De nieuwe digitale revolutie is ingezet
In een vorig artikel schreef ik over de vierde industriële revolutie. Na de intrede van de stoommachine, elektriciteit en computers is het nu de beurt aan allerlei ‘connected’ producten en apparaten. We worden overspoeld met een veelheid aan sensoren en actoren die met slimme software worden gekoppeld aan het internet. Die producten genereren enorme hoeveelheden gegevens. Data die op zich niets zegt. Maar die gecombineerd met andere bekende gegevens ineens zeer waardevolle inzichten opleveren. Data wordt daarom al snel gezien als ‘de heilige graal’ voor vergaande automatiseringsprocessen. Met dit nieuwe goud in handen zijn we hard op weg naar een wereld die er anders uitziet. Steeds meer leven en werken we al dan niet bewust anders en leveren we daarmee ook andere oplossingen, producten en diensten. ICT is hierbij de onmisbare verbindende technologie.
Natuurlijk is deze trend al langer ingezet, maar dit is nog maar het topje van de ijsberg. Het begin van de vierde industriële revolutie is ingezet. Ik verwacht veel van combinaties met nieuwe technologieën. Denk behalve aan Internet of Things (IoT), ook aan fotonica, nanotechnologie en quantum computing. Al dit moois brengt een stroom aan nieuwe toepassingen met zich mee. Markten en de samenleving veranderen drastisch.
De techniek is er klaar voor
IoT is niet te stoppen en draagt in 2025 naar verwachting circa 11% bij aan het Bruto Nationaal Product. Volgens schatting van Gartner hangen er in 2020 zo’n 26 miljard apparaten in het IoT. Alle grote technologieconcerns zoals Intel, Cisco, Apple, maar ook KPN zijn hard bezig hun strategie én infrastructuur hierop aan te passen. Overal zie je sensoren opduiken. Het generieke karakter van de techniek zorgt voor lagere prijzen en stabiele techniek. Op het gebied van ICT en infrastructuur zijn de laatste jaren enorme vooruitgangen en verbeterslagen geboekt die het gebruik van IoT mogelijk maken, zoals:
- bandbreedte is steeds meer, overal beschikbaar en wordt steeds goedkoper;
- draadloze netwerken zijn overal beschikbaar (4G, wifi, LoRa, Sigfox enz.);
- smartphones en tablets zijn volledig ingeburgerd als communicatiemedium;
- processoren die data verwerken worden steeds sneller en betaalbaarder;
- datacenters (Cloud-opslag) zijn volop beschikbaar. De veiligheid en stabiliteit verbeteren enorm;
- big data analyse geeft steeds meer mogelijkheden, inzichten en overzichten;
- dankzij IPv6 zijn er geen problemen meer met de beschikbaarheid van IP-adressen (van 32 bits naar 128 bits).
Een belangrijk facet van IoT vormen de wearables die veelal worden gepresenteerd als de nieuwe hype op gadgetgebied. Apple, Samsung, Huawei, Google, LG, Sony en Microsoft zijn enkelen van de grote spelers die volop bezig zijn met allerlei ontwikkelingen op dit gebied. De superhandige wearables worden bijvoorbeeld gebruikt om je gezondheid, prestaties en gedrag te monitoren. Daarnaast geven ze vaak als verlengstuk van de smartphone veel informatie over de eigenaar. Ook in de medische wereld en de zorg wordt al volop gebruikgemaakt van wearables, zoals slimme pleisters en persoonlijke alarmering met locatiebepaling. Het is duidelijk, alles en iedereen wordt in hoog tempo ‘connected’ en de verzamelde data breidt zich steeds meer uit.
Hoe verbinden we alles?
ICT is de verbindende schakel om alles aan elkaar te ‘knopen’. Als alles goed is ingesteld, gaat dit redelijk vanzelf. Alleen, als het een keer niet vanzelf gaat, is het goed te weten hoe verbindingen tot stand komen. Kijkend naar de PAN (Personal Area Network), dit is het kleinste netwerk dat dankzij de wearables en smartphones steeds meer vorm gaat aannemen. Op een gegeven moment moet dit netwerk verbonden worden met het internet. De verbindende factor is dan meestal de smartphone die thuis is verbonden met wifi en onderweg met de diverse mobiele netwerken. Ook de moderne auto heeft allerlei technieken en sensoren. Communicatie gaat lokaal via bluetooth of wifi, terwijl de updates en externe meldingen via 3G of 4G plaatsvinden. Ook de groei van het mobiele internet met haar diverse en veelzijdige devices is onstuitbaar. Verschillende partijen werken al hard aan het nieuwe 5G-netwerk dat in staat moet zijn om vele duizenden apparaten per vierkante kilometer aan te kunnen. En dat ook nog eens met zeer hoge datasnelheden.
