Van aardgas af

Steeds meer consumenten zijn zich bewust van de noodzaak om van het aardgas af te gaan. Gasloos bouwen en energieneutraal zijn de sleutelwoorden in de bouw. Bij een verbouwing of vervanging van een ketel wordt dit vaak direct ter hand genomen. Veel mensen kiezen voor de investering in een warmtepomp. Op zo’n moment is een goede samenwerking tussen de verschillende disciplines van groot belang. De installateur, de adviseur, de aannemer en de bewoner moeten begrijpen wat er gaat gebeuren en hoe verschillende systemen op elkaar ingrijpen. Het gaat immers om meer dan alleen een ketel vervangen.

Hans en Christine zijn de eigenaar van een gemeentelijk monument in Hilversum. Een typische jaren twintig woning. Ze wonen daar sinds 1979 met veel plezier. De behaaglijkheid én energieprestatie van de woning zijn echter niet meer van deze tijd. Dit heeft hen doen besluiten om de woning zo ver mogelijk te verduurzamen.
Tom Smeulders van het bedrijf Balanshuis adviseert bewoners over de mogelijkheden van het energieneutraal maken van hun woning. Veel bedrijven hebben specialistische kennis over het eigen product. Voor een energie-neutrale woning is juist een blik op het geheel nodig: de verschillende specifieke producten moeten op elkaar aansluiten. Balanshuis kijkt naar dit totale plaatje, adviseert bewoners, brengt partijen bij elkaar en coördineert de werkzaamheden.
Voor de aanpak van de woning van Hans en Christine zijn de volgende zaken aangepakt: kierdichting, isolatie, ventilatie, zonnepanelen en het verwarmingssysteem.

Kierdichting en isolatie

De eerste stap richting energieneutraal is de kierdichting en isolatie. Op diverse plaatsen in het huis was sprake van kieren waardoor koude buitenlucht een weg naar binnen vond. Deze kieren zijn vaak op eenvoudige wijze te verhelpen.
Voor de isolatie is in deze woning gekozen voor het vullen van de vloer met Isochips met een isolatiewaarde van 3.5. De spouw is met hetzelfde materiaal gevuld en heeft een waarde 1,8. De zolderisolatie was door de bouwwijze en het gebruik van de zolderverdieping van minder belang. Daarom is gekozen voor een isolatie tussen het plafond en de zolderverdieping. Hier is gebruik gemaakt van een reflecterende isolatielaag van Isobooster. Op slecht bereikbare plaatsen tussen de plafonds is een Knauf Supafil inblaaswol ingezet.
Ook de ramen op de benedenverdieping zijn vervangen. Er is HR++ glas aangebracht met een U-waarde van 1,2. Op de bovenverdieping was dit echter niet mogelijk, omdat de woning een gemeentelijk monument is en de bovenramen in takt moesten blijven. Om ze toch te voorzien van een betere isolatie is gekozen voor de toepassing van voorzetramen. Deze bereiken een U-waarde van 1,4.

Ventilatie

Voor een comfortabel binnenklimaat is een goede ventilatie van de woning belangrijk. Door het dichten van kieren wordt het binnenklimaat beïnvloed. Het juiste binnenklimaat is in dit project teruggebracht door het aanbrengen van een CO2 gestuurde mechanische ventilatie met vochtsensor. Voor de luchtaanvoer is gekozen voor drukgeregelde roosters.
In de kelder werd door het bedrijf Warmtebelang een warmtepomp geplaatst die wordt gevoed door een in de voortuintuin geboorde bron. Voor de warmteafgifte van het lagetemperatuur-systeem zorgt plafondverwarming van WARP Systems.

Plafondverwarming

Ardo de Graaf van het bedrijf Augustus Warmte stelde een transmissieberekening op voor de warmtebehoefte van de woning. Door een verbetering van de isolatiegraad ging de woning van een verlies van 15 kW naar een verlies van 7,5 kW. Daarbij opgeteld het ventilatieverlies van 1,5 kW komt de benodigde capaciteit op 9 kW. Voor de capaciteitsbepaling van de warmtepomp van het type Alpha Innotec werd een beta-factor van 0,7 gehanteerd.
Hans en Christine hebben een mooie parketvloer en wilde deze niet vervangen; sterker ze wilden af van de lelijke convector bij het raam. Plafondverwarming bood hiervoor een uitkomst. Het plafond is in veel gevallen bovendien toch één grote onbenutte oppervlakte. Daarnaast zijn er geen problemen met opbouwhoogte, deuren en deurdoorgangen. Door de verwarming op het plafond te plaatsen ervaart de bewoner een zeer aangename warmte. Het plafond straalt als een groot infrarood paneel van boven op het lichaam. Ook de meubelen en vloer worden van boven aangestraald, wat resulteert in een warm contactoppervlak dat extra wooncomfort biedt.

Snelle montage

WARP Systems verzorgde het aanbrengen van de SpeeTile 10 plafondverwarming. In drie dagen was het hele huis voorzien; ook op de bovenverdieping waar het systeem tussen balken moest worden gemonteerd. De lichte matten waren eenvoudig met gipsplaatschroeven vast te zetten aan het rachelwerk achter de gipsplaten. Een goede uitlijning en montage van het rachelwerk was wel van groot belang.
Tijdens de aanleg werd gekozen voor een dubbelmeander patroon. De lengtes van de groepen moesten klein worden gehouden i.v.m. de koelmogelijkheid van het warmtepompsysteem. Omdat WARP Systems de groepen op de verdeler splitst is het van belang dat de twee groepen die op een splitter zitten ongeveer even lang zijn, met een dubbelmeanderpatroon is het heel eenvoudig om de groepslengte te bepalen en toch altijd een aanvoer- en retourbuis naast elkaar te leggen. De open structuur van de tegel maakt dat de stuclaag een verbinding aangaat met de gemonteerde gipsplaten. Hierdoor ontstaat een solide, gehecht verwarmd plafond met een warmteafgifte van zeker 80 W/m2.

Binnen budget

Balanshuis heeft de complete woningrenovatie gebudgeteerd op €100.000. Dit was inclusief het gestuct afwerken van de plafondverwarming op twee verdiepingen. Door een strakke begeleiding werd de complete renovatie uitgevoerd binnen budget.
Omdat de verbouwing halverwege 2017 is afgerond, is het energiegebruik in de gerenoveerde woning inmiddels een heel jaar gemonitord. De warmtepomp is op afstand te bedienen. Hierdoor is het mogelijk geweest om gedurende de verschillende seizoenen een verdere optimalisatie uit te voeren. Voor de verwarming en warm tapwater is in het afgelopen jaar in totaal 1.500 kWh gebruikt. Dit gebruik kan met gemak worden opgeleverd door de geplaatste pV-panelen.

Hans en Christine hebben ondertussen de afgelopen hete zomerdagen de ‘bijna’ gratis koeling van het systeem mogen ervaren. Ze hebben geïnvesteerd in een duurzame toekomst én een comfortabel huis waarin ze nog lang hopen te wonen 