Tag: artikel editie oktober 2020

Onzekerheden managen

Onzekerheden managen

De coronacrisis gaat niet voorbij aan de techniek. Er wordt een volumedaling van 5% verwacht in 2021 en het zal tot 2023 duren voordat we op het niveau van 2019 zitten. HAldus recente cijfers van Techniek Nederland. De hardste klappen zijn voor de utiliteit. In de woningbouw zal de schade minder groot zijn en van korte duur. Maar er blijven onzekerheden: heeft de consument wel het vertrouwen om geld uit te geven? Wat doet een 2e coronagolf? Wat is de impact van de stikstofproblematiek? En welk beleid wordt ingezet door een nieuw kabinet na de verkiezingen? Onzekerheden managen is ondernemerschap. Het was een zin die ik afgelopen week hoorde. Durven denken in kansen. Tegen de stroom in zwemmen. Het zijn mooie woorden maar wel tegen de horizon van een pandemie met grote economische gevolgen. Dus laten we het niet te licht nemen. Toch denk ik deze dagen ook nog vaak aan die jongeren die vorig jaar massaal het Malieveld op gingen voor een beter klimaat. Ik schreef toen op deze plek dat ik daar graag ook had willen staan. We dragen tenslotte met elkaar de verantwoordelijkheid. Als we dan in kansen willen denken, laten we dan die jongeren in gedachten houden. Juist nu investeren in verduurzaming is een kans. Maar dat vraagt wel om regie vanuit politiek Den Haag, daar vlak bij datzelfde Malieveld. Bij de lancering van het Groeifonds miste ik bijvoorbeeld het sleutelwoord duurzaamheid. En ik miste de aandacht voor de kracht van het MKB. Techniek is een

Verse lucht

Verse lucht

Als brancheorganisatie lobbyt de VLA voor de ventilatiebranche en beschikt ze over een schat aan kennis over het vakgebied. Toch zie je bij een tv-discussie over ventilatie en corona eerder een outsider als Maurice de Hond aanschuiven, dan een VLA-bestuurslid. Wouter Wijma, de nieuwe voorzitter wil daar verandering in brengen en de branchevereniging meer op de kaart gaan zetten. De Vereniging Leveranciers voor Luchttechnische Apparaten heeft sinds juni een nieuwe voorzitter. Wouter Wijma neemt na 4 jaar het stokje over van Erik van Heuveln. Wijma is in het dagelijks leven Algemeen Directeur bij Ned Air. De 53-jarige was als bestuurslid betrokken bij het opstellen van de nieuwe strategische visie van de VLA voor de komende jaren en wil daar nu handen en voeten aan gaan geven. Ervaring De 53-jarige Wijma is een oudgediende in de installatiebranche. Zo was hij in het verleden onder andere werkzaam bij Stork, Refac, Nefit, Imtech en Wavin. Sinds 2014 leidt Wijma Ned Air, een specialist op het gebied van luchtbehandeling en ventilatie. Hij signaleert een aantal belangrijke trends in de installatiebranche, die ook hun impact hebben op de ventilatiesector. TOjuli-eis “Allereerst de stikstofproblematiek, die zet een rem op de nieuwbouw. Tegelijkertijd zien we ook een aanscherping van de regelgeving. Kijk bijvoorbeeld naar de nieuwe BENG-eisen. TOjuli-eis stelt paal en perk aan temperatuuroverschrijdingen in nieuwbouwwoningen, dat heeft natuurlijk gevolgen voor de ventilatie. Daarnaast staan we voor belangrijke keuzes, onder andere over het tempo waarin we onze energievoorziening gaan verduurzamen en het wel of niet verdichten van

Koelen met geluid

Koelen met geluid

Het klinkt futuristisch, maar is al mogelijk. De Enschedese start-up SoundEnergy ontwikkelde een systeem waarmee het mogelijk is om te koelen met geluid. Dat is duurzaam, onderhoudsvriendelijk en financieel aantrekkelijk. Hebben we er een nieuwe concurrent voor de warmtepomp bij? De koelingsbehoefte in de gebouwde omgeving neemt alsmaar toe. Voor een deel heeft dat te maken met klimaatverandering. Maar ook, ironisch genoeg, doordat we steeds betere woningen en utiliteitsgebouwen neerzetten. Hete zomers Iedereen zal zich nog wel de warme maanden van 2019 herinneren. Er waren drie extreem warme perioden: eind juni, eind juli en eind augustus. Tijdens de hitte in juli werd de hoogste temperatuur sinds het begin van de metingen in Nederland waargenomen: 40,7 °C in Gilze Rijen op 25 juli. En ook deze zomer schoot het kwik naar nieuwe hoogtes. In augustus hadden we een hittegolf die meer dan een week duurde en waarbij een temperatuur van 34,6 °C werd aangetikt. Het KNMI was niet verbaasd. Onderzoeker Sybren Drijfhout schreef in 2018 al in Nature Communications dat ons waarschijnlijk vier extra hete zomers stonden te wachten. Met de opwarming van de aarde zullen we daar vaker mee te maken krijgen. Meer isolatie Tegelijkertijd isoleren we steeds beter onze woningen en utiliteitsgebouwen. Dat past binnen de filosofie van de Trias Energetica om eerst de energievraag zoveel mogelijk te beperken, voordat we het restant gaan invullen met duurzame en fossiele energie. Door die hoge RC-waardes warmen woningen en utiliteitsgebouwen al snel op als het zonnetje zich laat zien en de

