Categorie: Vooraf

Alles elektrisch

Alles elektrisch

We lijken steeds meer af te stevenen op een all electric samenleving, waarin een belangrijke rol is weggelegd voor bijvoorbeeld zonnepanelen, windmolens, warmtepompen en zonneboilers. Verschillende technologieën zijn inmiddels al zo goed als ingeburgerd. Toch blijven er nog vraagtekens boven de markt hangen, die vooral het stroomgebruik zelf betreffen. Zo is het elektriciteitsnet al regelmatig overbelast. Bovendien is er niet altijd duurzaam opgewekte energie voorhanden, bijvoorbeeld op bewolkte, windloze dagen. En opslag biedt nog geen oplossing omdat de huidige accu’s geen elektriciteit kunnen bufferen voor langere periodes. Ondertussen moet de elektriciteitsrekening wel betaalbaar blijven, wat juist weer problematisch is in tijden van schaarste. All electric zal de gemoederen dus nog wel even bezighouden. Gaat ieder huishouden op termijn over op all electric? Krijgen andere veelbelovende alternatieven nog een significante rol? Welke nieuwe technologieën kunnen we nog verwachten? Een samenleving die grotendeels all electric is lijkt nu de meeste potentie te hebben, maar zo vanzelfsprekend is dit allemaal ook weer niet. We blijven de ontwikkelingen nauwlettend voor u volgen.

Raam open

Raam open

Het heeft even geduurd voor het doordrong tot de politiek maar inmiddels is het zelfs daar duidelijk dat ventileren een cruciale rol speelt in de strijd tegen Corona. Toch is de overheid nog niet veel verder gekomen dan een advies om vooral goed te ventileren. O ja, bij elke persconferentie over de coronacrisis is dit advies ook nog eens te zien op de spreekstoelen van de ministers, aangeduid als ‘lucht’ met daarbij het symbool van een open raam. Zelfs de volgorde is nu veranderd: ‘lucht’ staat na ‘afstand’ op plaats 2. Toe maar! ‘Nou is een raam open beter dan niets, maar het staat natuurlijk niet gelijk aan structureel goed ventileren en een energiezuinige oplossing is het natuurlijk ook niet’, benadrukt Adriaan Cramer in zijn column in deze uitgave die hij namens de sectie Ventilatie en WTW van de Nederlandse Verwarmingsindustrie heeft geschreven. ‘Misschien is het tijd voor een Minister voor Ventilatie’, oppert hij, om daaraan toe te voegen dat ze hem daarvoor mogen bellen. Maar goed, tot het zover is, zal de markt dus zelf met oplossingen moeten komen. Gelukkig gebeurt dat ook, zoals elders in deze uitgave is te lezen. Advies: maak daar vooral gebruik van.

Verschuiving

Verschuiving

De Jaarbeurs besloot medio december de VSK vakbeurs te verschuiven van februari naar mei. Reden was uiteraard de onzekerheid voor exposanten en bezoekers over de duur van de coronamaatregelen die eind november vorig jaar van kracht werden en de impact daarvan op de beurs. Daar voegde de beurs nog de schaarste aan materialen, levertijden en de onzekerheid voor internationale exposanten aan toe. De Jaarbeurs liet in een persbericht weten dat er veel overleg is geweest over dit besluit met de branche. Daarmee werden bedoeld de brancheorganisaties, zoals Binnenklimaat Nederland, NVKL en de Nederlandse Verwarmingsindustrie maar niet de exposanten zelf. Zij werden juist lange tijd in onzekerheid gelaten, waardoor menig exposant zelf zijn deelname al had geannuleerd. Maar goed, een goede beslissing dat de VSK later in het jaar zal plaatsvinden. Deze uitgave was echter al ingezet op de beurs en dat hebben we deels maar zo gelaten. Daarmee kijken we alvast vol vertrouwen uit naar een VSK die in mei gewoon doorgang kan vinden en waar bezoekers weer veilig in grote getale op af kunnen komen.

