Adviseur en installatiearchitect Ron Bosch legt hieronder uit met welke zaken we rekening moeten houden om de geluidsproductie van installaties op een acceptabel niveau te houden in de woon- en werkomgeving. Dit artikel gaat over het geluidsniveau dat mag worden geproduceerd in woningen, maar ook het effect van geluid dat van buiten komt, wordt belicht. In de hedendaagse gebouwen worden we steeds meer omringd door gebouwgebonden installaties. We kunnen eigenlijk niet meer zonder. Bomvol installaties Welke installaties komen we zoal tegen in de gebouwde omgeving? • Sanitaire installaties zoals toiletten, kranen, leidingen, afvoeren, ont- en beluchtingssystemen• Verwarmingsketels met circulatiepompen• Warmtepompen met circulatiepompen en buiten- en gekoppelde binnenunits die ook geluid produceren.• WTW, C02 gestuurde ventilatiesystemen, afzuigroosters en daurluftung• Liften Bekende missers De meeste fouten vallen onder de volgende categorieën. • Bij het ontwerp en dimensionering van installaties kunnen deze te krap of slecht ontworpen zijn. Menig maal leidt dit tot geluidsproblemen.• Standleidingen die niet goed geïsoleerd zijn, waardoor stromingsgeluid wordt waargenomen na het doorspoelen van het toilet. • Er is geen rekening gehouden met het feit dat er een verblijfsgebied is in de buurt van de opgestelde technische apparatuur.• Installaties komen te staan tegen lichte constructieve wanden of bovenop daken, waardoor er geluidsoverdracht richting de constructie plaats vindt.• De deuren van technische ruimten hebben geen kierdichting, zodat ze het geluid van de aanwezige apparatuur niet kunnen dempen.• Ventilatiesystemen die overspraak in de hand werken of het geluid van de afzuig- of toevoerventilator naar buiten of binnen toe onvoldoende dempen.• In woongebouwen geplaatste drukverhogingsinstallaties, waarvan het geluid doordringt in het gebouw.• Afzuigventilatoren in parkeergarages
Auteur: Ruud
Het ‘voorstel voor hoofdlijnen van een klimaatakkoord’ geeft een redelijk precieze marktverwachting van duurzame klimaatinstallaties – uw markt voor de komende dertig jaar! Zoals verwacht, en terecht, wordt een grote rol toebedeeld aan duurzame (omgevings-)warmte met warmtepompen. Ook industriële warmtepompen mogen zich verheugen in grote belangstelling. Voor gebruikers van bodem-gekoppelde warmtepompen aan WKO-installaties is er nog meer goed nieuws deze hete zomer: genietend van de passieve koeling wordt de zomerhitte opgeslagen voor de winter van ‘18/’19; de duurzaamste en goedkoopste warmte is immers diegene die je niet hoeft op te wekken! En tóch moeten we met z’n allen een beetje oppassen met ons enthousiasme. Een wetmatigheid in innovatie is dat verwachtingen van prospects soms te hoog gespannen zijn of dat bijeffecten van opschaling worden onderschat. Zie bijvoorbeeld de zorgen van burgers en daarmee gemeenten over geluidsbelasting van buitenunits van luchtwarmtepompen. Naast kwaliteit van apparatuur zit het antwoord ook in kwaliteit van installeren – uw werk dus! En hier zit nóg een grote zorg die in het klimaatakkoord is geduid: u bent met te weinigen om de komende klus te klaren. Prettig voor uw business case maar een grote zorg voor de maatschappij! Ook hieraan wordt gewerkt door alle branches in de keten die onlangs een Green Deal installatie-opleidingen tekenden. Overheden en branches bundelen de krachten voor toename van het aantal installateurs van àlle duurzame klimaattechnieken. Een eerste project met zeven praktijk-opleidingslocaties voor het hele warmtepompenportfolio is al van start gegaan. Naast aanwas met de broodnodige nieuwe collega’s zal dat ook
