Categorie: Techniek

Hoogwaardig hergebruik

Hoogwaardig hergebruik

Voor veel installateurs, fabrikanten en leveranciers stopt circulariteit bij de oud ijzerboer. Het gaat echter veel verder. Je kan ook op een hoogwaardige manier installatiemateriaal hergebruiken. Maar gaat dat wel samen met Plug & Play? Wat behelst hoogwaardig hergebruik eigenlijk? Je kan bijvoorbeeld denken aan kabelgoten die uit een slooppand worden gehaald en opnieuw 1:1 worden gebruikt in een renovatietraject. Of gerefurbishte cv-ketels die weer een woning ingaan. Als je bij de oud ijzerboer aanklopt, kan hij alleen laagwaardig hergebruik faciliteren door de materialen te recyclen. ‘Om’ “Moeilijk, moeilijk, moeilijk”, luidde het antwoord nog enkele jaren geleden als we als IZ vroegen aan slopers, fabrikanten, groothandels, adviseurs en installateurs of hoogwaardig hergebruik ooit de maatstaf kon worden in de installatiebranche. Inmiddels zijn de partijen wel om. Zie ook artikelen in het april- en novembernummer van IZ van vorig jaar. Kennisevent DGMR en BBA organiseerden afgelopen najaar een kennisevent over ‘circulair bouwen’ waarbij Atze Boerstra en Gert-Jan Wesenbeek uitgebreid ingingen op de mogelijkheden om circulair te installeren. IZ sprak na afloop met Wesenbeek. Componenten Circulariteit bestrijkt dus een breed spectrum: van laagwaardig hergebruik – lees recycling – tot hoogwaardig hergebruik – lees het 1 op 1 opnieuw benutten van installatiemateriaal -. Een belangrijk aspect hierbij is het onderscheid tussen statische en dynamische componenten, vertelt Wesenbeek. Echt duurzaam? Statische componenten zijn bijvoorbeeld leidingen, kabelgoten en schakelmateriaal. In theorie kan je deze componenten relatief makkelijk hergebruiken. Dat ligt anders voor dynamische componenten, zoals ventilatoren, verdeelkasten, warmtepompen, cv-ketels en regelkleppen. Deze onderdelen en systemen

Hybride verwarmen

Hybride verwarmen

Eigenaren willen hun bestaande woningen best wel verduurzamen, als dat kan. Maar wel met als doel een betaalbaar binnenklimaat en een goede gebruikswaarde. Daarvoor is een integrale aanpak onontbeerlijk, betoogt Wouter Jansen van Samenondernemen.nl. Hij is al jarenlang betrokken bij grootschalige initiatieven om de bestaande woningvoorraad te verduurzamen. Op dit moment is de hybride warmtepomp hot. Maar die kan niet zomaar in iedere woning worden geplaatst. Dat bleek onlangs nog bijvoorbeeld bij een grootschalig demoproject, waarin onder de regie van RVO.nl gemeten werd aan 200 grondgebonden woningen die een energetische upgrade hadden gekregen. Warmteafgiftesysteem De hybride warmtepompen konden pas goed functioneren in de bestaande woningen als die adequaat waren geïsoleerd. Daarnaast moest in de meeste gevallen het warmteafgiftesysteem aangepast worden om de warmtepomp effectief te kunnen laten werken bij de lagere watertemperaturen. Plaatsing van ventilatoren op de radiatoren werd als een eerste verbetering met succes uitgevoerd. Natte zijde Het belangrijkste is echter dat de gehele natte zijde meer aandacht verdient om tot een optimaal functionerend verwarmingssysteem te kunnen komen. Het plaatsen van lage temperatuur radiatoren en convectoren is technisch gezien noodzakelijk om tot het meest aantrekkelijke en rendabele systeem te komen. Zo verdient de woningeigenaar ook snel zijn geld weer terug. Samenvoegen Een hybride verwarmingssysteem vraagt ook in een bestaande woning om een doordachte aanpak om het vereiste rendement te realiseren. Op basis van een praktisch technisch ontwerp kunnen de verschillende apparaten conform de gebruikerswensen samengevoegd worden tot een effectief verwarmingssysteem. Het is dus slim dat de installateur of technisch