Creatief

Creatief

We hebben het al vaker gezegd: de zo noodzakelijke energietransitie die gaande is heeft de installatietechniek een prominente plaats opgeleverd in de volle breedte van onze samenleving. Naarstig zoekt en vindt de branche (alternatieve) oplossingen om onze woningen en gebouwen van een duurzaam klimaat te voorzien. In deze eindejaarsuitgave, die traditioneel in het teken staat van interessante installatieprojecten, is die innovatiekracht weer duidelijk terug te vinden in de artikelen. Maar de installatiesector is niet alleen op het gebied van duurzaamheid innovatief. Veiligheid, installateurs- en gebruikersgemak, design, geluidsreductie, storingspreventie…; ook daar worden producten voor ontwikkeld. Vaak gebeurt dit bovendien naar aanleiding van specifieke vragen uit de markt. Lees de korte projectbeschrijvingen elders in deze uitgave maar eens. Kortom, de installatiebranche is een veelzijdig, creatief vakgebied waarin bijzonder veel perspectief zit. Hoe mooi zou het zijn als dit positieve beeld de komende jaren eindelijk de gewenste instroom van gekwalificeerd personeel oplevert. Dan kan al dat mooie werk dat voorhanden is ook daadwerkelijk gerealiseerd worden.

Oververhitting

Oververhitting

Door klimaatverandering worden onze zomers warmer en langer. Ook dit jaar was dit het geval. Eind september konden we nog van ongekend warme dagen genieten. Tegelijk worden woningen tegenwoordig luchtdicht gebouwd en van top tot teen geïsoleerd. Dat laatste zorgt ervoor dat de warmte in huis langer blijft hangen. In het voor- en najaar en in de winter is dat prettig, maar tijdens die lange warme zomers hebben we daar last van. De woning wordt veel te warm. Oververhitting is voor steeds meer bewoners een probleem. Comfort en een laag energiegebruik kunnen elkaar dus in de weg staan. Maatregelen nemen om te besparen op energie hebben soms een negatief effect op de comfortbeleving gedurende een bepaalde periode. Daarvoor worden dan weer nieuwe maatregelen genomen (airconditioning), die ervoor zorgen dat het energiegebruik juist toeneemt. Al met al is het noodzaak goed na te gaan wat een thermisch binnenklimaat precies inhoudt. Het gaat immers niet alleen om het halen van een EPC-score. Door een slim ontwerp wordt de koudebehoefte in de zomer beperkt, zonder in te boeten op warmtewinst in de winter.

Veelbelovend

Veelbelovend

In een niet eens zo heel ver verleden ging een special over verwarming vooral over cv-ketels en alles wat daar bijhoort. Met de energietransitie in volle gang is dat veranderd. Warmtepomptechnologie heeft tegenwoordig de overhand als het gaat om nieuwe ontwikkelingen op de verwarmingsmarkt. Hoe snel kan het gaan. Hoe ziet die ‘nieuwe markt’ er inmiddels uit. Heel kort door de bocht kunnen we stellen dat de elektrische, luchtgebonden warmtepomp vooral opgang maakt in de nieuwbouw. In de bestaande bouw zien we vooral de hybride warmtepomp aan populariteit winnen. Blijft het daar dan bij? Nee, zeker niet. Waterstofketels, LT-warmtenetten, PVT-systemen… het zijn zo maar wat alternatieven die in deze uitgave de revue passeren en wellicht veelbelovend zijn. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor de adsorptiewarmtepomp, die een vergelijkbare continue cyclus heeft als een normale elektrische warmtepomp maar waarvan de compressie van het koudemiddel plaatsvindt met een door warmte aangedreven adsorptiecompressor in plaats van een elektrisch-mechanische compressor. De installatie-industrie laat hiermee zien vergaand innovatief te zijn. En dat is mooi om te constateren.

In beweging

In beweging

Installatie Vakbeurs Hardenberg staat voor de deur. Althans, op het moment van schrijven van deze Vooraf lijkt het daar nog steeds op. Laten we hopen dat de Hardenberg-beurs weer de voorloper is van het traditionele rijtje evenementen waarop het vakgebied jaarlijks of tweejaarlijks afkomt om innovaties in de markt van dichtbij te aanschouwen. Vakbeurzen vormen bij uitstek het decor om kennis te maken met noviteiten. Het geeft allemaal wat meer beleving om nieuwe producten in het echt te zien en hierover van gedachten te wisselen met experts en vakgenoten. Niet alles lukt even goed digitaal, hoezeer we daaraan inmiddels ook gewend zijn. Ook in deze IZ besteden we speciale aandacht aan het innovatieve karakter dat de installatiebranche al jaren uitstraalt. Dat komt natuurlijk omdat installatietechniek een bepalende rol speelt in de energietransitie. We hebben het dan niet alleen over warmtepompen die in rap tempo de markt veroveren maar ook over onderliggende technologieën, zoals digitalisering, die nodig zijn om de energietransitie tot een succes te maken. Het bewijst dat de installatiebranche volop in beweging is. En dat is vooral een goed teken.

