxen worden overgegooid en dan meteen vuil worden? Ook hotspots blijven een item, hoewel je daarvoor niet altijd naar de installateur

Waterbesparende kans

De bevolking groeit, het klimaat verandert en we zien lange periodes van droogte. De waarde van water neemt hierdoor toe. Minder energiegbruik en circulariteit worden steeds belangrijker, ook voor kraanwater. Met het oog op de toekomst maakt drinkwaterbedrijf Dunea de drinkwaterlevering toekomstbestendig met een multi-bronnenstrategie en zoekt zij samen met partners naar innovatieve manieren om water te besparen – ook in huis. Er zijn drie manieren om kraanwater te besparen: minder gebruik, hergebruik en inzet van alternatieve bronnen, zoals regenwater. Drinkwater is van zeer hoge kwaliteit, in de eerste plaats om bij te dragen aan volksgezondheid en hygië-ne. Die kwaliteit is niet voor alle toepassingen even noodzakelijk. Daarom richt Dunea zich naast uitbreiding van de productiecapaciteit – nodig vanwege bevolkingsgroei – en verdere optimalisatie van eigen processen, ook op manieren om lager gebruik te bevorderen. Het liefst zonder dat klanten daarbij hoeven na te denken. Je moet kunnen blijven genieten, maar zonder te verspillen. Hergebruik Hergebruik en besparen in en rond het huis zijn hier onderdeel van. Immers, drinkwater dat niet wordt gevraagd, hoeft niet te worden gemaakt. Omdat de komende jaren veel woningen bijgebouwd dienen te worden, richt Dunea zich voor hergebruik samen met partners met name op de nieuwbouwsector. Want als er niet direct een waterbesparende maatregel wordt meegenomen in nieuwbouwplannen, dan loop je zo een halve eeuw achter de feiten aan. En dat is een gemiste kans voor duurzaamheid. Nieuwbouw water-bespaar-klaar In de gemeente Katwijk wordt de komende jaren Valkenhorst ontwikkeld, een nieuwe wijk van 5.600 woningen,

Riolering en corona

We kunnen op verschillende manieren een coronabesmetting oplopen. Uit onderzoek blijkt dat ook het rioleringsstelsel hierin een rol kan spelen. Eric van der Blom, vakspecialist Sanitaire Technieken bij Techniek Nederland geeft tips hoe het beste met dit risico kan worden omgegaan. Ons rioleringsstelsel zorgt voor de afvoer van afvalwater en hemelwater. “Als mensen toiletteren komen er allerlei pathogene micro-organismen terecht in het afvalwater. Dat stroomt via de wand van de afvoerleidingen naar beneden. Tegelijkertijd stijgt er van onderaf een luchtkolom door het centrum van de buizen naar boven. In een aantal gevallen kan dit risico’s opleveren voor de verspreiding van aerosolen met mogelijke virusdeeltjes”, vertelt Van der Blom. Sifons “Stel je woont in een appartementencomplex en hebt een zieke onderbuurman. Als die naar het toilet gaat en jouw sifon staat droog, dan is dat een potentieel gevaarlijke situatie. Via die stijgende luchtkolom in de afvoerleiding kunnen namelijk aerosolen met virusdeeltjes door jouw sifon naar binnenkomen.” Lekkages en uitmonding “Ook lekkages in het rioleringsstelsel zijn risicovol, omdat dan eveneens aerosolen met virusdeeltjes verspreid kunnen worden”, vervolgt Van der Blom. Hetzelfde geldt voor de uitmonding van de ontspanningsleiding in het dak of de gevel. Als deze te dicht bij de toevoeropeningen van het ventilatiesysteem zit (open ramen, roosters en dergelijke), loop je wederom het risico op de ongewenste verspreiding van aerosolen.” Leegstand en hoogbouw “Veel gebouwen zijn of worden niet of nauwelijks gebruikt door de coronacrisis. Mede vanwege de hittegolf deze zomer, verdampt het water dan veel sneller uit de sifons. Daarnaast

