Bij de renovatie van oudere gebouwen met houten balkconstructies en vloeren komen installateurs vaak voor uitdagingen te staan, vooral bij het aanleggen van nieuwe sanitaire voorzieningen. Zo ook in dit project, waar een nieuwe badkamer werd gecreëerd op de eerste verdieping en hiervoor een deel van een bestaande slaapkamer werd omgebouwd. Het aanleggen van een traditionele riolering bleek niet haalbaar omdat er geen ruimte was voor het plaatsen van een 110 mm afvoer voor de toilet en de keuken zich onder de nieuwe badkamer bevindt. Er is daarom gekozen voor een compacte vermaler van SFA Sanibroyeur, die het mogelijk maakt om sanitaire afvoeren via een kleine leiding tussen de houten balken door te leiden en aan te sluiten op de reeds bestaande 40 mm keukenafvoer. Door te kiezen voor deze oplossing kon de nieuwe badkamer zonder ingrijpende constructiewerkzaamheden worden gerealiseerd. De bestaande houten balken bleven intact, en de dunne afvoerleidingen konden eenvoudig tussen de balklagen door worden geleid richting de bestaande keukenafvoer. Dit vereenvoudigde de renovatie aanzienlijk. Waardevolle techniek Daarnaast bood de installatie een efficiënte en betrouwbare afvoeroplossing voor alle sanitaire voorzieningen in de badkamer, zonder afhankelijk te zijn van een conventionele riolering met grote afvoerbuizen. Het project laat zien dat vermalers een waardevolle techniek kunnen zijn voor situaties waarin traditionele afvoersystemen moeilijk te implementeren zijn De belangrijkste kenmerken van de toegepaste Sanipack Pro up: • Afvoerdiameter: De vermaler maakt gebruik van een afvoerleiding met een diameter van slechts 32 mm, wat ideaal is voor installatie in een houten vloerconstructie
Categorie: Sanitair
We hebben er al talloze keren over geschreven: douchewc’s. De strekking is eigenlijk altijd hetzelfde; ze winnen aan populariteit, maar breken niet echt door bij het brede publiek. Komt daar nu eindelijk verandering in of toch niet? We spraken erover met ‘toiletprofessor’ Johan Molenbroek en kregen gaandeweg het gesprek ook meer inzicht in andere toilettrends. Op de ISH had ieder zichzelf respecterend A-merk wel een douchewc op zijn stand staan. Vaak voorzien van allerhande slimme snufjes, zoals een afstandsbediening en een waterstraal die met minimaal watergebruik en met een speciale beweging de toiletpot zo hygiënisch mogelijk reinigt. In de vorige editie van IZ, waarin een terugblik was opgenomen op de sanitairhallen van de ISH, zoomden we in dat kader specifiek in op de QuantumFlush van Vitra. Toiletprofessor Johan Molenbroek is een begrip in de branche en in de media. De inmiddels gepensioneerde professor van de TU Delft heeft door de jaren heen een reputatie verworven als dé toiletdeskundige van Nederland. Hij publiceerde uitgebreid over de ontwikkelingen op dit vakgebied en begeleidde ook studenten en promovendi die onderzoek deden naar verschillende toepassingen. En nog steeds volgt hij alle ontwikkelingen op de voet en is hij als consultant betrokken bij projecten die raakvlakken hebben met toiletten. Monitoring Molenbroek signaleert verschillende interessante trends. Zo spreekt hij vol lof over het ‘Onehundredrestrooms’ initiatief. Het bedrijf erachter is een internationale speler en levert high end toiletten voor publieke ruimtes, voorzien van allerlei digitale snufjes. Dit past in een bredere ontwikkeling, waarin toiletbezoek wordt gezien als
Slimme kranen zijn al aardig ingeburgerd. Sanitairfabrikanten merken dat vooral sinds de pandemie de belangstelling fors is toegenomen. Waar staan we nu en welke ontwikkelingen mogen we de komende tijd verwachten? IZ sprak erover met Eric Hofmeijer, accountmanager bij Hansa. Wat is precies een ‘slimme kraan’? “Een kraan die inzicht geeft in het watergebruik en eventuele besparingsmogelijkheden én beschikt over een beveiliging tegen verbranding en bacteriegroei”, vertelt Hofmeijer. Consumenten kunnen bijvoorbeeld jaarlijks tot wel 50 % op hun watergebruik besparen door over te stappen op slimme kranen. Ze kunnen daarnaast op warm water besparen. Met name ouders van kleine kinderen zijn geïnteresseerd in het veiligheidsaspect van slimme kranen. Met een slimme kraan kunnen ze de temperatuur van het water op het juiste niveau instellen en zo voorkomen dat kinderen het water