Installatiegemak

Installatiegemak

Uit recent onderzoek van ROVC blijkt dat voor ruim vier op de tien technische werkgevers het tekort aan nieuwe aanwas de grootste uitdaging is op personeelsgebied. Het grote aantal onbekwame mensen dat op vacatures afkomt, staat met bijna 40 procent op een tweede plaats. Geen beste cijfers als je bedenkt dat de energietransitie, die momenteel gaande is en nog wel even zal aanhouden, alleen maar voor nog meer werk gaat zorgen in de installatiebranche. Arbeidstijd wordt zo meer dan ooit een schaars goed in de branche. Fabrikanten spelen daarop volop in door hun producten zoveel mogelijk installatiegemak mee te geven. Niet zozeer om de installateur buiten spel te zetten, zo benadrukken ze, maar om hem of haar te ontzorgen. Hoe korter de installatietijd, hoe meer werk er uiteindelijk in zijn totaliteit verzet kan worden. Soms gaat dat– letterlijk – om kleine toevoegingen, zoals een installatiehulp om de plaatsbepaling, het uitlijnen en het waterdicht inbouwen van een douchegoot te versnellen. Maakt niet uit. Alle hulp is welkom, nu de instroom van vakbekwaam personeel onveranderd op een laag pitje blijft staan. Na duurzaam verdient snel en slim installeren alle prioriteit.

Aanraken

Aanraken

Nog even door de zure appel heen bijten en we kunnen weer naar een ‘normale samenleving’ terug,. Dat zal ook betekenen dat vakbeurzen weer opengaan voor het grote publiek. Want één ding is wel duidelijk: ondanks alle digitalisering en daarmee de mogelijkheid om vanuit huis veel informatie binnen te halen, wordt het traditionele rondje over de beurs door velen gemist. Zo ook door Jan Bosch van Nefit Bosch, die graag even wil kijken bij de concurrent welke noviteiten hij lanceert. Toch weet hij ook zonder beurzen, samen met Martin Wendels van Wolf Energiesystemen, in grote lijnen in deze uitgave te schetsen welke trends de warmtepompwereld domineren. Leek het er enkele jaren geleden nog op dat vooral grondgebonden systemen de toekomst hebben. Nu veroveren juist de luchtgebonden systemen de markt. Ondertussen maakt een brede coalitie zich sterk voor de hybride warmtepomp. Vanaf 2024 moeten er elk jaar minstens 100.000 hybride warmtepompen worden geïnstalleerd om Nederland sneller gasvrij te maken. Kortom, het vakgebied is nog steeds volop in beweging. Laten we hopen dat we straks de noviteiten ook weer kunnen zien én aanraken.  

Slim bezig

Slim bezig

Van utiliteitsgebouwen wisten we het al, maar ook woningen worden steeds slimmer. Zo zijn er zelflerende thermostaten die gebruikerspatronen herkennen en met voicecontrol worden aangestuurd. Of slimme detectiesystemen met een ingebouwde servicedienst die automatisch nieuwe batterijen bestelt. Veel van deze oplossingen communiceren bovendien via een app. Voor W-installateurs betekent deze ontwikkeling dat ze over steeds meer ICT-kennis moeten beschikken om deze systemen met elkaar te laten communiceren. Meet- en regeltechniek wordt derhalve belangrijker en heeft steeds meer invloed op het eindresultaat. Installaties die door een verkeerde programmering niet goed worden aangestuurd, zullen niet goed functioneren. Dat komt in de praktijk al bij zo’n 70% van de klimaatbeheersingsinstallaties voor. Gelukkig verschijnen er ook hulpmiddelen op de markt die helpen om faalkosten achteraf tot een minimum te beperken. Software die ervoor zorgt dat componenten niet te groot of te klein worden geselecteerd bijvoorbeeld. Eerst doorrekenen, vervolgens checken en dan pas realiseren. Het is een ‘must’ in deze tijd van digitalisering.