Effectief filteren niet alleen goed voor binnenmilieu

VSK---presentatie-luchtfiltersIn een gemiddeld kantoor of ziekenhuis zijn honderden luchtfilters in bedrijf. Ze moeten binnenkomende stofdeeltjes effectief afvangen, maar mogen daarbij niet teveel energie gebruiken. Volgens Camfil en ACS-Afpro Filters, experts in luchtfiltertechnologie, is dat heel goed mogelijk: met hoogwaardige filters die afgestemd zijn op de risico’s en op tijd worden vervangen, creëer je een gezondere leefomgeving tegen minder kosten.

Een belangrijke factor voor de kwaliteit van het binnenmilieu is de situatie buiten. Met name fijnstof staat als potentiële bedreiger van de gezondheid volop in de belangstelling. Om ook ultrakleine partikeltjes te kunnen afvangen is een fijnmazig systeem nodig. De kunst is om zo efficiënt mogelijk te filteren, met zo min mogelijk drukval in het ventilatiesysteem. Bij fijnstof is de uitdaging het grootst, maar ook bij geringere stofbelasting valt de nodige winst te behalen. Met een configurator kan de klant (laten) berekenen met welk filter / filtersamenstelling(en) hij in zijn specifieke situatie het beste uit is.

1.500 kilowattuur

Samen met Pascal Raaijmaakers, sales manager bij Camfil, bekijken we een softwareprogramma waarmee filters worden geselecteerd. Parameters als stofbelasting, luchthoeveelheid en aantallen filters worden ingevoerd. “Bij wijze van voorbeeld vergelijk ik nu een enkele F7 filters met elkaar. Want vaak vragen klanten naar zo’n filter voor het wat fijnere stof. Wat zijn nu de verschillen? En wat kunnen we ermee in de praktijk? Ik heb hier een goedkoop luchtfilter, een tussenstap en een nieuw luchtfilter uit ons programma met een A+ label. Vervolgens kunnen we de kosten berekenen die de klant voor zijn rekening neemt: de energiekosten, arbeidskosten om filters te vervangen en eventuele reinigingskosten. De filters worden toegepast in een kantoorgebouw, het aantal draaiuren van de ventilator is 4.500 per jaar. Wat we zien is dat het goedkoopste filter na installatie een weerstand had van 109 Pascal; een jaar later was dat opgelopen tot bijna 200 Pascal. Dan heeft dat ene filtertje in 12 maanden 1.500 kilowattuur aan energie gebruikt. Ter vergelijking: een gemiddelde koelkast die je in de elektronicawinkel koopt, met een A++ label, verbruikt 200 à 300 kilowattuur.”

1 ton CO2

Het goedkoopste filter blijkt niet alleen kwistig met energie, het veroorzaakt daarmee ook een hogere CO2-uitstoot: bijna 1 ton kooldioxide verdwijnt in de atmosfeer om één zo’n filter een jaar lang draaiende te houden. Raaijmaakers: “Als we dan naar de financiën kijken: het filter kost 25 euro en wordt na een jaar vervangen. En voor datzelfde filter betalen we in die tijd 200 euro aan energie.” Op het computerscherm wijzend: “Gedurende het jaar heeft het filter 36 procent fijnstof afgevangen. Met andere woorden: 64 procent gaat er gewoon doorheen.”
“Als we nu naar het middenklasse filter kijken, dan zie je dat we al beginnen met een lagere aanvangsweerstand. Dit heeft als resultaat dat we geen 1.500 kilowattuur aan energie gebruiken, maar iets meer dan 1.100. En we stoten 300 kilo minder CO2 uit. En wat de totale kosten betreft, hebben we hier al een besparing te pakken van 50 euro per jaar. Daar hoef je niks extra’s voor te doen. Want er komt een moment, vaak al binnen een jaar, dat zo’n filter vervangen moet worden. Dan is het heel simpel om te zeggen: ik pas in plaats van filter A, filter B toe.”

