Nieuw Handboek

Het PvE Gezonde Woningen is vanuit Binnenklimaat Nederland door de TU Eindhoven, BBA Binnenmilieu en TNO ontwikkeld. Hiermee heeft de bouwsector na PvE’s voor kantoren en scholen nu ook een heldere richtlijn om een gezond binnenklimaat in woningen te realiseren.

Een belangrijk deel van alle verontreinigende stoffen die we inademen, komt uit binnenruimtes zelf. Denk aan het fijnstof dat vrijkomt bij het koken. Dat is zorgelijk, aangezien mensen gemiddeld 90 procent van hun tijd binnen doorbrengen. Maar niet alleen luchtkwaliteit, ook voldoende daglicht, een stille slaapkamer en een effectief instelbare temperatuur zijn hierbij van belang. Een ongezond binnenklimaat heeft impact op de gezondheid en productiviteit van mensen en kan onder meer leiden tot luchtwegklachten, astma, slaapproblemen, concentratieverlies en hart- en vaatziekten. Door een gezond binnenklimaat in woningen te realiseren, wordt het risico op deze gezondheidsklachten verminderd.

Hoe werkt het PvE?
In de richtlijn zijn prestatie-eisen op de gebieden lucht, klimaat, licht en geluid geformuleerd. Deze vier thema’s zijn uitgesplitst naar drie ambitieniveaus: klasse A, klasse B en klasse C. Deze verschillende classificaties geven op een laagdrempelige manier inzicht in de gezondheidskwaliteit en bijbehorende eisen voor een woning per gebied. Zo voldoet een woning met klasse C bijvoorbeeld op het gebied van luchtkwaliteit, aan de kwaliteitseisen van het door de overheid opgestelde Bouwbesluit. Klasse B gaat een stap verder en hanteert eisen waarmee de gezondheid van het binnenklimaat – in dit geval van de luchtkwaliteit – als ‘goed’ te kwalificeren is. Dit is met name voor nieuwbouwwoningen en grootschalige renovatieprojecten interessant. De Klasse A-eisen zijn bedoeld voor woningen waarbij op de verschillende gebieden het hoogste kwaliteitsniveau wordt nagestreefd. In een woning voor personen met een luchtwegaandoening kan er bijvoorbeeld voor gekozen worden om op het thema luchtkwaliteit de klasse A-eisen na te streven. En voor klimaat, licht en geluid klasse B of C. Zo kan per onderdeel gedifferentieerd de woning worden bestempeld met een bepaalde klasse.

Fijnstof
Bij luchtkwaliteit is fijnstof een belangrijk aspect. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer de helft van het fijnstof in woningen van buiten en de andere helft van binnen afkomstig is. Om wat betreft fijnstof aan één van de drie kwaliteitsklassen van luchtkwaliteit te voldoen zijn voor beide aspecten prestatie-eisen gesteld. Om de buitenluchtbijdrage te verminderen dient naast een goede luchtdichtheid, zeker voor klasse A, de ventilatielucht te worden gefilterd met fijnstoffilters. In het ontwerp dient dan wel in voldoende ruimte te worden voorzien om dit filter te kunnen plaatsen. Koken is meestal de belangrijkste binnenbron van fijnstof. Met een afzuigkap kan dit direct naar buiten worden afgevoerd. Echter, dan dient er wel afvoercapaciteit aanwezig te zijn. Met name in appartementen is dit vaak een probleem, omdat hier veelal geen geveldoorvoer mag worden gemaakt. De oplossing kan zijn om bij de oplevering te voorzien in een apart luchtafvoerkanaal naar het dak, waar de afzuigkappen op worden aangesloten. Een andere mogelijke oplossing is om de afzuigcapaciteit van het ventilatiesysteem voldoende groot te maken. Welke oplossing gekozen wordt is aan het ontwerpteam. Het PvE geeft alleen prestatie-eisen.

Verificatie & borging
Naast de prestatie-eisen bevat de eerste versie van het PvE Gezonde Woningen ook aanbevelingen voor prestatieverificatie en -borging. Deze zijn nog niet in detail uitgewerkt, maar wel wordt een verificatie op drie niveaus verondersteld om te beoordelen of een woning aan de gestelde eisen voldoet:

1. Laagdrempelige verificatie bij oplevering:
Om de kosten te beperken, wordt aangeraden om alleen de belangrijkste prestatie-eisen bij oplevering te meten, dan wel te controleren of de uitvoering in overeenstemming is met het ontwerp dat is gemaakt op basis van het PvE.
2. Langetermijn monitoring met sensoren:
Omdat voor enkele indicatoren, bijvoorbeeld temperatuur, kortdurende metingen minder zinvol zijn, wordt aangeraden om een relatief eenvoudig sensornetwerk te gebruiken, waarmee de lange termijn prestatie van de woning gemonitord kan worden. Dit sensornetwerk kan een intrinsiek onderdeel van de woning zijn, maar ook tijdelijk worden aangebracht.
3. Detailmetingen naar aanleiding van klachten:
Sommige indicatoren vereisen relatief complexe metingen. Aangeraden wordt om de prestatie-eisen voor deze indicatoren alleen te veri­fiëren op het moment dat er klachten zijn. Een voorbeeld van zo een indicator is tocht of geluidsoverlast.

Samenvattend
Het PvE Gezonde Woningen bevat eisen voor alle aspecten die van belang zijn om een gezonde woning te realiseren. Door gebruik te maken van het PvE bent u er zeker van dat u geen gezondheidsaspect over het hoofd ziet. Verder zorgt de A/B/C-classificering die wordt gebruikt in het PvE ervoor dat de opdrachtgever, samen met u, gewenste gezondheidsambities relatief eenvoudig kan vertalen naar eisen die vervolgens kunnen worden geconcretiseerd. Dit is ook handig als u de gezondheidsprestaties van verschillende installatieconcepten inzichtelijk wil maken voor de opdrachtgever 

Auteurs: Piet Jacobs (TNO), Marcel Loomans (TUE), Lada Hensen Centnerová (TUE) & Tim Beuker (BBA)