Alsof dit nog niet genoeg is, zijn er ook andere ontwikkelingen om connectiviteit te bieden. KPN is al zo goed als klaar met de uitrol van LoRa, een landelijk dekkend netwerk special voor IoT-toepassingen. LoRa is een nieuwe draadloze technologie die in staat is om miljoenen apparaten over een lange afstand aan het internet te koppelen. De sensoren gebruiken weinig energie en verzenden uitsluitend kleine datapakketjes. Ook andere providers zitten niet stil, zo is Tele2 een partnership aangegaan met Aerea voor de uitrol van het Sigfox netwerk in Nederland. Sigfox en LoRa zijn redelijk gelijkwaardig qua techniek en hebben beide voor- en nadelen. Hoe open deze technologische toepassingen zijn, moet zich nog bewijzen. Op de LoRa-techniek zitten diverse patenten, ondanks dat is er wel een open netwerk mee op te zetten. Sigfox daarentegen is een commerciële partij met een, zoals het er nu naar uitziet, gesloten netwerk. De toekomst zal het uitwijzen.
Interoperabiliteit, daar gaat het om
Interoperabiliteit stamt van oorsprong uit de wereld van treinsporen. Interoperabiliteit is de mogelijkheid om treinen over de spoorwegnetten van meerdere landen te kunnen laten rijden. De spoorwegen zijn hier na de nodige strijd redelijk uitgekomen. Maar met de opkomst van ICT is interoperabiliteit weer een hot item geworden. Ook bij IoT speelt interoperabiliteit, het samenwerken van apparaten van diverse leveranciers, een belangrijke rol. Dat je gebruikmaakt van dezelfde snelweg wil immers nog niet zeggen dat je ook onderling kunt communiceren. Het IoT staat nog in de kinderschoenen en zoals bij iedere nieuwe techniek zie je dat leveranciers keuzes maken die afgestemd zijn op hun eigen producten. Het gebrek aan een wijdgeaccepteerde standaard geeft problemen met interoperabiliteit en kan grootschalige adoptie van IoT vertragen. Collega Maarten van der Boon heeft hierover eerder geschreven in deze reeks van Smart Industry artikelen. Gelukkig zijn er initiatieven tot standaardisatie. Een respectabel aantal grote spelers op dit gebied hebben de handen ineengeslagen in de Open Connectivity Foudation (OCF). De OCF kent een lange lijst deelnemers waaronder Microsoft, Samsung, Intel, Cisco, IBM, Honeywell, GE en Dell. Een van de actiepunten is het ontwikkelen van standaard datamodellen voor meetgegevens van IoT-devices zoals temperatuur, lichtniveau, batterijstatus etc. Ook beveiliging en toegang op afstand vormen onderdelen van deze standaardisatie.
IoT en de toekomst
We zijn nog maar net begonnen met het IoT. Het is nu al zeker dat deze techniek ons wonen, werken en leven gaat veranderen. Voor sommigen is dit heel ingrijpend, processen worden anders ingericht en bepaalde beroepen worden overbodig. Voor anderen biedt dit weer ongekende mogelijkheden en uitdagingen. Een belangrijk aandachtspunt is de interoperabiliteit, standaardisatie is hierbij essentieel. Ongetwijfeld onstaan er meerdere standaarden, dat is altijd nog beter dan geen standaarden. In dit geweld is security nog een redelijk onderbelicht onderwerp. Alle sensoren aan en informatie op het internet vormen immers een waar walhalla voor cybercriminelen? Het privacy vraagstuk gaat in looppas mee. Belangrijke data moet optimaal worden afgeschermd. Voor systeemintegratoren en ICT-partijen liggen er zo nog voldoende revolutionaire uitdagingen •
Auteur: Henk Hazeleger: Systeemarchitect, Technologie inspirator, R&D en Innovatie bij Leertouwer b.v. in Barneveld