Water recyclen

Met de Hydraloop is Nederland een interessante innovatie rijker. Het systeem recyclet douche- en badwater en daar profiteren zowel het milieu als de consument van. Bovendien heeft het bedrijf van Arthur Valkieser de grijswaterinstallatie in een aantrekkelijke verpakking gegoten en neemt het systeem nauwelijks ruimte in. Iedere dag gebruiken we gemiddeld 133 liter drinkwater per persoon, voor douche en toilet, wasmachine, tuin en keuken. De komende 10 jaar zal de Nederlandse bevolking met één miljoen mensen groeien. Dan hebben we dus nog eens 133 miljoen liter water extra nodig – per dag. Hete zomers Ondertussen kampen we al met waterschaarste. En dat heeft alles te maken met het feit dat we steeds vaker te maken krijgen met hete zomers. Zo zal iedereen zich nog wel de warme maanden van 2019 herinneren. Er waren drie extreem warme perioden: eind juni, eind juli en eind augustus. Tijdens de hitte in juli werd de hoogste temperatuur sinds het begin van de metingen in Nederland waargenomen: 40,7 °C in Gilze Rijen op 25 juli. Met een gemiddelde temperatuur van 18,4 °C was ook augustus ruim warmer dan normaal (17,5 °C), waarbij het in de laatste week extreem warm was met een record-late landelijke Hittegolf. Watervoorraad Het KNMI was niet verbaasd. Onderzoeker Sybren Drijfhout schreef in 2018 al in het vaktijdschrift Nature Communications dat ons waarschijnlijk vier extra hete zomers stonden te wachten. Met de opwarming van de aarde zullen we daar vaker mee te maken krijgen. En dan komt natuurlijk de vraag aan de

Keerkleppen

Regelmatig valt het Ron Bosch op dat installateurs moeite hebben om keerkleppen op de juiste manier te plaatsen in drinkwaterinstallaties. In dit artikel legt de adviseur en HBO-docent Installatietechniek uit wat er zoal misgaat en op welke manieren je als installateur de jaarlijkse controle van keerkleppen correct kan uitvoeren. Drinkwaterinstallaties moeten zodanig periodiek worden onderhouden en beheerd dat de kwaliteit van het drinkwater gewaarborgd blijft. Het jaarlijks controleren van keerkleppen maakt daar een belangrijk onderdeel van uit. Keerkleppen kunnen op een aantal manieren worden gecontroleerd. Voorschriften De controle dient te geschieden conform de geldende voorschriften en werkbladen. Volgens Waterwerkblad 1.4 G moet een EA-terugstroombeveiligingseenheid periodiek, ten minste één keer per jaar, gecontroleerd worden op de functionaliteit. Voorwaarde is wel dat ze op de juiste manier zijn aangebracht. De waterwerkbladen bieden hierover voldoende info. Kijk als installateur maar eens op www.infodwi.nl. LinkedIn Op LinkedIn liet een technicus trots zijn werk zien (zie afbeelding rechterbladzijde). Het zag er inderdaad strak en goed uit. Ik heb hem wel aanbevolen om ook de reeds gemonteerde keerkleppen te controleren. Dat kan door simpelweg beproevingskraantjes te plaatsen. Ze kosten circa 1 euro per stuk, dus voor de kosten hoef je het niet te laten. Methodes Er zijn drie methodes om een keerklep te controleren: - standaardmethode - vacuümmethode - overdruk methode Let op: in alle gevallen moeten er wel beproevingskraantjes op de keerkleppen zitten om de controle te kunnen uitvoeren. Procedure Er zijn dus drie methodes voor het controleren van keerkleppen. Op basis daarvan wordt bepaald of een keerklep