Klimaatverandering speelt een steeds grotere rol in onze samenleving. Denk aan de recente zware regenval en overstromingen in Japan, gevolgd door een hittegolf. Of, in eigen land, aan de algenvorming in stilstaand water door het aanhoudende warme weer. Stilstaand water is ook in drinkwaterleidingen de belangrijkste veroorzaker van bacterievorming. Zeker als de temperaturen hoog oplopen. Zoals onlangs in een Rotterdamse flat waar het in delen van het gebouw 50 gaden was! Continu spuien is de oplossing om stilstaand water te voorkomen. Maar dat gaat tegen de oproep van waterleidingbedrijven in om het watergebruik juist te beperken. Omdat er vanwege de droogte sprake is van watergebrek. Er is echter geen gebrek aan water. Water bevindt zich namelijk in een kringloop en gaat dus niet verloren. Het probleem is dat we het vervuilen. Chemiereuzen zijn vaak aan waterlopen gesitueerd en lozen hier hun afvalstoffen verdund. De grens van het oplossend vermogen van water wordt opgezocht. Op sommige plaatsen zijn bewoners nog rechtstreeks afhankelijk van oppervlaktewater. Zoals in de Biesbosch. Maar dat wordt een steeds moeilijker verhaal. Zelfs hier raakt het water steeds meer vervuild. Een alternatief zou zijn om drinkwater ouderwets met jerrycans aan te voeren, zoals dit nog in Afrika gebeurt. Ik zag dit tijdens één van mijn rondreizen daar. Dan besef je pas in wat voor rijkdom wij leven en leer je weer relativeren. Leo Bikker BAC (Bikker Advies & Consultancy) mbikker@chello.nl
Installatie Vakbeurs Hardenberg organiseert dit jaar voor het eerst een netwerksessie voor ondernemende vrouwen. Samen met het feit dat de beurs nu gelijktijdig onder één dak plaatsvindt met Elektro Vakbeurs, is dit een opvallende toevoeging aan het welbekende programma van deze Noordelijke installatievakbeurs. De netwerksessie voor ondernemende vrouwen wordt in samenwerking met het Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technische InstallatieBedrijf (OTIB) georganiseerd. OTIB was eerder al verantwoordelijk voor het ‘Loopbaancentrum’ en de ‘College Tour’ op de beursvloer. De netwerksessie vindt op dinsdag 11 september plaats. Desiree Kon, mede-eigenaar en directeur van Installatiebureau KON, informeert vrouwen over zorg, duurzame energie en duurzame inzetbaarheid van werknemers, werving en behoud van werknemers en het belang om vrouwelijke en mannelijke kenmerken optimaal te benutten. Juiste moment “De technische installatiebranche is met bijna 10.000 bedrijven en ruim 120.000 werknemers één van de grootste branches van Nederland”, vertelt Lejla Mistric namens de beursorganisatie. “We werken al een aantal jaren succesvol met elkaar samen. Met het nieuwe concept waarbij Installatie en Elektro Vakbeurs gelijktijdig onder één dak plaatsvinden, is dit het juiste moment om die samenwerking uit te breiden.” Werken op hoogte Verder is er dit jaar ook een praktijksessie ‘Werken op hoogte-rolsteigers’ te volgen op de beursvloer. De regels voor de opbouw van rolsteigers zijn verscherpt vanaf 1 januari 2018. In deze praktijksessie leren aanwezigen hoe ze zo goed mogelijk in de praktijk aan de nieuwe regelgeving kunnen voldoen. De sessie is iedere beursdag te volgen van 15.30 tot 16.15 uur en van 18.30 tot 19.15
Fort bij Krommeniedijk maakte ooit onderdeel uit van de verdedigingslinie van onze hoofdstad. Sinds 1956 is de militaire functie van het vestingwerk komen te vervallen. In 2017 heeft het fort een nieuwe bestemming gekregen. Net als bij de oplevering in 1903 is het nog altijd grotendeels zelfvoorzienend, dankzij de PV-panelen, de regenwateropvang en vooral de warmtepomp. Tussen 1880 en 1920 kregen Amsterdam en directe omgeving een eigen verdedigingslinie. De Stelling van Amsterdam lag op 15 tot 20 kilometer rond het centrum van de hoofdstad, was 135 kilometer lang en telde 45 forten. De verdedigingslinie verloor na de Eerste Wereldoorlog snel aan betekenis door de opkomst van het vliegtuig. In 1963 werd de militaire functie geschrapt. Sindsdien hebben de verschillende forten diverse functies vervuld. In 1995 werd de Stelling van Amsterdam op de Werelderfgoedlijst van Unesco bijgeschreven. Betonnen kolos Het Fort bij Krommeniedijk werd in 1903 opgeleverd. Het ligt aan de oostgrens van de gemeente Uitgeest, vlak bij het buurtschap Krommeniedijk, in de provincie Noord-Holland. Het verdedigingsbolwerk bood oorspronkelijk een onderkomen aan 296 soldaten. Het gebouw is gemaakt van ongewapend steenslagbeton en staat op een fundering van houten palen. De wanden zijn 100 tot 120 cm dik. De betonnen dakplaat, bijna 2 meter dik, ligt los op de gevels en tussenmuren. Het bouwwerk bestaat uit een klein frontgebouw en een langgerekt hoofdgebouw, die met elkaar zijn verbonden. Zelfvoorzienend Toen het fort werd gebouwd was dit grotendeels zelfvoorzienend. Het vestingwerk werd verwarmd met potkachels. Een zandpakket op de betonnen dakplaat filterde het