per ongeluk te warm zetten. Functionaliteiten Branchebreed zie je dus eigenlijk altijd drie dezelfde functionaliteiten terugkomen. “Ten eerste zijn slimme kranen Touch Free, dankzij een elektronische bediening. Daarnaast gebruiken ze geen onnodig water en hebben ze een automatische spoeling. Nu kan het per fabrikant nogal verschillen waar de accenten precies worden gelegd. Misschien heeft fabrikant x bij de ontwikkeling van zijn slimme kranen assortiment vooral gekeken naar besparingsmogelijkheden, terwijl fabrikant y bijvoorbeeld liever wil dat zijn slimme kranen eenvoudig te integreren zijn in een GB-systeem, om onder andere het legionellabeheer te vergemakkelijken.” Opgang De vraag naar slimme kranen neemt dus toe, maar het verschilt nogal per segment. Je zal ze eerder tegenkomen in de utiliteit dan de woningbouw. “En,
Het mag allemaal weer wat uitbundiger. Na een jarenlange focus op minimalisme, liet de ISH zien dat sanitairland nu ‘quiet luxury’ omarmt. Fraaie materialen, retrokleuren en creatieve vormgeving gaven de toon aan. Daarnaast bleek de belangstelling voor besparingsmogelijkheden en digitalisering ook hier door te zetten. Het blijft altijd een interessant contrast: de sanitairhallen waarin de nadruk meestal ligt op een aantrekkelijke presentatie en de verwarmingshallen die vooral de techniek willen laten zien. Deze editie leken beide werelden nog verder van elkaar te zijn verwijderd dan gewoonlijk. De reden: de nieuwe generatie sanitairproducten heeft een veel avontuurlijker karakter dan de voorafgaande jaren. Pastel Zo zijn natuurlijke, maar ook retrokleuren ‘hot’, vertelden verschillende exposanten ons. Dat was duidelijk te merken bij fabrikanten, zoals Duravit (Balcoon-collectie), maar ook bij de Pop Up My Bathroom expositie. Met pastelachtige kleuren – van blauw, tot bruin en rood – organische, maar ook strakke geometrische vormen én experimenteel materiaalgebruik wist de mini-tentoonstelling de bezoeker aangenaam te verrassen. Sanitairfabrikanten lijken steeds meer aandacht te hebben voor circulariteit, wat onder andere tot uiting kwam in het gebruik van gerecycled staal, keramiek en kunststoffen. Maar er is nog een lange weg te gaan. “Uiteindelijk moeten we naar een milieustraatformule, waarbij consumenten hun producten kunnen inleveren en ze worden gerefurbished voor hergebruik”, vertelde Hansgrohe ons. Besparing Ook in de sanitairwereld blijft besparing een belangrijk thema. Dat kwam onder andere naar voren tijdens de lancering van de nieuwe Skyla badkamercollectie van Villeroy & Boch. De toiletten zijn voorzien van Aquasmart en TwistFlush
Het Grohe Rapido doucheframe is een alles-in-één oplossing, die de installatie van inbouw douchesystemen reduceert tot een paar eenvoudige stappen. Het bevat voorgemonteerde componenten, zoals gemengde waterleidingen en verborgen elementen. Dit alles aangevuld met een in de fabriek uitgevoerde druktest. Almost plug & play in de badkamer dus. De mono versie van deze oplossing is compatibel met een reeks Grohe mengkranen, thermostaatkranen en SmartControl douches. Voor configuraties waarbij een douche twee of meer verschillende straalsoorten bevat, biedt de duo versie een kant-en-klare oplossing. Snelle installatie De installatie start met het bevestigen van het onderste framedeel aan de muur. Plaats hier vervolgens het bovenste gedeelte op en pas de hoogte van de hoofddouche naar wens aan. Sluit ten slotte de Grohe Rapido SmartBox aan op de koud- en warmwatervoorziening. Veilige installatie De installatie van het doucheframe is veilig doordat alle gemengde waterleidingen en afgedichte verbindingen al op de juiste plaats zitten. Elk frame wordt in de fabriek getest op lekken en heeft 10 jaar garantie. De frames bevatten alle inbouwonderdelen die nodig zijn voor installatie in de muur, behalve de warm- en koudwatervoorziening. De douche kan worden afgemaakt met een bijpassende bundel. Mono & Duo De stalen componenten van het doucheframe zijn geprefabriceerd, gemonteerd en getest. De mono versie ondersteunt twee douchefuncties, voor douchesystemen met een handdouche en een hoofddouche met een straalsoort. De Grohtherm inbouwdouche bundel met de Tempesta 250 hoofddouche en de Tempesta 110 handdouche vullen het frame aan. De duo versie wordt geleverd met een extra Grohe Rainshower
