Zonne-energie: energiebron van de toekomst
Wie nog twijfels heeft of zonne-energie een relevante energiebron is of gaat worden heeft onder een steen geleefd. Slechts vijf jaar geleden werd er nog weinig geïnstalleerd, weinig verdiend en was er weinig werkgelegenheid in iets wat nauwelijks een sector mocht heten. In 2014 telde de sector bijna 10.000 fte, werd een omzet gedraaid van 1,5 miljard euro, en zelfs bijna 2,5 miljard euro als de export wordt meegerekend. Dat geld wordt verdiend met de installatie van vooral zonnestroom(pv)panelen bij huishoudens, agrarische bedrijven, scholen en (mkb-)bedrijven. Inmiddels zijn al een kleine 300.000 systemen zijn geplaatst. Dat is eind 2015 goed voor 1,5% van het Nederlandse elektriciteitsverbruik. Alleen al in 2015 is 0,5% hieraan toegevoegd; niets minder dan een indrukwekkende prestatie.
Er wordt verder veel onderzoek gedaan naar zonne-energie. Bovendien speelt Nederland internationaal een rol op het gebied van R&D, machinebouw en productie van onderdelen en zonne-energie-eindproducten zoals omvormers, (flexibele) zonnepanelen, monitoringssystemen en montagesystemen.
Wat vooral indrukwekkend aan de enorme opkomst van zonne-energie is, is het gegeven dat deze transitie voornamelijk wordt gefinancierd door burgers en bedrijven. Zij kiezen om uiteenlopende redenen voor zonnepanelen, zoals vanwege: duurzaamheid, financiële voordelen (terugverdientijd van ongeveer 6 á 7 jaren), technische redenen en onafhankelijkheid.
Stimulering
Mede door stimuleringsregelingen vanuit de Nederlandse overheid zal 2016 alle voorgaande jaren overtreffen in geïnstalleerd vermogen: 8 miljard euro SDE+ subsidie, 70 miljoen euro subsidie voor zonneboilers, warmtepompen en pelletkachels, subsidie voor het verwijderen van asbestdaken (asbest eraf, zonnepanelen erop), de subsidieregeling Energiebesparing en Duurzame energie Sportaccommodaties (EDS), fiscale regelingen zoals de EIA, MIA en Vamil en de salderingsregeling. Daarnaast zijn er ook nog eens verschillende soorten subsidies voor onderzoek- en ontwikkeling, innovatie- en demonstratieprojecten.
Salderingsregeling
Van al deze overheidsmaatregelen is de salderingsregeling tot nu toe het meest effectief gebleken. Dankzij de salderingsmaatregelen hebben de afgelopen jaren huishoudens geïnvesteerd in zonne-energie, wat een gezond rendement oplevert. Maar wat is salderen nu precies? Volgens Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) is salderen: “…. het verrekenen van verbruikte stroom met de over diezelfde aansluiting zelf geleverde stroom. Hierdoor ontvangt de afnemer dezelfde prijs (inclusief belastingen: energiebelasting, opslag Duurzame Energie en BTW) voor de teruggeleverde energie als die hij betaalt voor de energie die hij op een ander tijdstip van de energieleverancier afneemt.”
We horen vaak dat salderen subsidie is, klopt dat wel?
Salderen is géén subsidie, het is een belastingmaatregel. De overheid heeft 3 instrumenten om de duurzame energiemarkt op gang te krijgen: zaken afdwingen via wet- en regelgeving, subsidie oftewel geld weggeven en via belastingmaatregelen stimuleren. Salderen kost de overheid daarmee geen geld, maar levert de overheid hooguit minder geld op (denk daarbij aan de eigen moestuin i.p.v. groenten kopen of fietsen i.p.v. autorijden). Maar of de salderingsmaatregel de overheid wel geld kost, wordt sterk betwijfeld aangezien de salderingsregeling heeft gezorgd voor een binnenlandse markt van ruim 1,5 miljard euro per jaar en ruim 10.000 fte.
Al lang is een discussie gaande over het behoud van de salderingsmaatregel. Vanaf 2017 gaat het ministerie van Economische Zaken de regeling evalueren. Minister Kamp heeft al aangegeven dat de salderingsregeling tot 2020 blijft bestaan. Om de salderingsregeling ook na 2020 te behouden zet een deel van de zonne-energiesector zich hier actief voor in. Partijen zoals de branchevereniging Holland Solar, de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie en stichting ZON.
Solartrends in Nederland
Bent u actief met zonne-energie of voornemens actief te worden en heeft u niet de tijd gevonden de grootste zonne-energievakbeurs van de Benelux, Solar Solutions, afgelopen maart te bezoeken of heeft u geen tijd om een heel rapport te lezen? Let dan goed op de volgende trends.
Bestond de zonne-energie afnemersmarkt de afgelopen jaren voornamelijk uit consumenten. We zien dit jaar de markt verschuiven van consumenten (60%) naar commerciële toepassingen (40%). Deze toepassingen zijn daken van mkb’ers, grote hallen (zoals Neckermann en Ikea), agrarische bedrijven, scholen, gemeentelijke gebouwen en enkele grote vrijstaande projecten dankzij SDE+.
Een tweede belangrijke trend behelst de techniek zelf. Was het de afgelopen jaren voornamelijk zonnestroom dat veruit de grootste omzetten genereerde, in toenemende mate ontstaat een integratie tussen zonnestroom, zonnewarmte en warmtepompen. Dat zien we terug in technieken als PVT-panelen, aerovoltaïsche systemen en diverse typen warmtepompen. De installateur van de toekomst werkt interdisciplinair en blijft zich continu bijscholen.
Een andere techniek waar veel aandacht voor is en die een belangrijke rol gaat spelen in de nabije toekomst is (elektrische) opslag. Hoewel de omzetten met dergelijke systemen nog relatief laag zijn, nemen ze jaarlijks toe en is het animo groot. En omdat opslagsystemen op zichzelf, vanwege de salderingsregeling, een negatieve businesscase hebben, worden deze voornamelijk verkocht als compleet systeem met pv-panelen.
Afnemers van zonnepanelen worden steeds kritischer. Esthetiek – mooiere zonnepanelen – wordt steeds belangrijker. De vraag naar ‘all-black’ en panelen met een donker frame wordt steeds groter, net als ‘building integrated pv’ (bipv) systemen.
Een laatste belangrijke trend die de komende jaren zichtbaarder zal worden is veiligheid. Vanuit de verschillende brancheverenigingen is daar meer aandacht voor. De sector zelf geeft in toenemende mate aan zich hierover zorgen te maken en ook eindklanten zullen hier in toenemende mate op letten.
Auteur: Drs.ing. Rolf Heynen, directeur Solar Solutions Int. / Nationaal Solar Trendrapport
