Met name in de zomermaanden heb je dat nog wel eens. ‘Bangmakertjes’ noemde mijn moeder ze. Van die regenbuitjes op een mooie dag waardoor je – zeker als kind – dacht dat het zou gaan plenzen en die leuke vakantiedag in het water zou vallen. Daar schaar ik ook maar het verhaal onder dat ik laatst hoorde over een installateur die zijn hele business in duigen zag vallen, doordat iemand van buiten de sector zelf een certificaat had gehaald om warmtepompen te mogen installeren. Vanwege gebrek aan vakkundig personeel, tekort aan materialen en apparatuur, met als gevolg extreem hoog oplopende tarieven. Want schaarste stuwt de prijzen omhoog. Of verpest een te hoge prijs juist je markt? Ik hoor verhalen over uitzonderlijk hoge tarieven en ultra lange wachttijden voor het installeren van een warmtepomp. En de sector; die reageert alsof bij afnemers financieel gezien de bomen tot ver voorbij het zojuist ontdekte zwarte gat groeien. Extreem hoge tarieven worden gevraagd als je nu wel die warmtepomp wilt hebben. En als je die prijs niet wilt betalen? Dan kun je de hoogste boom in en wachten tot je een ons weegt. Overigens is de installatiebranche niet de enige sector waar een slaatje uit schaarste wordt geslagen. En ja, in economieboeken staat dat vraag en aanbod invloed hebben op elkaar. Maar ook, dat – als alle dingen gelijk zijn – bij een hogere prijs steeds minder afnemers naar het product of de dienst zullen vragen. Dus een hoge prijs lijkt aantrekkelijk. Maar dat
Tag: artikel editie september 2022
PVC-U kan op verschillende manieren verbonden worden, waarvan lijmen het meest bekend is. Georg Fischer brengt een oplossing op de markt, waarmee het mogelijk wordt om PVC-U leidingsystemen met infrarood lassen te verbinden. Waarom is dit zo bijzonder voor de installateur? Gerrit Proper is werkzaam op het raakvlak van techniek en commercie bij Georg Fischer. Aan IZ legde hij in heldere bewoordingen uit, welke voordelen deze nieuwe oplossing heeft voor de installatiebranche. Infrarood lassen Maar voordat we daar dieper op inzoomen, eerst een antwoord op de vraag wat IR-lassen inhoudt. “Infrarood lassen is eigenlijk een vorm van stomplassen of spiegellassen. Bij stomp-/spiegellassen wordt gebruik gemaakt van een lasspiegel. Om een lasverbinding te maken wordt de lasspiegel verwarmd en vervolgens aan de ene kant tegen de fitting en aan de andere kant tegen de buis gedrukt. Als de fitting en de buis genoeg verwarmd zijn, wordt de lasspiegel weggehaald en worden de fitting en de buis tegen elkaar aangedrukt. Ditzelfde kun je ook doen met buis-buis en afsluiter-buis. Zo ontstaat er een stomp-/spiegellasverbinding. IR-lassen is eigenlijk hetzelfde principe, maar hierbij wordt de fitting, buis of afsluiter juist niet tegen de lasspiegel gedrukt. De opwarming gebeurt via infraroodstraling waardoor er een contactloze opwarming ontstaat.” Voordelen Deze lasmethode biedt een aantal voordelen ten opzichte van andere verbindingsmethodes, legt Proper uit. “Laat ik beginnen te zeggen dat in zijn algemeenheid de lasril veel kleiner is. Daardoor neemt de kans op vervuiling bij de lasril af, als het leidingsysteem in gebruik is genomen. Ook krijg
Het is bijna zover. De eerste warmtepompen van Cooll worden in 2023 geïnstalleerd. Het gaat om 30 veldtesten in uiteenlopende gebouwen. Daarbij wordt voortgeborduurd op de kennis die is opgedaan tijdens een recent testtraject. Wat waren de bevindingen en waarom is deze warmtepomp zo interessant voor de markt? Cooll is het geesteskind van onder andere Stefan van Uffelen Al jaren wordt er geroepen ‘dat we van het gas af moeten’. Van Uffelen had al snel door dat dit irrealistisch is. “In feite draaien alle elektrische warmtepompen op de stroom die gemaakt wordt in traditionele energiecentrales. Op die manier verschuift in feite alleen maar het gebruik van fossiele brandstoffen. Wij willen echt impact maken en kunnen dat ook met onze adsorptiewarmtepomp, die functioneert op basis van gas.” Werking Hoe werkt deze