Fresh-r, een innovatieve Nederlandse ventilatie-oplossing, won recentelijk in München de Passiv House components Award en is daarmee feitelijk uitgeroepen tot wereldkampioen ventileren. Maar wat is Fresh-r nu eigenlijk precies? Edward Hissink, marketing manager van het systeem legt uit. Fresh-r is een ventilatiesysteem met warmteterugwinning, waardoor geen warmteverspillende raamroosters meer nodig zijn. De WTW is van gewoven koperdraad gemaakt, waardoor de uitgaande en inkomende lucht wordt geblazen, zonder dat deze luchtstromen elkaar raken. Koper geleidt duizend keer beter dan kunststof dat normaal wordt gebruikt. Daardoor volstaat een veel kleiner apparaat dat bovendien in of op de muur kan worden geplaatst en waar de lucht veel makkelijker doorheen gaat. Zo zijn er veel bredere luchtstromen mogelijk waardoor er geen drukval in de warmtewisselaar ontstaat. Er is minder kracht nodig, minder ruimte en minder herrie. Een Fresh-r is stiller dan een moderne koelkast. Doos-constructie Fresh-r werkt als een ademend raam. Het is een kleine, eenvoudige, intelligente en energie-efficiënte ventilatie-oplossing met warmteterugwinning. De Fresh-r bestaat simpelweg uit een doos-constructie met daarin twee ventilatoren die in tegenovergestelde richting blazen. Daartussen zit de warmtewisselaar. Deze is makkelijk eruit te halen en past gewoon in een vaatwasmachine. Bovendien is het nu mogelijk om ook de luchtkwaliteit te meten met de Fresh-r. Het gaat dan om vocht en temperatuur en dus dauwpuntberekening. Daarnaast zijn tevens CO2-bepaling en fijnstofmeting ter plekke beschikbaar. Die gegevens kun je als gebruiker en installateur zelf inzien en controleren. Het kleine apparaat gebruikt de metingen door de in- en uitgaande lucht te balanceren en
Crisis of geen crisis, de Chillventa is de afgelopen jaren flink doorgegroeid. De internationale beurs voor Koudetechniek, Airconditioning, Ventilatie en Warmtepompen mag nu alweer haar 6e editie tegemoetzien. Organisator Nuernberg Messe hoopt van 16 tot 18 oktober meer dan 1000 exposanten en 44.000 bezoekers te kunnen begroeten. Het begon allemaal in 2008, vlak voordat de crisis in alle hevigheid losbarstte. Op de eerste editie van de Chillventa stonden 800 exposanten. Zij mochten ruim 29000 bezoekers verwelkomen. Tien jaar later kan de balans worden opgemaakt. De Chillventa is inmiddels een volwassen beurs en een gevestigde naam in de koude- en koeltechniek. Gespecialiseerd aanbod Het aanbod is dit jaar wederom nauwkeurig afgebakend. De Chillventa beperkt zich tot het oorspronkelijke beursprogramma met aandacht voor warmtepompen, airco- en koelinstallaties en ventilatieproducten. Dat is een bewuste keuze, legde organisator Nuernberg Messe nog maar eens uit tijdens de internationale persconferentie afgelopen juni. “Als beurs moet je niet de ambitie hebben om alles te laten zien. Juist een gespecialiseerd aanbod, volledig toegesneden op de doelgroep, trekt bezoekers en exposanten.” Face-to-face contact In het internettijdperk zien beurzen zich meer dan ooit gedwongen om goed na te denken over hun koers. Beslissingen kunnen al snel verkeerd uitpakken, zie de dalende bezoekersaantallen van de VSK en de Bouwbeurs. Het stijgend aantal bezoekers van en exposanten op de Chillventa lijkt te wijzen op een goede strategische aanpak. “Daarnaast is het een grote plus van een beurs, dat je producten kunt bekijken en uitproberen en face-to-face contact hebt met je klanten, leveranciers
Waar mensen samenkomen, bestaat risico op besmetting met gram-negatieve bacteriën. Vlint uit Lelystad bestrijdt de microben met bacteriedodende coatings. Deze worden aangebracht op wanden en vloeren, maar ook in luchtbehandelingskasten en in luchtkanalen, de longen van een gebouw.