Toplaag

Fijnstof en gezondheid

Het kleiner stofdeeltjes zijn, des te dieper kunnen ze in de longen doordringen. ‘Gewoon’ stof hoesten we uit, maar de allerkleinste deeltjes fijnstof kunnen zelfs in de fijnste vertakkingen van de longen terechtkomen. Hoe schadelijk fijnstof is hangt van verschillende factoren af, zoals duur en intensiteit van de blootstelling, het soort stof en uiteraard de grootte van de deeltjes. Daarnaast speelt individuele gevoeligheid een rol. De gemiddelde afname van de levensduur door al het fijnstof bedraagt in Nederland volgens het RIVM ongeveer een jaar. Effecten van langdurige blootstelling aan fijnstof zijn onder andere ook verergering van bestaande ziekten, zoals aandoeningen van het hart- en vaatstelsel en luchtwegen en longen.
Er zijn drie groepen luchtfilters (van grof naar fijn): G1 t/m G4 (grof), M5 en M6 (medium) en F 7 t/m F9 (fijn). Het hoogste energy efficiency label voor luchtfilters is A+ (Eurovent Certified Performance).

Bekijk de video-uitleg over fijnstof    

Het nieuwe F7-filter van Camfil laat na een jaar een virtuele drukval zien van slechts 77 Pascal. Volgens Raaijmaakers is deze gunstige eigenschap met name te danken aan een groter filteroppervlak en het gebruik van nieuwe materialen. Hoewel het filter driemaal zo duur is, levert het toch een kostenbesparing op. En het filter vangt meer fijnstof af, wat ten goede komt aan het binnenmilieu.
Het ene F7-filter is het andere niet, benadrukt ook Ron Prins, commercieel
directeur bij ACS-Afpro Filters. “Een filter is niet zomaar een filter. Wees je bewust van de mate van bescherming tegen fijnstof, maar ook van het energielabel dat eraan hangt.”
Op de VSK introduceerde ACS-Afpro Filters 4 filters met een A+ label, waaronder één zakkenfilter. De glasvezel zakken van dit nieuwe filter zijn voorzien van een speciaal ontwikkelde prelayer. In combinatie met het glasvezel zorgt deze toplaag ervoor dat er een optimale bescherming ontstaat. Prins: “Let wel, we hebben het over het afvangen van fijnstof, deeltjes van soms maar 0,4 micron, onzichtbaar voor het blote oog. Zonder de prelayer zou het glasvezel in de enveloppen makkelijk beschadigen bij aanraking. En dan wordt de beschermende werking van het filter aangetast.”

Combinatie

Naast de kwaliteit van het filter zelf is het de combinatie van filterklassen die de ‘opbrengst’ in termen van prestaties (mate van bescherming) en energiebesparing (minder energiegebruik door minder weerstand in het systeem) bepaalt. Prins: “Als voorbeeld heb ik hier een berekening die we gedaan hebben voor een ziekenhuis. We hebben geconstateerd dat daar een F7 filter in de aanvang zat en een F9 zakkenfilter in de tweede stap. Heel veel luchtbehandelingskasten hebben maar één stap, maar hier waren het er dus twee. Ieder jaar werden alle filters vervangen. Het voorfilter hield 35 procent van het fijnstof tegen en had een drukval van 130 Pascal. De tweede stap had een drukval van 170 Pascal en een bescherming tegen fijnstof van 80 procent. Toen zijn we gaan kijken, van wat zou er nu beter kunnen in deze situatie? Hoe kun je de totale kosten omlaag brengen zonder concessies te doen aan de kwaliteit van de binnenlucht? Het nieuwe A+ filter dat we hebben ontwikkeld, heeft een aanvangsweerstand van ongeveer 70 Pascal. Dat is een flinke verbetering ten opzichte van de 130 Pascal van de oorspronkelijke eerste stap. Voor de tweede stap hebben we het zakkenfilter vervangen door een set compact filters uit ons programma. Het voordeel van de compact set is dat je een heel groot oppervlak krijgt. Het drukverlies werd teruggebracht van 170 naar 90 Pascal. Met name deze tweede stap was essentieel. Niet alleen vanwege het geringere drukverlies in het systeem, maar ook omdat we konden adviseren de tweede stap van de filtratie eens per twee jaar te vervangen, in plaats van elk jaar. Dat betekende niet alleen een afname van de kosten van onderhoud, ook de kosten voor de aanschaf van filters daalde mee. Als je bedenkt dat er in een gemiddeld kantoor, ziekenhuis of zorgcentrum al gauw honderden filters in bedrijf zijn, dan kan het zeer lonend zijn om nog eens met een kritisch oog naar de oplossingen voor luchtfiltering te kijken