Compact en fluisterstil

Compact en fluisterstil

“Dit is echt een win-win-winsituatie,” zegt Sander Vis, installateur bij Boer en van Veen Kampen, enthousiast over de innovatieve all-electric oplossing van Vaillant. Voor het renovatieproject in Het Want, Dronten, werd gekozen voor de aroTHERM plus warmtepomp. Deze warmtepomp voorkomt geluidsoverlast, is makkelijk te installeren en gebruikt nauwelijks energie. Het project werd begin oktober dit jaar succesvol opgeleverd. Uitdaging Gasloos wonen klinkt ideaal, maar in oudere en compacte woningen kan het een uitdaging zijn. Waar nieuwbouwwoningen vaak standaard ruimte hebben voor duurzame installaties, is dat bij oudere gebouwen niet altijd het geval. De beperkte ruimte maakt het lastig om grote duurzame systemen te plaatsen. Duurzame renovatie In Dronten stonden twaalf appartementen van slechts 63 m2 gereed voor duurzame renovatie. Samen met Vaillant, Flamco en woningcorporatie OFW (Oost Flevoland Woondiensten) zocht Boer en Van Veen Kampen naar een efficiënte, ruimtebesparende oplossing. Die werd gevonden in de Vaillant aroTHERM plus warmtepomp. Dit systeem maakt duurzaam verwarmen ook in de kleinste ruimtes eenvoudig. Efficiënt en stil Sander: “De warmtepompen van Vaillant zijn efficiënt en toekomstbestendig. De aroTHERM plus bleek voor dit project de ideale oplossing voor bestaande, compacte woningen. Het systeem levert hoge temperaturen tot 75 °C en werkt gewoon met bestaande radiatoren. Met een COP van 5,4 is de warmtepomp zuinig. Voor verwarming heeft hij het energielabel A+++. Maar nog belangrijker: hij is fluisterstil. Dit maakt de warmtepomp geschikt voor renovatieprojecten in dichtbebouwde woonwijken zoals Het Want.” Compact en compleet De installatie van de aroTHERM is in één dag voltooid en biedt

Hoog én laag

Hoog én laag

Het Friese Wolvega telt slechts 13.335 inwoners, maar heeft de grootste woonboulevard van Nederland. In Home Center laten 200 merken hun producten zien op een oppervlakte van maar liefst 76.000 m2. Klimaatgroep Holland mocht de afgelopen jaren het gigantische magazijn van een nieuwe klimaatinstallatie voorzien. Het resultaat mag er wezen. Home Center is een echt familiebedrijf. De familie Kapenga heeft in 1995 Home Center overgenomen en dit omgezet tot de grootste woonbelevenis van Nederland. Door de jaren heen is men het gigantische complex geleidelijk aan gaan verduurzamen. Verduurzaming Zo werd in 2017 het grootste zonnedak van Nederland officieel in gebruik genomen. De 15.000 panelen wekken bijna 4 megawatt aan duurzame energie op. De stroom wordt voor een deel door Home Center zelf gebruikt. Een ander deel wordt beschikbaar gesteld aan de bezoekers van Home Center die hun elektrische auto of E-bike geheel gratis kunnen opladen. Magazijn Behalve een grote showroom heeft het Home Center ook een indrukwekkend magazijn, dat de laatste jaren is uitgebreid. Dit magazijn is opgedeeld in drie zones, die respectievelijk 11.605 m2, 18.000 m2 en 40.656 m2 aan oppervlakte hebben. De hoogte varieert nogal, de hoogste zone is 16 m hoog, de andere 5 en 7 m. In het magazijn werken in het totaal 38 mensen. Constructie Het magazijn heeft een betonnen fundering. Voor de wanden en het dak is een staalskelet gebruikt, gevuld met PIR-isolatie. De RC-waarde van de gevel bedraagt 4 en van het dak 6. Dat hoeft geen verwondering te wekken. De meeste warmte