Rookgasafvoer

Rookgasafvoer

De rol van de gasgestookte cv-ketel is nog lang niet uitgespeeld. We stappen nu weliswaar van het aardgas af, maar voor waterstof en wellicht ook biogas zou zo maar eens een glorieuze toekomst in het verschiet kunnen liggen. Hoe zit het dan eigenlijk met de rookgasafvoer? Is die ook toekomstbestendig? IZ maakte een rondje langs ‘de grote drie’. Voor dit artikel spraken wij met Peter Laros van Ubbink, Vincent Clausen van de M&G Group en Guido van Oijen van Cox Geelen, alle drie experts op het vakgebied van rookgasafvoersystemen. Parallel en concentrisch Ooit was parallel de norm, totdat concentrische rookgasafvoersystemen op de markt verschenen. “Het voornaamste verschil tussen parallelle en concentrische afvoeren is dat laatstgenoemde een pijp-in-pijp-constructie is, die een veiligheidsvangnet kan vormen. Bij lekkage van de binnenbuis komen de rookgassen niet in de open lucht, maar direct in de luchttoevoer van de ketel. Deze springt hierdoor op storing waardoor de kans op koolmonoxidevergiftiging wordt verkleind”, legt Van Oijen nog maar eens uit. Installatiegemak “Concentrische systemen zijn bovendien eenvoudiger te beugelen”, vertelt Clausen. “Een concentrisch systeem heb je in 1 keer gebeugeld, bij een parallel systeem moet je daarentegen dubbel beugelen.” Daarmee is het ook in één klap duidelijk waarom Rogafa, de vereniging van rookgasafvoerfabrikanten, sinds 2015 concentrische rookgasafvoeren adviseert voor nieuwbouw én renovatie. Marktaandeel Dat heeft grote gevolgen gehad. Installateurs zijn massaal overgestapt op concentrische systemen. Zeker in de nieuwbouw, vertellen de drie deskundigen. Toch blijven parallelle systemen marktaandeel behouden. Met name in de renovatiesector. Dat is goed verklaarbaar.

Comfortklachten

Comfortklachten

Zelfs als we woningen voortreffelijk isoleren kunnen er tochtklachten optreden. Vaak heeft dat te maken met de installaties. Ron Bosch, HBO-docent installatietechniek en adviseur legt uit wat de oorzaak is van de problemen en reikt de installateur oplossingen aan. De luchtbalans in onze kierdichte, goed geïsoleerde nieuwbouwwoningen is niet statisch, maar fluctueert. Dat leidt vaak tot energieverspilling in ruimtes waar geen mensen verblijven en een ondermaatse luchtkwaliteit in zones waar de bewoners zich langer ophouden. Zelfs als een regeling, bijvoorbeeld op basis van CO2, aangeeft dat er extra ventilatie nodig is, blijft het maar de vraag of de beschikbare capaciteit in alle gevallen wel toereikend is voor een grote bezetting. Bovendien kan een verkeerd gekozen installatieconcept bij een kierdichte, goed geïsoleerde nieuwbouwwoning leiden tot tocht- en koudeklachten. Daarnaast zien we ook regelmatig dat het gedrag binnenshuis tot fluctuaties kan leiden in het CO2-niveau en het vochtgehalte van de lucht, met alle gevolgen vandien. Parameters Daarom ben ik als auteur blij dat het Bouwbesluit comforteisen bevat en er richtlijnen zijn voor een juiste modelering van installatieconcepten. Hierop kunnen we als sector teruggrijpen. Daarnaast is het van belang om de essentiële parameters vast te stellen, waarmee we kunnen toetsen of er geen verschillen zijn tussen het ontwerp en het gerealiseerde installatieconcept. Ik denk dan aan parameters zoals: • berekend energiegebruik; • minimale luchtverversing per persoon 7 l/s; • minimale luchtverversing per vertrek; • maximaal 1000-1200 PPM CO2; • goede filtering van de te verversen lucht; • samenhangend testsysteem om de kwaliteit te borgen; • de van toepassing zijnde normen,

Doe jij wat je belooft; ook als bedrijf?