warmtepomp precies? De adsorptiecompressor bestaat uit twee drukvaten gevuld met hoogwaardige actieve kool die cyclisch worden verwarmd en afgekoeld; een complete cyclus duurt ongeveer 10 minuten. Tijdens verwarming van zo’n drukvat (tot ongeveer 180 °C) wordt het koudemiddel onder hoge druk uit het adsorptiemateriaal geperst en via een passief ventiel naar de hogedrukzijde van de warmtepomp geleid. Het koudemiddel condenseert in de condensor en geeft daar zijn warmte af aan het verwarmingscircuit van de woning (op bijvoorbeeld 60 °C), waarna de druk van het koudemiddel wordt verlaagd via het expansieventiel. Het koudemiddel verdampt weer in de verdamper bij een lage temperatuur (bijvoorbeeld 0 °C van de buitenlucht) en neemt zo energie op uit de koude omgeving. Volgende stap Daarna stroomt
Er komen steeds meer geïntegreerde duurzame woonconcepten op de markt. Toch blijft het voor gebruikers in veel gevallen nog pionieren. Zo ook voor Huub Lambriex en zijn vrouw Ester van Kuffeler, die een kalkhennephuis met duurzame installatietechniek lieten bouwen in het Friese Oudega. Lambriex woonde jarenlang in Heemstede, maar had een vakantiehuis in Friesland. Daar raakte hij onder de bekoring van het landschap en de rust. Toen zich een kans voordeed om in Oudega een ecologische woning te realiseren, greep hij die met beide handen aan. Eisen De voormalige ondernemer legde een lijstje neer met duidelijke eisen. “We wilden een ecologisch verantwoorde woning. Niet te hoog en gestroomlijnd, omdat we hier aan het water op een windrijke locatie zitten”, vertelt hij. Kalkhennep Het echtpaar schakelde architectenbureau Werkstatt in voor het ontwerp. Zowel het huis als het bijgebouw zijn opgetrokken in kalhennep, dat is gestort in lagen. Een bijzondere keuze. “Kalkhennep biedt een aantal voordelen. Het ‘ademt’, haalt CO2 uit de lucht, is brandwerend, heeft isolerende en akoestische kwaliteiten en is aan het einde van de levensduur makkelijk te composteren.” Stucwerk De kalkhennep bestaat uit de houterige kernen van de hennepstengels, gemengd met water en kalk. Het wordt gestort in een bekisting en hardt in de lucht uit. De muren van de Oudegase woning zijn aan de binnenkant gestuct met kalk en bij het noord- en zuidwesten waar de weersinvloeden het sterkst zijn, is ook aan de buitenkant kalkstuc aangebracht. Hout Zowel de woning als het bijgebouw hebben een zinken dak
Het welzijn van gebruikers is één van de topprioriteiten van eigenaren van gebouwen. Daarom is zowel de behoefte aan, als het begrip voor goede anti-vibratie oplossingen de afgelopen jaren toegenomen. Aandacht voor het akoestisch ontwerp van mechanische apparatuur en machines is op dit moment dan ook meer dan ooit van belang. Geluidsoverlast en in het bijzonder trillingsoverlast is een steeds groter wordend probleem. Hoewel vibratie onderdeel is van het dagelijks leven, zijn trillingen in veel gevallen ongewenst. Trillingen verspillen energie en creëren ongewenste ruis. Daarnaast kunnen onopgeloste trillingen problemen veroorzaken voor zowel het gebouw als de gebruikers. Voorbeelden Zo kan er bijvoorbeeld een verminderde veiligheid ontstaat voor degenen die zich in de nabijheid van de trillende apparatuur bevinden. Tevens kunnen deze trillingen negatieve gevolgen hebben voor de structuur van het gebouw, zorgen ze voor een grotere onderhoudsbehoefte en een verminderde levensduur van de apparatuur en mogelijk zelfs een onjuiste werking ervan. Het kan zelfs zo zijn dat de ongewenste trillingen een overtreding van de wettelijke voorschriften betekenen. Bovendien heeft geluidsoverlast door trillingen een behoorlijke impact op onze gezondheid. Een tijdige aanpak om het probleem te voorkomen is dus geen overbodige luxe. Geluidsoverdracht HVAC-apparatuur die stevig bevestigd is aan een plaat, muur of plafond kan trillingen overbrengen in de ondersteunende structuur en ongewenste niveaus van structuurgeluid veroorzaken. Dit geluid kan ver reizen en kan zelfs door het hele gebouw gehoord worden. Apparatuur, leidingen, buizen en kanalen kunnen eveneens fungeren als overbrengers van structuurgeluid, als deze strak verbonden zijn aan een apparaat