Tiny Houses

Tiny Houses

Tiny Houses zijn compacte, minimalistische woningen, meestal met een oppervlakte die varieert tussen de 15 en 50 vierkante meter. Ze zijn ontworpen met de nadruk op duurzaamheid, efficiënt ruimtegebruik en een lage ecologische voetafdruk. Dit artikel gaat in op een aantal karakteristieken, waaronder de toegepaste installatietechniek. Tiny Houses winnen aan populariteit. Uit onderzoek blijkt dat Nederland inmiddels 89 projecten telt waar gewoond mag worden in een Tiny House. Maar hoe worden ze geconstrueerd en welke installatietechniek wordt er toegepast? Ik zal er puntsgewijs op ingaan. Constructie en materialen - Tiny Houses worden meestal gebouwd met lichte materialen, zoals hout of staal. Hout verdient vaak de voorkeur, vanwege het constructiegemak en de ecologische voordelen. - Het frame is meestal van houtskeletbouw, met wanden, vloeren en daken die zijn gevuld met isolatiematerialen zoals glaswol of steenwol. - Vaak worden energiezuinige ramen (HR++ of triple glas) gebruikt om warmteverlies te beperken. - De buitenmaten van bijvoorbeeld een Heijmans One zijn 3.5 m breed, 9.5 m lang en 6.2 m hoog. Het is redelijk standaard om in deze range te zitten. Isolatie en bouwfysica - De compacte vorm maakt het eenvoudiger om een hoge isolatiewaarde te bereiken, wat thermische prestaties en energie-efficiëntie bevordert. - Ventilatie is essentieel, gezien de kleine ruimte. Mechanische ventilatiesystemen met warmteterugwinning (MVHR) worden vaak toegepast om vochtproblemen en schimmelvorming te voorkomen. - Door de compacte afmetingen van een Tiny House is luchtdicht bouwen van groot belang om energieverliezen te beperken. Dit vereist zorgvuldige detaillering en afdichting, vooral bij aansluitingen tussen wanden, daken en vloeren. Technische installaties  - Tiny

Slim installeren

Slim installeren

De koeltechnische sector is volop in ontwikkeling en we staan voor een viertal belangrijke transities om slim installeren mogelijk te maken. Deze transities worden gedreven door ontwikkelingen die onontkoombaar zijn en een grote impact hebben op de branche. De eerste transitie die om de hoek komt kijken, is de uitfasering van F-gassen en de overstap naar alternatieve koudemiddelen. Daarnaast zien we de overgang van gasketels naar warmtepompen. Niet alleen in de nieuwbouw, maar ook in de grote vervangingsmarkt zagen we tot dit jaar een grote toename. Digitalisering en robotisering zijn als derde transitie niet meer weg te denken uit onze sector. Tot slot is daar de overgang naar geïntegreerde installaties. Waar we voorheen separate installaties hadden voor koelen, verwarmen en ventileren, zien we deze functies nu steeds vaker in één apparaat terug. Er zijn twee belangrijke drijfveren voor bovengenoemde transities. Ten eerste moeten we verduurzamen en zijn er Europese wetten die ons als sector dwingen om andere koudemiddelen toe te passen en warmtepompen te installeren. Ten tweede is er het tekort aan gekwalificeerde monteurs en het uitblijven van de broodnodige grote instroom van nieuw personeel om slimmer te gaan installeren. Van F-gassen naar alternatieve koudemiddelen De Europese F-gassenverordening is herzien en op 11 maart 2024 in werking getreden. Deze verordening regelt een versnelde uitfasering van F-gassen als koudemiddel in koel- en klimaatinstallaties. Dit gebeurt door in grote stappen de hoeveelheid F-gassen die op de Europese markt gebracht mag worden terug te brengen. In 2030 mag nog slechts 5,2% van de