Ontzoutingsinstallaties kunnen uitkomst bieden om drinkwater geschikt te maken voor andere doeleinden. Ron M R Bosch, adviseur, onderzoeker en HBO-hoofddocent Installatietechniek dook voor IZ in de wereld van de omgekeerde osmose. In deze uitgave deel II. Voor ons onderzoek richten we ons in dit artikel op waterontzouters met omgekeerde osmose via het uittapsysteem. In de vorige uitgave gaven wij een uitleg over de werking. In dit nummer focussen we ons op de installatie en de voor- en nadelen van een dergelijke waterontzouter. Installatie Het systeem wordt gekoppeld aan de drinkwaterinstallatie, die is aangesloten op het drinkwaternet van het waterleverend bedrijf. Het water wordt behandeld, waardoor het fysisch verandert en niet langer geschikt is als drinkwater. Om het systeem goed aan te sluiten, dient u de voorschriften van de waterwerkbladen na te leven. Deze zijn te vinden via www.waterwerkbladen.nl. Tip: zeker waterwerkblad 3.8 lezen en de instructies opvolgen. We hebben het hier over een vloeistofklasse 2 beveiliging volgens de NEN-EN1717 Type EA voor het omgekeerde osmose uittapsysteem. Let daarnaast ook met name op Waterwerkblad 4.6 artikel 2.2. Doel Wat willen we bereiken met de ontzoutingsinstallatie? - goede filtering en kwaliteit van ons drinkwater; - efficiënt energiegebruik; - efficiënt watergebruik; - vermindering filtering afvalwater; - bedrijfszekerheid van achterliggende installaties waarborgen tegen lage kosten. Voordelen Het omgekeerde osmose waterbehandelingssysteem biedt verschillende voordelen, zoals: Zuiverheid: Omgekeerde osmose verwijdert vrijwel alle deeltjes, waaronder mineralen, bacteriën, virussen en chemische verontreinigingen, waardoor het behandelde water een zeer hoge zuiverheid heeft. Veelzijdigheid: Osmosewater kan worden gebruikt in verschillende toepassingen, zoals huishoudelijke apparaten, laboratoriumwerk,
De ambities van het nieuwe kabinet zijn duidelijk, er moeten jaarlijks 100.000 woningen gebouwd worden. Dat is een duidelijk, maar ook onhaalbaar doel. Want er is onvoldoende drinkwater beschikbaar voor al die woningen. De drinkwaterbedrijven zitten aan hun maximale capaciteit en hebben al geregeld te kampen met leveringsproblemen, dus nog meer produceren en leveren is onmogelijk. Maar wat is dan het alternatief? Dat heet watervriendelijk bouwen. We zijn er zo aan gewend dat er water uit de kraan komt. Van hoge kwaliteit en nog goedkoop ook. Maar dat wordt anders, de vanzelfsprekendheid verdwijnt. De waterbedrijven hebben met allerlei problemen te kampen. Uitdroging van zoetwaterbronnen, natuurschade, verzakkingen, verzilting en vervuiling van zoetwaterbronnen met pesticiden, bemestingsstoffen medicijnen, hormonen, drugsresten, microplastics en PFAS. Oftewel, de grens is bereikt van wat we kunnen onttrekken aan de natuur zonder nog meer schade te veroorzaken. De watertransitie Eigenlijk is het ook niet zo vreemd dat er een grens is bereikt, ook zoetwater is beperkt voorradig. Slechts 3 % van al het water op aarde is zoet en slechts 0,9 % is beschikbaar voor gebruik. Tot nu toe hebben we altijd gedaan alsof er geen einde aan komt, maar dat einde is nu in zicht. Dus net als met andere uitputbare bronnen, moeten we ook circulair omgaan met zoetwater. En dat luidt het begin in van de watertransitie. En die watertransitie leidt net als de energietransitie tot meer decentralisatie en daarmee tot meer gebouwgebonden technieken. Er zal een nieuwe watereconomie gaan ontstaan met andere recycling- en productiemethodes,
Twee jaar geleden is de legionellawetgeving voor leidingwaterinstallaties uitgebreid geëvalueerd. Dit heeft een rapport van Berenschot en KWR-Water opgeleverd. Oscar Nuijten, expert op het gebied van Sanitaire Technieken en eigenaar van Edu4Install gaat in op de belangrijkste conclusies, geeft tips aan installateurs en blikt vooruit. De belangrijkste conclusies zijn samengevat: 1. Het is effectiever om te focussen op legionella pneumophila, behalve waar sprake is van veel mensen met een zeer kwetsbare gezondheid. 2. Om groei van legionella in warmwatersystemen te voorkomen moet de temperatuur continu hoger dan 55 à 60 °C zijn. 3. Spoelen met koud water of mengwater zonder chemicaliën helpt niet of nauwelijks. 4. Ook in leidingvolumes kleiner dan 1 liter kan te veel biofilm met legionella ontstaan. 