Decentraal ventileren

De BENG-regels hebben nogal wat stof doen opwaaien in ventilatieland. Aan de ene kant lijkt het alsof gebalanceerd centraal ventileren met wtw nu de maatstaf is geworden om aan de eisen te voldoen. Aan de andere kant lijkt ook decentraal ventileren opgang te maken. IZ sprak met fabrikant Siegenia, opleider IW Zuid-Holland die recentelijk het Vakcentrum Binnenklimaat heeft geopend en kennisinstituut ISSO over de situatie.

Jeroen Wolters van Siegenia hoeft niet lang na te denken als we hem vragen naar de trends in ventilatieland: “Decentraal ventileren wordt populairder en er is meer aandacht voor installatiegemak én voor gebruikerscomfort”, zegt hij. Siegenia is zelf een specialist op het gebied van decentraal ventileren. Lino Noya Mahn, instructeur bij IW Zuid-Holland is het met hem eens en vult aan: “In de meeste situaties kan je ook niet anders dan decentraal ventileren, sterker nog, in de meeste situaties is het zelfs zuiniger, en comfortabeler.”

Voorbijschieten
De Sales Manager van Siegenia vraagt zich wel eens af of we met de BENG-regels niet ons doel voorbij schieten. “Het lijkt soms alsof de regels op papier kloppen, maar in de praktijk tegen elkaar inwerken.” Op die manier wordt het een oplossing, waarbij het gemak en comfort ondergeschikt raken”, betoogt Wolters. Noya Mahn: “Praktijk en regelgeving liggen ver verwijderd van de realiteit. We weten hoe het moet, maar in de praktijk zie je helaas dat de uitvoering anders verloop. Dit komt waarschijnlijk, omdat de uitvoerende partij vaak te maken krijg met een opgelegd advies, lees regelgeving, die niet strookt met mogelijkheden of comfortwensen.”

Nadelen
“Centrale balansventilatie kan leiden tot ingewikkelde installaties met veel ruimtebeslag en vervuilde kanalen, als ze niet regelmatig worden schoongemaakt”, zegt Wolters. Dat ‘ruimte-issue’ signaleert Noya Mahn ook. “Je komt in Nederland nu eenmaal in een problematische situatie terecht, als het gaat om ruimte inleveren voor techniek. Men wil geen kast inleveren voor een wtw of bron in huis, laat staan een buizenstelsel dat aangelegd moet worden en ingeregeld en onderhouden. En wat betreft die vervuiling: Toen ik mijn eigen installatiebedrijf had, deed ik voor diverse VVE’s het onderhoud van hun wtw- installaties. Ook bij particulieren die net 3 jaar in hun nieuwe woning zaten en totaal niet op de hoogte waren van hun installatie. Denk hierbij aan het belang van filteronderhoud en kanalenreiniging. Als je zag hoe vervuild sommige kanalen waren die in geen 15 jaar waren schoongemaakt. Te bizar voor woorden. Het meest trieste waren gevallen waarin men gewoon een gat liet boren voor een afzuigkap, of een pui liet vervangen terwijl er roosters in zaten.”

Zonering
Een bekende slogan van Siegenia’s concullega Climarad is “Warm wonen en fris slapen”. Daarmee verwijst de fabrikant indirect naar een ander probleem van centrale balansventilatie met wtw: met de warmteterugwinning wordt de slaapkamer ook verwarmd, terwijl we daar juist het best gedijen bij een zekere koelte. Wolters: “Met decentrale oplossingen kan je op een eenvoudige manier per ruimte beslissen of je wel of niet aan warmteterugwinning doet.”

Afstellen
Decentrale oplossingen bieden nog veel meer voordelen, geeft Wolters aan. “Je hebt geen last van vervuiling in kanalen, je kunt ventileren als én waar het nodig is en de warmte terugwinnen waar nodig”, zegt Wolters. Wat betreft dat laatste stel je idealiter de ventilatiecapaciteit af op iedere afzonderlijke ruimte. Noya Mahn: “Inderdaad, daar sluit ik mij bij aan. Een ander voordeel is dat je de investering over de tijd kan uitsmeren, je kan in etappes je ruimtes voorzien van een wtw. En om nogmaals een ander voordeel van decentraal ventileren in de spotlights te zetten: Je kunt beter tegemoet komen aan individuele wensen, bijvoorbeeld op het gebied van gebruikstijden.”