Doe jij wat je belooft; ook als bedrijf?

Het is een levensles die ik heb meegekregen: wat ik beloof, moet ik waarmaken. Er zijn vele varianten op deze les, waarin het draait om het werkwoord beloven. In de marketing is dit vertaald naar het chique propositie. Maar wat betekent dit en waarom is een goede propositie belangrijk? Eerst de theorie. Het groot marketingwoordenboek legt propositie uit als: ‘Datgene wat een aanbieder op de markt aan afnemers aanbiedt, inclusief het beeld/imago dat door de aanbieder wordt nagestreefd, bestaande uit instrumentele en expressieve aspecten (inclusief merk en merkimago), alsmede de overige aspecten (prijs, distributie, communicatie en personele) van het aanbod.’ Schrik niet. In eenvoudige taal wordt bedoeld: ‘De kernbelofte van jouw bedrijf en product/dienst aan je potentiële klant’. Er zijn drie belangrijke redenen waarom je stil moet staan bij een juiste propositie. Reden 1: het duidt waarde. Stel: je propositie is ‘verzekerd van een doordachte oplossing’. De woorden ‘verzekerd;’ en ‘oplossing’ duiden een economische waarde. Het woord ‘doordachte’ zegt iets over de oplossing en geeft een gevoelswaarde. Het zijn waardevolle woorden in een belofte. Reden 2: het geeft focus. De propositie van zojuist geeft ook richting aan het bedrijf. Een doordachte oplossing zegt bijvoorbeeld iets over het kennisniveau dat nodig is. Het nemen van verantwoordelijkheid en verantwoording vindt borging in het woord ‘verzekerd’. Reden 3: het brengt onderscheiding. Elk bedrijf is op zoek naar onderscheidend vermogen. Een goede propositie helpt daarbij. Deze geeft nl. ook richting aan het gewenste imago en is een houvast in bouwen aan een gedegen reputatie.

“Ons kent ons”

“Ons kent ons”

“Alles liever dan het bedrijf in van pa”, dacht Norbert van Niel ooit. Hij volgde een sportopleiding, stond als gymleraar voor de klas, maar keerde toch op zijn schreden terug naar zijn roots. Als trotse mede-eigenaar van Van Niel Installatietechniek tovert hij binnenkort een koeienstal om tot duurzame woning. Tijdens zijn jeugd kluste Norbert al bij in het familiebedrijf. Toch kon het hem maar matig bekoren. Daarom besloot hij een andere weg in te slaan en volgde hij een opleiding tot sportleraar. “Ik stond 2 dagen per week voor de klas en werkte 3 dagen voor m’n vader. Gaandeweg begon mijn interesse in techniek te groeien en werd ik steeds enthousiaster. Het geeft zoveel voldoening om iets tastbaars te creëren, waar mensen blij van worden.” Overzichtelijk Norbert is inmiddels 37 jaar oud en mede-eigenaar van het bedrijf. Binnen afzienbare tijd zal hij de aandelen overnemen van zijn vader. Drastische wijzigingen wil hij niet doorvoeren en waarom ook? Van Niel Installatietechniek stortte zich jaren geleden al op duurzame technieken en staat in Twello en omstreken bekend als een innovatief bedrijf. De installateur heeft nu 20 mensen op de loonlijst staan. “Daarmee blijft het overzichtelijk, de lijnen zijn kort, we hebben een gemoedelijke “ons kent ons”-sfeer, terwijl we ondertussen wel keihard werken. Kortom; houden zo.” Waterstofketel Waar de meeste installateurs alleen nog hebben kunnen ruiken aan de waterstofketel tijdens de afgelopen VSK, heeft Van Niel Installatietechniek al praktijkervaring opgedaan. “Ik zie wel kansen voor de bestaande bouw, maar die zijn er ook