5. Op bepaalde leidingmaterialen kan makkelijk biofilm met legionella groeien. Pneumophila Gemiddeld wordt meer dan 90 % van de legionellose-gevallen veroorzaakt door de legionella-soort pneumophila. Ook bij de legionellaramp in Bovenkarspel was pneumophila de oorzaak. Bij monsternames wordt de soort non-pneumophila verreweg het meest aangetroffen. Deze vermenigvuldigt zich vooral in koudwater dat met regelmaat warmer is dan 25 °C. Legionella pneumophila vermenigvuldigt zich vooral in water dat langdurig een temperatuur heeft tussen 30 °C en 50 °C, bijv. in warmwaterinstallaties die onvoldoende hoog worden verwarmd. Advies KWR beargumenteert uitgebreid dat monitoren op non-pneumophila niet betrouwbaar is om pneumophila te beheersen. Het advies van KWR is om de wetgeving aan te passen en op locaties, zoals campings, hotels en zwembaden alleen te gaan monitoren op pneumophila. Alleen op locaties waar veel mensen met een ernstig verstoord
Laten we eerlijk zijn, we kregen tegenstrijdige boodschappen te horen tijdens De Mostra Covegno. De ene standhouder hamerde op het belang van waterbesparing, de ander vond het absoluut geen thema. Hetzelfde gold eigenlijk voor het verduurzamen van de systemen zelf. Waar waren ze het dan wel over eens? Dat alle klanten op zoek zijn naar comfort en hygiëne. En dat is eigenlijk niet zo vreemd. We stellen hogere eisen aan het sanitairwerk in onze woningen. Tegelijkertijd blijft legionella, zowel in de woningbouw als utiliteit, een thema. De pandemie heeft hier ook een duit in het zakje gedaan, omdat we langere tijd thuis hebben doorgebracht, ook om te werken en we alerter zijn geworden op gezondheidsrisico’s. Legionella GF Piping Systems toonde onder andere het Hyclean Automation System. Dit intelligente drinkwatersysteem zorgt geheel geautomatiseerd voor de hydraulische balans en doorspoeling. Zo wordt energie bespaard en legionella voorkomen. Het systeem is onder an- dere geschikt voor appartementencomplexen, de hospitality branche, zorg en de industrie. De Hyclean logt data en is onder andere via een app te raadplegen. Circulaire fittingen Elysee legde ons uit hoe ingewikkeld het is om op een betaalbare manier circulaire fittingen te produceren. “Zeker 60% van de fabrikanten zijn op de een of andere manier al bezig om leidingen op de markt te brengen met gerecycled materiaal. Maar fittingen worden met een mal gemaakt en dat is een moeilijker procedé. Wij maken nu fittingen van gerecycled polypropyleen. Er is veel belangstelling, maar klanten zijn nog huiverig om over te stappen.
Laten we eerlijk zijn, het aantal sanitairexposanten hield niet echt over op de VSK. Toch konden we uit onze bezoekjes aan de stands wel opmaken wat de belangrijkste trends zijn op dit moment. En af en toe vielen er best interessante innovaties te zien. Zo toont de markt zeker interesse in waterbesparing, maar houdt het geen gelijke tred met de belangstelling die er is voor energiebesparing. Tegelijkertijd zien fabrikanten en leveranciers zich hier ook gesteld voor dezelfde opgave als hun collega’s in de klimatisering: hoe verleiden we de klant om nieuwe technische oplossingen aan te schaffen? Douchewc Die laatste vraag speelt onder andere bij douchewc’s. Hoewel de grote fabrikanten al enkele jaren proberen deze toiletten aan de man te brengen, blijft de grote doorbraak achterwege. Een veelgenoemde reden is de prijs. Geberit liet tijdens de VSK een instapmodel zien, de Aquaclean Alba, dat prijstechnisch onder het topsegment zit. En daarmee, bijvoorbeeld interessant kan zijn voor een woningcorporatie. Specs De Aquaclean Alba beschikt alleen over de basisfuncties van een Geberit douchewc. Denk aan de TurboFlush-spoeltechniek, WhirlSpray douchetechnologie, automatische voor- en nareiniging van het douchepijpje met vers water, gebruikersherkenning en functies die met de afstandsbediening kunnen worden geactiveerd. Daarnaast is de Alba eenvoudig te installeren, met een easy fast fix bevestiging. De douchewc is sinds deze maand op de markt. Ontzouten Lubron vroeg op haar stand om aandacht voor waterontharders én ontzoutingsinstallaties. Volgens de fabrikant zijn waterontharders zo langzamerhand wel ingeburgerd in Nederland en beginnen nu ontzoutingsinstallaties opgang te maken. Met name