De luchtkwaliteit in veel Nederlandse huizen is het grootste deel van de dag onvoldoende als gevolg van fijnstof. Dit kan op korte termijn leiden tot bijvoorbeeld benauwdheid of hoesten en op lange termijn longziekten zoals astma en COPD. Voor het creëren van een goed binnenklimaat worden ventilatie en luchtfiltratie ingezet. Het één vult het ander aan. Bijna alle huizen en gebouwen maken gebruik van ventilatie, wat in feite niets anders is dan de verdeling van verse lucht naar een kamer of gebouw. Ventilatie is nodig omdat niet circulerende lucht schadelijk kan zijn vanwege de opeenhoping van door de lucht verspreide verontreinigingen. Ventilatiesystemen zorgen ervoor dat er buitenlucht in een gebouw wordt gebracht. Belangrijk daarbij is de filtratie van de luchtstroom. Sommige ventilatiesystemen filteren de deeltjes niet of filteren alleen bepaalde soorten deeltjes, d.w.z. grotere, minder gevaarlijke deeltjes. Er zijn verschillende soorten ventilatiesystemen: natuurlijk, mechanisch en hybride of een mengvorm hiervan, die allemaal zorgen voor verschillende niveaus van luchtstroming. Aanvullend luchtfiltratie Simpel gezegd dient ventilatie ervoor om een goede binnenluchtkwaliteit te realiseren. Normaal gesproken wordt die kwaliteit afgemeten aan de aanwezigheid van CO2, vluchtige organische verbindingen, zuurstof, vocht enz. De uitdagingen ontstaan als er ‘extreme’ verontreinigingen zijn waarmee geen rekening is gehouden of de kwaliteit van de buitenlucht plotseling veel slechter is dan voorheen. Aanvullend biedt een luchtfilter dan uitkomst om de verontreinigingen binnenshuis te verminderen, waardoor er ook weer minder behoefte is aan ventilatie omdat de zuurstof-, temperatuur-, vochtigheids- en CO2-concentraties al op niveau zijn. Dit betekent kostenbesparing voor de
Voor veel technische installatiebedrijven is het vinden van nieuwe vakmensen een lastige opgave. Het aanbod is klein, terwijl de vraag alleen maar toeneemt. Onder 50-plussers bevindt zich echter een grote groep potentiële vakmensen die met veel passie aan de slag willen. Mensen met levens- en werkervaring die gemotiveerd zijn om een volgende stap in hun leven en werk te zetten. Toch liggen er nog veel drempels. Vraag en aanbod sluiten niet altijd goed aan op de arbeidsmarkt. Dat ondervond ook Gilbert Walker (57). Na een lange weg is hij sinds eind vorig jaar aan de slag bij Energiewacht. En dat na een lange tijd onzekerheid. Hij is blij maar ook Alie Bos, HR-manager Energiewacht. Ervaring Gilbert Walker komt met zijn bus aanrijden op het hoofdkantoor van Energiewacht in Heemstede. De bus is piekfijn geordend, Walker weet feilloos welk onderdeel hij waar kan vinden. Walker lachend: “Je kunt natuurlijk niet met lege handen bij een klant aankomen.” Tijdens het zomerse warme weer is het werk best pittig. “De plekken waar slimme meters geïnstalleerd moeten worden, liggen soms pal in de zon. En dat is best een uitdaging met deze tempraturen”. Maar klagen hoor je Walker niet snel. De Amsterdammer werkt al zijn leven lang met plezier in de techniek. “Als pietje precies”, aldus Walker met knipoog. Maar na een collectief ontslag in 2004 was er geen vaste baan meer voor hem. Een lange weg met tijdelijke contracten, afwijzingen en frustratie volgde. Hart voor techniek Toen hij nog jong was, was het