Slimme maatregelen om efficiënter te verwarmen

Slimme maatregelen om efficiënter te verwarmen

Het duurzaam verwarmen van de bestaande gebouwde omgeving en daarmee de CO2-uitstoot verlagen is een enorme uitdaging. Het energiegebruik moet drastisch omlaag en met behulp van diverse regelingen (o.a. NTA 8800, BENG, EPC) moet dit gereguleerd en gerealiseerd gaan worden. De energieprestatie van verwarmingssystemen is echter niet alleen terug te voeren op de warmte-opwekker. Ook het distributie- en afgiftesysteem is van grote invloed. Na het installeren van zowel de warmte-opwekker als het distributie- en afgiftesysteem zal de verwarmingsinstallatie niet zonder meer prima functioneren. Door het systeem direct ook goed in te stellen en waterzijdig in te regelen zal de complete verwarmingsinstallatie goed en efficiënt functioneren en voor een comfortabel binnenklimaat zorgen. Hierdoor kan er tot 20% minder energie gebruikt worden ten opzichte van een niet goed ingesteld verwarmingssysteem. Daarnaast is er nog een aantal maatregelen die de installateur – eigenlijk – standaard moet meenemen in de offerte voor nieuwbouw of het vervangen van verwarmingsinstallaties zoals: Plaatsen van zone-regeling voor de vloerverwarmingsinstallatie of van thermostaatkranen op radiatoren en convectoren, zodat vertrekken niet onnodig of teveel worden verwarmd (tot 10% bespearing). Plaatsen van automatische ontluchters en vuilafscheiders, waardoor installaties efficiënt en storingsvrij kunnen functioneren (3-7% besparing). Implementeren van ontgassing bij grotere installaties (tot wel 11% efficiëntier). Plaatsen van circulatiepompen met EC-motoren (tot wel 50% besparing op pompenergie). Deze ‘quick wins’ zijn essentieel voor het behalen van de verduurzamingsdoelstellingen voor de gebouwde omgeving. Voor de eindgebruiker betekent dit niet alleen een lagere energierekening maar ook een veel comfortabeler en storingsvrijer gebouw! Wij pleiten

Wellnesscentrum

Wellnesscentrum

In het Gelderse Wijchen staat sinds anderhalf jaar een indrukwekkend Wellnesscomplex. Thermen Berendonck is het geesteskind van de familie Dolman, die al eerder twee Wellnesscentra liet bouwen. Het complex is voorzien van duurzame installaties. Hoe kwam het ontwerp tot stand en beantwoordt het aan de verwachtingen? IZ liet zich rondleiden door Jan Willem Brinkman, Hoofd Techniek Werktuigbouw van Linthorst Techniek. Het complext ademt de sfeer uit van 1001 nacht en dat is niet toevallig. De opdrachtgever wilde een Wellnesscentrum waarin de bezoeker zich even in sprookjesland kon wanen. Om dat doel te realiseren zijn kosten noch moeite gespaard. Zo zijn er onder andere meubels en ornamenten uit India betrokken en serveren de restaurants allerlei exotische gerechten en hapjes. Functies Het resort heeft een oppervlakte van 9300 vierkante meter en kan jaarlijks aan 200.000 gasten een luxe Oosterse beleving bieden. Het gebouw bestaat uit een binnen- en buitenzwembad, sauna’s, stoombaden, schoonheidssalons, restaurants en lounges. BIM Over het ontwerp is nagedacht kunnen we wel zeggen. Zowel bouwkundig, installatietechnisch als op het gebied van Interior Design ‘klopt het verhaal’. Speciaal voor dit project werd een Bouw Informatie Model opgetuigd. Installateur Linthorst Techniek zat er niet vanaf het prille begin bij, wat wel handig was geweest. “Nu lag het ruimtebeslag er al, waardoor we toch aan beperkingen waren gebonden”, legt Brinkman uit. Maar dankzij de nodige inventiviteit leverde dit gelukkig geen problemen op. Bouwkundig concept Het gebouw is uitgevoerd in prefabbeton. Een snelle bouwwijze, maar wel één met consequenties voor de installateur. “Je moet

Rendabel

Rendabel

Vorig jaar besloot het kabinet gas duurder en stroom goedkoper te maken om Nederlandse huishoudens van het gas af te krijgen. Dit maakt het sneller rendabel te investeren in energiezuinige verwarming, is de gedachte hierachter. Afgelopen maand concludeerde het PBL echter dat ‘met de huidige investeringslasten en regelingen verduurzamen voor vrijwel niemand rendabel is.’ De pijn zit ‘m in het woordje rendabel. We moeten met z’n allen van het gas af om bij te dragen aan een duurzame samenleving. Maar kennelijk moet dat wel iets opleveren, financieel gezien dan. Anders is de meerderheid niet bereid om een steentje bij te dragen. De bal ligt daarmee bij de installatiebranche, want van de overheid valt in de coronacrisistijd weinig extra’s te verwachten. De branche zal met innovaties moeten komen die wel ‘rendabel’ zijn. Een hele uitdaging, want iedere innovatie is per definitie in eerste instantie duur totdat deze in grote hoeveelheden wordt toegepast. Die uitdaging gaat de branche al geruime tijd aan. Verwarmen met waterstof, elektrisch verwarmen; initiatieven zijn er volop. Waartoe dat leidt weten we nog niet, maar laten we daar op zijn minst optimistisch over zijn.