Duurzame zorg

Schoonoord is een Baarnse woonvoorziening voor ouderen van woningcorporatie Habion en zorgorganisatie Amaris Zorggroep. De bouw van het complex ging in 2017 van start. Tijdens de uitvoering werd de knop omgezet om een duurzamer eindresultaat te garanderen. Habion, Amaris, Slokker Bouwgroep en installatiebedrijf Scheer & Foppen speelden zo vervroegd in op de ambitie van Den Haag om gasloos bouwen verplicht te gaan stellen.

Nieuwe woningen waarvoor de bouwaanvraag na 1 juli 2018 is ingediend, moeten gasloos worden gerealiseerd. Omdat de bouw van Schoonoord al in 2017 van start ging, hoefde dit gebouw niet aan deze eis te voldoen. Toch ging de knop om. “Je neemt zo’n beslissing natuurlijk niet zomaar alleen met je zorgpartner. Het is zeker ook de verdienste van onze aannemer Slokker Bouwgroep en haar onderaannemer Scheer & Foppen. Zij hebben zich uitermate coöperatief opgesteld,” vertelt Habion-directeur Peter Boerenfijn.

Kostenbesparingen

De samenwerkende partijen vonden het hun verantwoordelijkheid om Schoonoord gasloos te maken. Zo past het perfect bij de maatschappelijke duurzaamheidsdoelstellingen en is het gebouw ‘futureproof’. Daarnaast voorzagen de partijen dat ze het in de nabije toekomst toch zouden moeten doen. “Dan is het beter om direct over te stappen. Er waren nog geen bewoners, zodat van extra overlast geen sprake zou zijn,” vertelt Boerenfijn. Ook zorgorganisatie Amaris was meteen overtuigd. Manager vastgoed Herman Bezemer: “De energielasten gaan aanzienlijk omlaag. Het geld dat we besparen komt ten goede aan onze bewoners.”

Warmtepompen en PV-panelen

Uiteraard moest er het nodige worden aangepast om een ‘gasloos’ complex te realiseren. “De cv-ketels zijn tijdens de uitvoering ingeruild voor luchtwarmtepompen. Ook liggen er nu meer zonnepanelen op het dak. Dat zijn er ruim 400 geworden in plaats van de oorspronkelijke 220. We moesten dat aantal verhogen om aan de energiebehoefte te kunnen voldoen en de EPC-score van 0,4 te behouden,” vertelt directeur Stefan Wildhagen van Slokker Bouwgroep vestiging Breda.

Stappenplan

Om te kunnen ombouwen naar gasloos moet je dezelfde ambitie hebben als je partners, heeft Habion gemerkt. Voorts is het van groot belang dat de installateur die je in de arm neemt kennis heeft van warmtepompen. In dit geval was dat Scheer & Foppen. Zij hadden ervaring en waren bovendien bereid mee te werken aan de plannen. Daarnaast is tijdens de bouw van Schoonoord een adviseur aan het team toegevoegd met ervaring in ‘renovatie oplossingen’. Ondanks het feit dat het hier nieuwbouw betreft, was dat onontkoombaar, omdat je wijzigingen aanbrengt in het ontwerp. Dat moet in de praktijk wel kloppen. In Schoonoord is er bijvoorbeeld voor gekozen om de geplande rookgaskanalen te gebruiken als aan- en afvoerkanalen van de lucht-warmtepomp.

Verwarming en ventilatie

Vloerverwarming zat gelukkig al in het plan, evenals CO2-gestuurde ventilatie. Daarnaast kwamen er extra zonnepanelen voor eigen gebruik, waarmee het complex zoveel mogelijk zelfvoorzienend is geworden. Voor het geval de innovatieve systemen onverhoopt uitvallen, bijvoorbeeld tijdens strenge vorst, is er een back-up systeem. Zo zitten de bewoners nooit in de kou.

Extra investeringen

De gehele ombouw bracht extra investeringen met zich mee. Bijvoorbeeld om de warmtepompen aan te schaffen. Daar is een ISDE-subsidie voor aangevraagd. Ook moest extra worden geïnvesteerd in zonnepanelen, waarbij direct gekozen is voor de hoogste kwaliteit panelen van 360 Wattpiek. Daarnaast is er geld gestoken in de elektrische back-up unit en de 3-fasen aansluiting. Dit is gedaan uit comfort-, bedrijfszekerheids- en veiligheidsoverwegingen. Uiteindelijk bepalen de randverschijnselen de extra investeringen. Tot slot was er meer tijd nodig voor het bouwtraject (circa 4 weken uitloop).

Geleerde lessen

Wat heeft Habion opgestoken van het project? Bijvoorbeeld dat onderling vertrouwen van essentieel belang is om een dergelijk project te laten slagen. We hebben het dan over vertrouwen in elkaars kennis en kunde en vertrouwen vanuit de directies en besturen bij alle partners. Eveneens een voorwaarde om succesvol te zijn: Habion heeft aan Slokker een financieel vangnet toegezegd. En last but not least; betrek de gemeente erbij om dit soort risico’s te delen.

Andere uitdagingen

Bedenk dat er altijd een oplossing is. Kan niet, bestaat niet, zegt Habion. Ga ernaar op zoek en je zult er één vinden die past bij je project. Zorg als partners ook voor een gezamenlijke ambitie. Bedenk dat een DBM (Design, Build, Maintain) -constructie een langdurige betrokkenheid van partners garandeert. Neem de tijd en durf af te wijken van deadlines tijdens het proces en wees je ervan bewust dat een energietransitie als aardige bijkomstigheid kan hebben dat de buurt er ook van profiteert 