Prefabben

Prefabben

Installateurs kunnen slimmer en efficiënter hun werk voorbereiden door te prefabben. Ron Bosch, adviseur en HBO-hoofddocent Installatietechniek dook voor IZ in deze bijzondere wereld en sprak met een aantal koplopers. Prefabben is het proces waarbij installatieonderdelen of samengebouwde installatiemodules van een gebouw of installatie vooraf in een fabriek of werkplaats worden geproduceerd en vervolgens op de bouwplaats worden gemonteerd. Dat kan variëren van kleine componenten, zoals warmtepompen en ventilatie-units, tot grotere modules, zoals een volledig afgewerkt WKO-systeem of zelfs de gehele warmteopwekkingsinstallatie in een container. Voordelen Prefabben biedt aanzienlijke voordelen, zoals tijd- en kostenbesparing, doordat componenten in een gecontroleerde omgeving worden geproduceerd, wat parallel kan lopen met andere bouwwerkzaamheden en leidt tot lagere productiekosten. De productie onder optimale omstandigheden verhoogt de kwaliteit en vermindert de materiaalverspilling. Daarnaast zorgt prefabben voor een veiligere werkomgeving en betere ergonomische omstandigheden, waardoor de fysieke belasting op de bouwplaats aanzienlijk wordt verminderd. Risico’s Prefabben kent enkele risico’s, zoals aansluitproblemen op de bouwplaats, wanneer onderdelen niet goed passen of niet juist worden geïnstalleerd. Dit kan leiden tot vertragingen en extra kosten. Daarnaast kunnen er logistieke uitdagingen zijn bij het transport van prefab elementen naar de bouwplaats. Inflexibiliteit speelt ook een rol, omdat aanpassingen op locatie moeilijker en duurder zijn. Verder vereist de prefab productie zelf aanzienlijke initiële investeringen in technologie en training. Tot slot hebben installateurs nogal eens de neiging om geprefabte onderdelen los te halen, omdat zij moeite hebben met de aansluiting of afwijkingen in de uitvoering. Vakmanschap Prefabben vermindert de noodzaak voor traditioneel vakmanschap

Slim renoveren

Slim renoveren

Verduurzamen vereist een integrale benadering. Dat krijgen we als IZ bij vrijwel ieder interview te horen. Gaat het een keer fout, dan blijkt het daar vaak ook aan te hebben geschort. Bij de Woonwijzerwinkel kiezen ze daarom voor een slimme aanpak, waarbij de eerste stap al het fundament legt voor een succesvolle vervolgstap. “De Woonwijzerwinkel is de grootste winkel voor duurzaam wonen in Nederland”, valt er op de website te lezen. “In onze showrooms in Rotterdam, Kerkrade en Tiel, vinden onze klanten alle duurzame oplossingen voor isoleren, ventileren, zonnepanelen, warmtepompen, zonneboilers, duurzame materialen, onder één dak. Klanten krijgen van ons deskundig, onafhankelijk en persoonlijk advies dat past bij hun woning, situatie en budget. “ Naast het geven van advies helpt de Woonwijzerwinkel ook bij het vinden van de juiste bouw- en installatiepartners. Pilot IZ bezocht de showroom in Kerkrade en sprak er met Marketing- en Communicatie-expert Jochen Greven en Yoram Moonen, Projectleider Energierechtvaardigheid en LAI over een pilotproject dat onlangs van start is gegaan. Het gaat om het verduurzamen van 50 huishoudens in de wijk Molenberg. Samen met Vrieheide is Molenberg de wijk met de meeste energiearmoede in de Limburgse gemeente. De pilot richt zich op particuliere woningen met een WOZ-waarde lager dan €219.000 en een energielabel D, E, F of G. Het doel is om bij de gemeentebrede uitrol in totaal minimaal 1.443 woningen energetisch te verbeteren. Planning Het initiatief maakt deel uit van een groter plan om in het totaal 5155 woningen in 5 Limburgse gemeenten aan te

