Samenwerken is de trend
Een goed ventilatiesysteem zorgt voor de juiste balans in luchtkwaliteit, comfort en energieprestaties van de woning en is daarmee van belang voor de gezondheid van de bewoners. Juist omwille van de elementen comfort, gezondheid en energieprestatie, wordt bij nieuwbouw- en renovatieprojecten steeds vaker gekozen voor balansventilatie met warmteterugwinning (wtw). Dit artikel zoomt in op de trends die ten grondslag liggen aan de ontwikkeling van een nieuwe generatie wtw’s.
Trend 1: één systeem
Aan het woord is Wout Schouwstra, productmanager wtw-systemen bij Zehnder, die onlangs een nieuwe generatie wtw’s introduceerde: de ComfoAir E. Gepassioneerd vertelt hij zijn verhaal. “Vanuit onze natuur gezien zijn we als mens geneigd om dingen bij elkaar te zoeken, ook wat betreft ventilatiesystemen. Maar er is een duidelijke ontwikkeling gaande dat het zomaar bij elkaar zoeken van losse elementen niet langer gewenst is. Sterker nog, uit metingen en onderzoek is gebleken dat willekeurig bij elkaar gezochte losse componenten de prestaties van het totale systeem negatief beïnvloeden. Kijken we naar producten zoals onze ComfoAir Q wtw en zijn navolger de ComfoAir E, dan zien we units met een hele hoge prestatie. Juist door die hoge prestatie wordt er ook meer gevraagd van de andere componenten in het systeem. Deze zullen minimaal de prestatie van de unit moeten kunnen volgen. Gebruik je bijvoorbeeld een willekeurig ventiel met het idee ‘nou dit past prima’, dan kan het eindresultaat weleens veel slechter zijn dan verwacht.”
Trend 2: meer comfort
Om het maximale uit het wtw-systeem te halen, ontwikkelen vooruitstrevende fabrikanten dus complete ventilatiesystemen met losse componenten die perfect op elkaar zijn afgestemd. Je noemt dit als eerste trend. Maar is de belangrijkste trend niet dat de eindgebruiker zich meer bewust is van alles wat te maken heeft met ventilatie?
Schouwstra moet lachen. “Ja; waar we eerder het woord ventilatiesysteem bij wijze van spreken nog moesten spellen en de werking van een ventilatiesysteem veelvuldig uitleg nodig had, zie je dat bewoners nu inderdaad veel meer het besef hebben wat een goed werkend ventilatiesysteem voor hun woning en eigen gezondheid betekent. Een trend die hieruit voortkomt is de vraag naar meer comfort op het gebied van geluid en vormgeving. Bewoners willen uiteraard een zo stil mogelijk systeem, maar ook een systeem waarvan de zichtbare componenten fraai zijn vormgegeven. Mooi materiaalgebruik en nette afwerkingen, zodat het naadloos past in het (interieur)design van de woning.”
Trend 3: Strengere normen
Voor een gezonde en comfortabele woning is goede ventilatie een noodzaak. Om dit te waarborgen is in het Bouwbesluit een aantal basiseisen gesteld aan zaken als debiet, comfort, kwaliteit van de ventilatielucht en richting van de stroming. Hoe houden jullie rekening met deze wet- en regelgeving in het ontwerp van een unit?
Schouwstra: “De aangescherpte geluids- en energienormen maken de werkelijk gebruikte energie van een unit steeds belangrijker. Dat vind ik een goede ontwikkeling. Als producent moet je geen papieren tijger ontwerpen met een rendement van 95%, maar een systeem dat de bewoner daadwerkelijk een rendement biedt van 95%. Gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning moet kunnen samenwerken met andere energiebesparende maatregelen in de woning. Daarom is het een absolute ‘no-go’ om een systeem af te leveren dat enkel op papier zijn energieprestaties haalt. Alle losse elementen behoren met elkaar samen te werken en elkaar te versterken.”
Trend 4: domotica
Daarmee komt Schouwstra automatisch uit op een volgende trend: domotica. Waar eerder vooral de geautomatiseerde industrie en kantooromgevingen gebruik maakten van deze technologische trend, ontwikkelt deze zich nu in rap tempo door binnen de reguliere woningbouw. Domotica, ook wel huisautomatisering of smart homes genoemd, houdt een integratie in van technologie en diensten, die moet zorgen voor een betere kwaliteit van wonen en leven.
“Een prachtige kans”, noemt Schouwstra deze trend. “Waar wtw voorheen een essentieel maar vrij onzichtbaar systeem van de woning was, zorgt domotica nu voor zichtbaarheid. Diverse sensoren in de woning stellen de eindgebruiker in staat om, bijvoorbeeld via een App, exact het energiegebruik, CO2- en het vochtgehalte in zijn woning af te lezen. Speelsgewijs wordt zo inzicht gegeven in wat een gezond binnenklimaat is. Diezelfde sensoren bieden de installateur de mogelijkheid om storingen op afstand uit te lezen en via een inlogsysteem op de wtw-unit vaak ook te verhelpen.”
Trend 5: vraagsturing
Domotica lijkt zijn succes ook te danken aan de trend energiebesparing. Hoe gaan jullie daar mee om?
Schouwstra: “Energiebesparing noem ik geen trend, maar een vraag. Vanuit deze vraag zijn allerlei initiatieven ontstaan, zoals ‘Nul op de meter’-woningen en Passief Bouwen. Als ik vanuit deze invalshoek inzoom op de ventilatietechniek, zie je dat systemen veel meer met sensoren gaan werken om de hoeveelheid ventilatie te beperken tot wat nodig is om luchtkwaliteit en thermisch comfort te waarborgen. Vraagsturing biedt hier uitkomst, bijvoorbeeld door een behoefte-afhankelijke regeling met sensoren toe te passen. Dus alleen ventileren waar dit nodig is, met precies de juiste luchthoeveelheden. Het probleem met vraagsturing is het vaststellen van de behoefte of vraag en vervolgens het bepalen van de benodigde regelstrategie. Dit kan door aanwezigheidsdetectie, voorprogrammering en sensorsturing op bijvoorbeeld CO2 en relatieve vochtigheid.”
|
Trend 6: samenwerken
Om een eindproduct succesvol te laten zijn heb je als fabrikant rekening te houden met een veelheid aan factoren: het systeem zelf en de werking ervan in de woning, maar ook de integratie ervan in het bouwproces. Welke ontwikkelingen zijn hier waarneembaar?
“Montagehandelingen op installatieniveau worden steeds vaker in de fabriek verricht en niet meer op de bouwplaats”, vertelt Schouwstra. “Op zich niets nieuws, maar wel iets waar je rekening mee moet houden bij het ontwerpen van nieuwe producten, bijvoorbeeld als de luchtkanalen al prefab in de betonvloeren zijn gestort. Iets anders is dat je op de werkvloer steeds meer samenwerkingsverbanden terugziet. Bij het storten van beton staan de mannen klaar om de leidingen te leggen. Bij succesvolle werken helpt de elektricien de ventilatieman mee om zijn kanalen te leggen en vice versa. Op die manier gaat het complete installatietreintje veel sneller lopen. Met het thema samenwerking is de cirkel van ontwikkelingen en trends ook rond. Zowel qua systemen als qua mensen. Fabrikanten kunnen onafhankelijk van elkaar mooie producten ontwikkelen, maar we zullen elkaar toch moeten opzoeken om er uiteindelijk het maximale uit te halen voor het totale bouwproject.”
