ISSO-publicatie 72

UPDATE VOOR ALLE FASES VAN WARMTEPOMPINSTALLATIES

De verouderde kennis uit de ISSO-publicatie 72 ‘Ontwerpen van individuele en kleine elektrische warmtepompsystemen voor woningen’ heeft een lang verwachte update gekregen. Vanuit de markt steeg de vraag naar geactualiseerde kennis voor het ontwikkelen, realiseren en onderhouden van grondgebonden warmtepompinstallaties.

ISSO-publicatie 72 behandelt het ontwerp van individuele en kleine elektrische warmtepompsystemen voor de woningbouw. De eerste conceptversie voor een grote herziening, daterend uit 2013, werd door de invoering van BRL 6000-21 in 2014 nooit gepubliceerd. Wel werd de opgedane kennis gebruikt voor het in 2017 gepubliceerde Kleintje grondgebonden warmtepompinstallaties in woningen. Gezien de groei bij nieuwbouwwoningen en toenemende vraag naar grondgebonden warmtepompinstallaties bevestigt ISSO nu de komst van een geüpdatet ISSO-publicatie 72. Deze zal voornamelijk ingaan op het ontwerpen en dimensioneren van de warmtepompinstallatie. Tevens geeft deze publicatie handreikingen voor de start van een project (Programma van Eisen) en de uitwerkings-, realisatie- en beheerfase.

Informatie vertaald naar nu
“Na jaren van telkens kleine updates, was het nu tijd voor een grote herziening. Mede door het feit dat de drie systemen die we in de oorspronkelijke 2005-versie behandelde inmiddels achterhaald zijn”, vertelt Jos de Leeuw, senior specialist en projectcoördinator bij ISSO. “Dat hebben we nu teruggedraaid naar één systeem; het bekende warmtepompsysteem met een bodemwarmtewisselaar, een boilervat in of naast de warmtepomp en passieve koeling. Veel van de kennis in ISSO 72 geldt overigens ook voor het lucht/water-warmtepompsysteem dat ISSO-publicatie 98 ‘Lucht/water-warmtepompen in woningen’ behandelt. Deze publicatie wordt volgend jaar herzien, maar krijgt dus nu al een addendum met betrekking tot de berekening van de boiler.”

Opsplitsen in twee delen
Mede door de komst van de BRL 6000-21 bleek er ook vraag naar het opsplitsen van de publicatie in twee delen: een kwalitatief en een wettelijk deel. De Leeuw: “Door de wet- en regelgeving los te koppelen van het kwalitatieve deel – met achtergrondinformatie en adviezen – behoudt men het overzicht.”
Al met al werd alle informatie uit 2005 en 2013 onder de loep genomen en geüpdatet naar 2022. Waaronder ook de bijlages, voorheen specificatiebladen. De Leeuw verklaart: “Deze bijlagen omvatten onder andere een voorbeeldprogramma van eisen, een communicatiemodel voor de essentiële gegevens van de gebouwinstallatie, een communicatiemodel met de essentiële gegevens ten behoeve van de ondergrondse installatie, geluidstips, een vernieuwde checklist voor de oplevering van het gehele systeem en een tabel met richtwaardes voor het drukverlies in de cv-leidingen.”

Gemak dient de mens
Om het gebruikers van ISSO-publicatie 72 nog makkelijker te maken, werd de al bestaande boilerberekening herzien en voorzien van een aantal voorbeeldberekeningen op basis van standaard- en luxere woningen. De Leeuw: “Aan de hand daarvan en op basis van de behoeften en leefstijl van de klant, kan de installateur berekenen hoeveel boilercapaciteit (extra) nodig is. Iedere situatie is immers anders en met een standaard boilerberekening kom je dan niet weg.”
Waar ook veel onduidelijkheid over bestond was de werkelijke energiebehoefte voor verwarming, warmtapwater en koeling met een warmtepompinstallatie, vervolgt De Leeuw. “Samen met de kontaktgroep bestudeerden we de RVO-voorbeeldconcepten woningbouw die ook voor BENG-berekeningen worden gebruikt. Aan de hand daarvan ontwikkelden we voor een vrijstaande woning, hoek- en tussenwoning marges voor de energiebehoefte in MWh per jaar van de warmtepompinstallatie. Dit geeft gebruikers van de publicatie een indicatie waaraan ze hun eigen berekeningen kunnen relateren of spiegelen. Waarom we een bereik creëerden in plaats van één getal? Het verbruik is afhankelijk van een aantal gebruikersvariabelen zoals de kierdichtheid van de woning, type ventilatie, leefstijl van de gebruiker, aantal personen en het gebruik van de installatie in de praktijk.” 

Publicatie 72 is binnenkort beschikbaar via ISSO.nl

Vooruitkijken

Na ISSO-publicatie 72 is ook publicatie 73 aan de beurt. Waar publicatie 72 gaat over het bovengrondse deel van de warmtepompinstallatie richt ISSO-publicatie 73 ‘Ontwerp en uitvoering van verticale bodemwarmtewisselaars’ zich op het ondergrondse deel. Naar verwachting komt de herziening hiervan uit in eind eerste kwartaal van 2023.

Voorbeeldberekening boiler

Voorbeeldberekening boiler

Luxe woning, huishouden met 4 personen
Sanitair: stortdouche, standaard douche en bad
Temperatuur voorraadtoestel 55 °C
Temperatuur koud water 10 °C
Temperatuur omgeving 20 °C
Gebruik stortdouche: 10 minuten, 21,4 l/min.= 214 l, 38 °C

Stap 1 Bepaal het afnamepatroon

Tabel A.3 Theoretisch afnamepatroon warmtapwater van huishouden met 4 personen

 

 

 

 

 

 

Stap 2 en 3 Bereken de totale energiehoeveelheid per tapping met
formule
Qwt = c · ρ · Δθ · Vt/1000

Spitsbelasting totaal 72.168 kJ

Stap 4 Warmteverlies
Het totale warmteverlies afkoeling naar keuken en badruimte bedraagt tijdens de spits ca. 751 kJ.

Stap 5 Berekening inhoud Vwt
Het boilervat heeft een nuttig bruikbare inhoud van 80%.
De inhoud wordt bepaald door de maximale spitsbelasting en de warmteverliezen met :

 

 

Vwt= ((72.168 + 751)/(4,19x980x(55-10)x0,8))x1.000 = 493 l