Ik begrijp het allemaal niet meer. We komen om in de regeltjes en wetten waaraan we ons moeten houden. We doen (hoop ik) allemaal ons best om te voldoen aan de vele verplichtingen en doelstellingen. Maar in mijn beleving is het nog nooit zo’n rotzooi geweest als nu. Ik zinspeel dan nog niet eens op de landelijke perikelen: blokkades en brandstapels waar we de nodige hinder van ondervinden, het overschot aan woningzoekenden, de enorme personeelstekorten en noem maar op. Daar houden zich genoeg anderen mee bezig. Nee, de installatiebranche zelf kent al problemen genoeg, waarvan er vele al enkele decennia onopgelost blijven. Ik noem het personeelstekort en de aanwas van jeugdige techneuten. Er is allemaal nog geen oplossing voor. De techniek wordt steeds complexer en de eisen aan de installaties worden, terecht, steeds strenger (want een goede installatie is het kloppend hart van een woning of ander gebouw). Als installateur willen we hieraan graag voldoen. Maar de middelen en mogelijkheden ontbreken op dit moment, met alle gevolgen van dien. Aanvragen te over, tijd te kort. Adviezen voor aanpassingen aan installaties blijven liggen; woningen verduurzamen en zo mogelijk gasloos maken, ik kan er op dit moment niets mee. Offertes maken, een prijs samenstellen, dat lukt op zich nog wel. Maar deze langer dan één maand gestand doen?! Er wachten op dit moment nog tientallen opdrachten op hun uitvoering. De levertijden van de materialen zijn onbekend. Zelf een globale indicatie is er niet. En dan zijn er natuurlijk ook nog de nodige
Na een korte onderbreking zijn de adviseurs van ArboTechniek weer gestart. Waar kun jij ze voor benaderen als het gaat om veilig en gezond werken in de techniek? Waar zijn ze te vinden? En waarom is het juist nu van belang om de veiligheid van werknemers in de techniek nog verder te bevorderen? Heb je vragen over veilig en gezond werken? Kun je hulp gebruiken bij jou in je bedrijf? Wil je praktische ondersteuning? Dan zijn de adviseurs van ArboTechniek weer beschikbaar. Zij kunnen je helpen met allerlei praktische vragen over bijvoorbeeld werksituaties, het toepassen van de Arbocatalogus en stimuleren van veilig en gezond gedrag. Er is altijd een adviseur in de buurt! Een check op de website van ArboTechniek laat direct zien wie je kunt benaderen en onder welke voorwaarden. Zonder kosten voor de aanvrager. Einde? De ArboTechniek-adviseurs zijn niet nieuw. De afgelopen jaren ondersteunden zij al veel bedrijven. Maar toen liep het project ten einde. Projectleider ArboTechniek Theo-Jan Heesen zag het op zich afkomen, terwijl er nog steeds vragen binnen kwamen: “We zagen dat werkgevers en werknemers nog steeds actief advies zochten van de ArboTechniek-adviseurs. Maar het project, dat door zogenaamde ESF-gelden werd gesubsidieerd, liep af. En dan komt er altijd een onnatuurlijk moment van stoppen. Dat voelde ook best zo, ook al zagen we het aankomen. Immers, er is genoeg te doen als je de binnenkomende vragen mag geloven.” Resultaten vroegen om vervolg Het project heeft een enorm bereik gehad en de impact was groot. Vooraf werd
Als koeltechnische branche willen en moeten we vol inzetten op het verduurzamen van onze sector. Dit doen wij door het aanbieden en toepassen van energiezuinige installaties, het gebruik van koudemiddelen met een lage milieu-impact en de inzet van materialen met een lage CO2-footprint die kunnen worden hergebruikt of gerecycled. Daarnaast is een voor de hand liggende optie het benutten van restwarmte. Door de warmte die van koelinstallaties vrijkomt nuttig in te zetten voor verwarming van gebouwen, woningen en industriële processen kan een grote stap worden gezet in de verduurzamingsopgave en bovendien aanzienlijk bespaard worden op de energiekosten. Door de hogere investering in installatietechniek die dergelijke oplossingen