Slimstalleren

Slimstalleren

Het leven van de nog maar 41-jarige Peter Geerdes leest als een jongensboek. Al op jonge leeftijd kwam hij achter zijn technische talent en besloot hij er maximaal gebruik van te maken. Dat leidde hem onder andere naar Mysterieland, badkamers installeren en sinds enige jaren Slimstalleren. Als tiener raakte Geerdes gefascineerd door de technische kant van evenementen organiseren en al doende leerde hij de kneepjes van het vak. Hoe je het geluid en het licht regelt bijvoorbeeld. “Destijds dacht ik nog dat je een papiertje nodig had om verder te komen, dus voor de zekerheid heb ik toen maar een opleiding Media- en Entertainmentmanagement gevolgd. Ik zie nu wel in dat de juiste ervaring en kennis veel belangrijker zijn dan een diploma.” Sensation Geerdes werkte op grote festivals als Sensation, Mysterieland en Dance Valley en was ook zelf een tijd lang actief als Dj. Maar gaandeweg kreeg hij het steeds drukker, waardoor hij nog maar zelden thuis te vinden was. Een onhoudbare situatie. “Een aantal jaar geleden heb ik de knoop doorgehakt en ben ik aan de slag gegaan als zelfstandige in de bouw. Ik kon daarbij deels terugvallen op de kennis die ik al had opgedaan als medewerker bij Hornbach, een side job die ik een tijd lang heb gedaan” Ook hier leerde hij al doende verder. Hij installeerde badkamers met ervaren vakmensen, boog zich over installatieconcepten, maar kwam uiteindelijk weer terug bij zijn oude liefde: E-techniek. Gebouwautomatisering Geerdes haalde onder andere zijn KNX-certificering en bekwaamde zich in Loxone.

Slim meten

Slim meten

Temperatuurmeters, rookgasanalysers, drukmeters; als installateur kan je er niet zonder. Vandaar dat de vraag eigenlijk altijd wel constant blijft. Crisis of geen crisis. IZ ging op bezoek bij Euro Index. De technische handelsonderneming fungeert als importeur/distributeur, onderhoudsexpert en ontwikkelt en produceert ook een eigen gamma aan producten onder de naam Blauwe Lijn. Daarnaast spraken wij ook met concullega Testo. Euro Index is in uiteenlopende sectoren actief, waaronder de industrie en installatiebranche. De technische handelsonderneming levert meetoplossingen op het gebied van verwarmings- en elektrotechniek, gas- en lekdetectie en binnenklimaat/koeltechniek. Daarnaast kan de vakman er terecht voor onderhoud en het kalibreren en justeren van instrumenten. Breed palet De technische handelsonderneming biedt een breed palet aan oplossingen voor de installateur. Die blijkt vooral op zoek te zijn naar meetinstrumenten die te maken hebben met rookgasanalyse en elektrische en persoonlijke veiligheid, vertelt Marco van Raavens, Marketing- en Communicatiemanager. Gasketelwet Dat valt eenvoudig te verklaren. Door de gasketelwet is de vraag naar rookgasanalysers toegenomen. En ook naar gasdetectiesystemen. Onder andere in de vorm van een draagbare variant die gaat piepen en trillen als de toegestane koolmonoxide-waarde in de omgevingslucht wordt overschreden. Daarnaast krijg je bij de aanleg van elektrische installaties te maken met de NEN 1010 en NEN 3140. Dan kan je niet om meetinstrumenten heen. Protocollen Over het algemeen gebruikt de installateur wel zijn meters op de juiste manier, is de indruk van Van Raavens. Maar soms wordt niet het juiste protocol gevolgd. Bijvoorbeeld omdat men al jarenlang gewend is om werkzaamheden op een