Volumestroombegrenzer

Een hotel heeft problemen met wisselingen in douchewatertemperatuur. Tijdens het douchen fluctueert de watertemperatuur voortdurend. Gasten klagen over een oncomfortabele en zelfs gevaarlijke situatie. Die situatie moet verbeterd worden. Welke aanpak werkt het beste? Diverse partijen hebben al installatieaanpassingen gedaan. Zo zijn de mengkra­nen vervangen, het drukniveau en de pompregeling aangepast en zijn de instellingen van het warmtapwatercirculatiesysteem gewijzigd. Niets heeft echter het gewenste resultaat opgeleverd. Installatie Het betreft een installatie in een groot hotel met enkele honderden hotelka­mers, verdeeld over meer dan vijf ver­­- diepingen. In het souterrain is een drukverhogingsinstallatie geplaatst, die een minimale druk van 3 bar op de tappunten levert. Er is een warmwatercirculatiesysteem dat zo’n 61 °C op de tappunten levert. De drinkwatertemperatuur is op dat moment 19 °C. De installatie heeft voldoende capaciteit om de tappunten te voeden. Splitsing In een hotelkamer komen de drinkwater­leiding en de warmwaterleiding binnen. De warmwaterleiding splitst zich in apar­te leidingen naar de bad/douche- en wastafelmengkraan (harkmodel). De drinkwaterleiding splitst zich eveneens in aparte leidingen naar de bad/douche- en wastafelmengkraan en tevens naar het toilet. Het systeem bestaat uit kunststof leidingen. De bad/douchemengkraan is een in de muur ingebouwde éénhendelmengkraan. In alle hotelkamers worden de hinderlijke temperatuurwisselingen waargenomen. Analyse In (grote) collectieve installaties gaan tappunten en toestellen voortdurend open en dicht. Dit veroorzaakt drukschommelingen in de installatie zowel in de koud- als warmwaterinstallatie. Deze drukschommelingen zijn niet op elk punt gelijk. Zo kan het zijn dat de koudwaterdruk bij een tappunt toeneemt, terwijl de warmwaterdruk op dat punt juist

Sanitair op VSK 2020

Het is heel wat edities geleden dat VSK een volwaardig programma sanitaire producten liet zien. De beurs was ooit zelfs in het weekend open voor particulieren op zoek naar een badkamerinrichting. Een succes werd dat nooit en inmiddels lijkt het sanitair-gedeelte sowieso het ondergeschoven kindje van de beurs te zijn geworden. Reden voor IZ om wat extra aandacht aan enkele sanitaire noviteiten te besteden. Zo laat Viega een nieuwe generatie voorwandsystemen zien. De Prevista heeft een inbouwreservoir dat – samen met verschillende identieke onderdelen – zowel voor wand-, staanderconstructie- als railmontage kan worden ingezet. Er is alleen nog onderscheid tussen de droogbouwsystemen Prevista Dry en Prevista Dry Plus en Prevista Pure voor de natbouw. Alle elementen hebben eenzelfde standaardhoogte (1200 mm) en inbouwreservoir. De spoeltechniek is altijd gelijk, onafhankelijk van bouwhoogte en -diepte. Montagegemak Op het element kan een optionele wandhouder worden aangesloten, zodat de gewenste diepte handmatig en flexibel kan worden ingesteld. Alle beweegbare en handmatig te monteren onderdelen zijn geel gekleurd. Zo is in één oogopslag duidelijk wat handmatig kan worden gemonteerd. Een voorbeeld daarvan zijn de schuifelementen op het afvoerventiel waarmee zowel de volledige of gedeeltelijke spoeling wordt ingesteld als de instelbare spoelstroombegrenzer of bevestiging van het vulventiel. Afvoerventiel Verder zijn de instelmogelijkheden van de gewenste spoelhoeveelheid via het afvoerventiel vereenvoudigd en zorgt een gepatenteerde spoelstroombegrenzer voor een optimale spoelstroom. Daarmee kan de spoeling van het inbouwreservoir worden afgestemd op uiteenlopende wc-keramieken, ook randloze. Daarnaast zijn er voorwandelementen verkrijgbaar met de optie om het wc-keramiek in hoogte