met zich meebrengen vraagt dit wel een andere benadering bij onze klanten en de financiers van onze klanten. Men moet bij de aanbesteding van projecten niet beoordelen op de initiële investering, maar op de totale kosten tijdens de levensduur (ook wel Total Cost of Ownership) van installaties. De hogere initiële investering laat zich, zeker met de huidige hoge gasprijzen, in de meeste gevallen ruim binnen de levensduur van de installaties terugverdienen, waardoor een positieve business case ontstaat. Vanuit NVKL zijn wij ervan overtuigd dat wij een essentiële sector vertegenwoordigen die echt het verschil kan maken bij het terugdringen van de CO2-uitstoot. Wij geven hier invulling aan door een gids te zijn voor onze leden en ze te inspireren met voorbeeldprojecten van koplopers in de verschillende marktsegmenten, het ontwikkelen en actueel houden van ondersteunende producten en diensten en het fungeren als vraagbaak. Zo leveren we
De energietransitie staat op de agenda, de noodzaak is meer dan overtuigend. Maar ook de tekorten op de arbeidsmarktzijn bekend met de impact op de snelheid van de energietransitie. Hoe uit deze spagaat te komen? Er zijn geen makkelijke antwoorden; dat is inmiddels wel duidelijk. Maar sociale innovatie is er wel één. Ik hoor menig ondernemer al een beetje zuchten. De werkdruk is groot. Er is juist nu geen tijd voor experimenteren en gepraat. De marktvraag is groot; de uitdaging groot. Dus het is gewoon aan het werk. Eens. Maar waarom willen en blijven mensen bij jou werken? Een hoog salaris is niet alles. In welke omgeving komt iemand te werken? Is het alleen maar opdrachten uitvoeren of deel van een winnend team zijn met eigen regie en verantwoordelijkheden? Is er ruimte om je werk te combineren met je gezin? Hoe wordt er geïnvesteerd in opleidingen en talentontwikkeling? Het zijn maar enkele voorbeelden van nadenken over sociale innovatie. En het loont omdat te doen. Volgens de jaarlijkse Concurrentie- en Innovatiemonitor van de Universiteit van Amsterdam hebben bedrijven die aandacht besteden aan de sociale vorm van innovatie meer tevreden medewerkers, een hogere productiviteit en hogere winstgroei. Deze bedrijven zijn dus aantrekkelijker om voor te werken. Ze halen daardoor meer talent binnen en houden medewerkers beter in huis. Daarnaast weten deze bedrijven met minder mensen, meer werk te doen. Doordat deze bedrijven anders zijn gaan denken over leiderschap en cultuur, maakt hen dat gezonder: ze kunnen effectiever werken en er is minder
Veel mensen baseren hun keuzes voor de badkamer op basis van plaatjes, prijzen en moodboards op Pinterest. Als installateur kijk jij verder dan het mooie plaatje, want uiteindelijk wil je niet alleen een mooie badkamer afleveren, maar ook eentje waar mensen nog lang plezier van hebben en die bij de leefstijl van je klanten past. Maar dan wil je wél weten welke technieken er achter die perfecte Pinterest-plaatjes schuilgaan. En hoe kan dat beter dan door de producten zelf te testen? Anno 2022 valt er waanzinnig veel te kiezen als het om de badkamer gaat. Van toiletkraantje tot inbouw regendouche en van brede watervalstraal tot waterbesparende douchekop in verschillende kleurafwerkingen. Hiermee is er altijd wel iets voor iedere smaak te vinden, maar dat maakt de keuze niet gemakkelijker op. En dit geldt zowel voor consumenten als voor installateurs. Waar een klant vaak blijft steken op de vraag of die gouden kraan wel past bij de betonlook waskom die ze hebben uitgekozen, denk jij als installateur natuurlijk al een paar stappen verder: hoe hoog moet de kraan zijn om het water goed in de kom te laten landen, is de doucheslang bij het bad lang genoeg en welk bedieningspaneel is er nodig om de grote regendouche te bedienen? En dan hebben we het nog niet gehad over het toepassen van energie- en waterbesparende kranen en douches. Al met al sta ook jij als installateur voor veel keuzes als jij de droombadkamer van jouw klant wilt verwezenlijken. Toch is er vaak meer