“Gewend aan goedkoop”
“Prijs warmtepompen daalt alleen door ketenefficiëntie”
De prijsontwikkeling van warmtepompen blijft de gemoederen bezighouden. Branchevereniging Techniek Nederland zet in op een drastische verlaging. Maar volgens verschillende fabrikanten is dat onmogelijk. Jan Willem van de Velde, Interim Directeur Viessmann Nederland: “Ik denk zelf dat een prijsdaling alleen mogelijk is door ketenefficiency en samenwerking met de juiste partners.”
Begin januari gooide Arthur van Schayk de knuppel in het hoenderhok. Volgens de CEO van Remeha zullen de prijzen van warmtepompen eerder gaan stijgen dan dalen. In een uitgebreid interview met de Volkskrant legde hij uit waarom. “Cruciale onderdelen van warmtepompen zijn precies hetzelfde als in airco’s en ze komen uit dezelfde fabrieken. Door schaalvergroting zal echt niet plotseling een prijsdaling intreden. Bovendien krijgen we een nieuw koudemiddel, dat eerder duurder dan goedkoper zal zijn dan de bestaande varianten. Een prijsstijging van warmtepompen is dus het meest realistische scenario”, aldus Van Schayk.
Prijsdaling
De publicatie van het artikel zorgde voor een storm aan reacties. Vanuit verschillende hoeken klonken sceptische geluiden. Zo zei Energieconsultant Gideon Goudsmit in een interview met IZ dat “als ik kijk naar de huidige keten, dan zit er al een verschil van zeker 50% tussen de kostprijs en uiteindelijke aanschafprijs. De marges van de verschillende partijen kunnen echt wel omlaag.” Ook Branchevereniging Techniek Nederland ziet wel ruimte voor een prijsverlaging. “In het ontwerp-Klimaatakkoord hebben we de afspraak gemaakt dat de systeemkosten op de middellange termijn met 15 tot 40% omlaag kunnen,” liet woordvoerder Dick Reijman weten
Neutraal
Sommige partijen hielden zich op de vlakte, zoals Ambrava (Samsung), dat in de vorige uitgave van IZ liet optekenen: “Het blijft koffiedikkijken, een en ander zal ook afhangen van andere factoren, zoals de beschikbaarheid en hoogte van subsidies voor duurzame oplossingen.”
Duitse fabrikant
Tijdens de Building Holland spraken we uitgebreid met Jan Willem van der Velde, sinds 1997 werkzaam bij Viessmann in verschillende functies. In mei 2018 werd hij Interim Directeur. Viessmann, een Duitse speler, mikt met name op het hogere segment van de markt. Het overgrote deel van de verkochte warmtepompen bestaat uit luchtgebonden varianten. “En dat blijft zo de komende jaren, denk ik. Ze zijn goedkoper in de aanschafkosten dan grondgebonden systemen, eenvoudiger te installeren en aan minder regelgeving onderhevig.”
“Herontwikkelde koudemachine”
“De warmtepomp is niet van gisteren. Het is in feite een herontwikkelde koudemachine waarin componenten zijn verwerkt, die we al jaren gebruiken. Het productieproces valt niet verder te optimaliseren, we gaan al heel ‘lean’ te werk. Ik ben het ook met Van Schayk eens dat de komst van nieuwe koudemiddelen een prijsstijging in de hand kan werken. Denk alleen al aan de R&D-kosten, al het onderzoek dat nodig is om die koudemiddelen te ontwikkelen. Fabrikanten willen dat geld wel graag terugverdienen natuurlijk. Bovendien moeten de circuits voor koudemiddelen opnieuw worden ontworpen, ook daar gaan investeringen mee gepaard.”
Koudemiddelen
Viessmann zelf stapt op termijn over op een nieuw koudemiddel. Volgens Van der Velde in eerste instantie een synthetische variant “en op de lange termijn wellicht een natuurlijk koudemiddel”. Volgens energieconsultant Gideon Goudsmit zou in dat laatste geval de overstap geen extra geld hoeven te kosten, als Viessmann bijvoorbeeld CO2 zou gaan gebruiken. Het is immers al ruimschoots voorhanden. Van der Velde: “Ook dan moet je als fabrikant nog altijd je warmtepompsystemen herengineeren om ze geschikt te maken.”
Goedkope gasketel
Volgens de Interim Directeur van Viessmann zijn we teveel gewend geraakt aan de goedkope gasketel en denken we dat de prijzen van warmtepompen op dezelfde manier flink zullen dalen. “Echt een misvatting en ik heb al uitgelegd waarom.” Maar waar de warmtepompfabrikanten zelf niet kunnen beknibbelen op de prijzen, ziet hij wel ruimte voor een prijsdaling in de gehele keten.
Anders ontwerpen
“Eigenlijk zou een architect al op een andere manier woningen moeten ontwerpen. Van oudsher stond de cv-ketel vaak op de zolder. We zijn nu geneigd om daar ook de warmtepomp en het boilervat neer te zetten. Maar dat is reuze onhandig. Het zou veel logischer zijn om beneden een aparte technische ruimte in te richten, waar je kant-en-klare prefabmodules met warmtepompsystemen naar binnen kan schuiven. Dat scheelt tijd en kosten. En als de technische ruimte een eigen voordeur krijgt, hoeft de bewoner ook niet meer thuis te zijn bij onderhoudswerkzaamheden. Zo kan je besparen op plannings- en exploitatiekosten. Als de hele keten op deze manier zoekt naar slimme oplossingen en je de kostenbesparingen verrekent, is er volgens mij wel een prijsdaling mogelijk.” Voor de rest zal het een gewenningsproces zijn. Zoals elders op Building Holland te horen viel “vinden wij als consument ‘duurzaam duur’. We zijn niet gewend te betalen voor energie.” Van der Velde wijst nogmaals op het jarenlange gewenningsproces dat we hebben doorlopen, toen gasgestookte cv-ketels de toon aangaven. “We zullen eraan moeten wennen dat die tijd nu echt ten einde loopt en we meer geld kwijt zijn aan een warmtepomp.”
Duurzame energiemix
Kunnen duurzame alternatieven en de aan- of aanwezigheid van subsidies nog die mogelijke prijsdaling in de wielen rijden? Van der Velde verwacht zelf van niet, op de lange termijn. “Als subsidies worden afgeschaft, zal de markt eerst tijdelijk krimpen, maar vervolgens weer aantrekken. De energietransitie is in volle gang en we hebben de warmtepomp hard nodig om onze doelstellingen te behalen. Als Viessmann willen we echter niet zover gaan als sommige partijen in de bouwkolom die alleen heil zien in een all-electric warmtepompeconomie. Dat scenario is even onrealistisch als een algehele overstap op waterstof. Uiteindelijk, zo verwachten wij, zal er een duurzame energiemix komen, waarin plek is voor verschillende groene oplossingen. De installateur doet er dan ook verstandig aan om zich daarop in te stellen.”