Oplossing
Hoewel klanten en voorschrijvende partijen sneller geneigd zijn te denken in de richting van een centraal gebalan­ceerd ventilatiesysteem om zo te vol­-
doen aan de BENG-regels, beginnen
langzamerhand ook de voordelen van decentrale oplossingen door te dringen.
Een populaire oplossing van Siegenia is de Aerotube wandventilator. Zowel geschikt voor de nieuwbouw als bestaande bouw.

Push-pull
“De Aerotube is een push-pull systeem, met een motortje dat afhankelijk van de aan- of afvoer linksom of rechtsom draait. In de buis zit een keramische steen die de warmte opneemt van de afgevoerde lucht en weer afgeeft aan de toegevoerde lucht. Het vocht dat blijft kleven aan de steen wordt ook weer toegevoerd, daardoor zorgen we ervoor dat de RV niet te laag wordt.”

Installatie
De Aerotube is in een handomdraai geïnstalleerd. “Trek er 45 minuten voor uit. Eerst boor je een gat van 160 mm doorsnee, daarin komt een Pvc-buis te liggen. Daarna boor je 4 gaatjes voor het binnenpaneel en hang je het op. Schuif de huls met keramische steen en ventilator in de Pvc-buis, sluit de kabel aan en je bent klaar. De enige potentieel remmende factor is wanddikte. “27 cm is echt het minimum. Ik zou het systeem overigens ook niet adviseren in een zware geluidsbelaste omgeving, zoals een woonwijk in de buurt van Schiphol. Onze Aeromat VT, een andere populaire oplossing, zou daarvoor wel geschikt zijn.”

Onderhoud
Qua onderhoud ben je snel klaar, vertelt Wolters. “We adviseren om twee keer per jaar de huls eruit te halen, de keramische steen even af te spoelen en het filter uit te kloppen of indien nodig te vervangen.” Onderhoud van de Aeromat VT is nog eenvoudiger, afhankelijk van de situatie uiteraard, is, pak ‘m beet één keer per jaar filteronderhoud al voldoende.

Toekomst
Volgens de Sales Manager van Siegenia is de stammenstrijd tussen adepten van natuurlijke en gebalanceerde ventilatie nog lang niet beslecht. Integendeel zelfs, hij verwacht dat op termijn meer hybride oplossingen op de markt zullen verschijnen, waarbij ruimtes deels natuurlijk, deels gebalanceerd worden geventileerd. Ook zou het hem niet verbazen als de BENG-regels veranderen, zodat er naast centraal geregelde oplossingen meer ruimte zal zijn voor decentrale systemen.

Beperkingen
Hoewel decentrale ventilatie met wtw dus de nodige voordelen biedt, is het niet in alle gevallen een goede oplossing, beklemtoont Noya Mahn. Hij somt een aantal voorbeelden op, waarin hij geen decentrale ventilatie zou adviseren:
- Als je veel kamers of grotere ruimtes hebt. Dan moet je meer units aanschaffen en van een grotere capaciteit. Bovendien zit je dan ook aan hogere onderhoudskosten per apparaat.
- Als je te maken krijgt met een aanzichtcommissie of monumententoezicht. Die staan niet altijd te springen om een doorvoer naar buiten.

IoT
Evenals Wolters voorziet hij een stevige doorontwikkeling van ventilatiesystemen. “Daar ben ik 100 % zeker van. Kijk maar naar ventilatie-oplossingen met IoT-functionaliteiten. Deze systemen kunnen de luchtkwaliteit en het weer in realtime volgen en aanpassingen doorvoeren om energie te besparen en comfort te maximaliseren. Ook zal men vaker systemen modificeren zodat je er meer mee kan. Denk bijvoorbeeld aan een heater erin zodat je kan verwarmen met je ventilatiesysteem en geen radiatoren meer nodig hebt.” 

Voor meer informatie over Vakcentrum Binnenklimaattechniek: www.binnenklimaattechniek.nl/vakcentrum/