Tag: artikel editie november 2021

Oververhitting

Oververhitting

Door klimaatverandering worden onze zomers warmer en langer. Ook dit jaar was dit het geval. Eind september konden we nog van ongekend warme dagen genieten. Tegelijk worden woningen tegenwoordig luchtdicht gebouwd en van top tot teen geïsoleerd. Dat laatste zorgt ervoor dat de warmte in huis langer blijft hangen. In het voor- en najaar en in de winter is dat prettig, maar tijdens die lange warme zomers hebben we daar last van. De woning wordt veel te warm. Oververhitting is voor steeds meer bewoners een probleem. Comfort en een laag energiegebruik kunnen elkaar dus in de weg staan. Maatregelen nemen om te besparen op energie hebben soms een negatief effect op de comfortbeleving gedurende een bepaalde periode. Daarvoor worden dan weer nieuwe maatregelen genomen (airconditioning), die ervoor zorgen dat het energiegebruik juist toeneemt. Al met al is het noodzaak goed na te gaan wat een thermisch binnenklimaat precies inhoudt. Het gaat immers niet alleen om het halen van een EPC-score. Door een slim ontwerp wordt de koudebehoefte in de zomer beperkt, zonder in te boeten op warmtewinst in de winter.

Energie uit damwanden

Energie uit damwanden

Door stalen damwanden te voorzien van collectoren, kunnen havenkades, kanaaloevers, bouwkuipen, dijken en alle andere waterkeringen ons van warmte en koude voorzien. Aardwarmteboringen zijn niet nodig. Bij de jachthaven van Enkhuizen is een testopstelling neergezet. Het eerste gebouw wordt zelfs al verwarmd en gekoeld met energie uit de eigen jachthaven. Het principe van geactiveerde damwanden werd tien jaar geleden bedacht en gepatenteerd door het Duitse SPS Energy. Damwandleverancier Gooimeer zag de potentie. Patrick Stoelhorst, directeur van het bedrijf: “We hebben veel water in stedelijk gebied en de grootste damwanddichtheid ter wereld. Dus als het in Nederland niet werkt; dan werkt het nergens! Twee en een half jaar geleden kwam ik met SPS Energy in contact en besloot ik het hier in Nederland uit te gaan dragen.” Voor de kennis van geothermie en warmtepompen werd Nathan ingeschakeld. Nathan-projectleider Robert Nagelhout hierover: “We zagen een mooie uitdaging in het mee-ontwikkelen van het totaalconcept met de damwanden.” Test én eerste opdracht In de Enkhuizer Compagnieshaven van havendirecteur Jeroen Mulder, vonden de bedrijven een welwillende testlocatie voor het concept. Mulder: “De damwanden waren toe aan en vernieuwing en we zijn hier veel met verduurzaming bezig. In de toekomst wilden we het havengebouw met kantoren, supermarkt, douches, restaurant, watersportwinkel en zeilmakerij gasloos gaan maken, dus het was interessant om daar nu al de eerste stappen voor te zetten.” Door corona gingen die eerste stappen echter wat harder dan gepland. Toen het havenrestaurant haar deuren moest sluiten, werd het renovatieplan naar voren gehaald. Al voordat de

Service met een grote S

Service met een grote S

Als installatiebedrijf met een eigen serviceafdeling staan we al jaren paraat voor storingen aan cv-ketels en grote lekkages. Uitrukken in de avonduren en weekenden hoort daar ook bij. Ik had echter nooit gedacht dat ik zelf nog eens een beroep zou moeten doen op een serviceorganisatie; in dit geval de ANWB. Een zonnige zondagmorgen, geen wolkje aan de lucht en wij op weg naar vrienden in Duitsland. Opeens een rood lampje dat begint te branden, gevolgd door een oranje lampje ernaast. Er was duidelijk iets mis. Geluk bij een ongeluk: enkele kilometers verder konden we van de weg bij een pompstation. Binnen 10 minuten na mijn belletje stond er al een monteur bij mijn auto. Hij had eerst nog in zijn computer gekeken wat voor type auto ik had en dat bleek een onbekende voor hem. Er rijden er ook maar twee van rond in Nederland, geloof ik. De dynamo had het spontaan begeven. De monteur belde met een bevriende garagehouder en een servicepunt. Ondertussen laadde hij mijn accu op. Multitasken heet dat, geloof ik. Wij konden een half uur later naar het servicestation rijden, waar de dynamo werd gedemonteerd. Een leverancier een half uurtje verderop bleek een dergelijke dynamo te hebben, waarop iemand op stap ging om deze op te halen. Nadat de dynamo er was ingezet, deed de auto weer wat hij moest doen en konden wij onze reis vervolgen. Dus, op zondagochtend om 10 uur de eerste mankementen en om 14.30 uur al weer op pad. Ik

Wateropslag

Wateropslag

Volgens de World Weather Attribution en het KNMI is de kans op extreme regenval en overstromingen, zoals deze zomer in Limburg, Duitsland en België, groter geworden. Actuele kennis over hemel- en grijswater is dan ook gewenst, net als nieuwe oplossingen in sanitairtechniek. De laatste jaren is er steeds meer interesse voor het anders omgaan met grijs-, hemel-, en ook drinkwater. Het gaat daarbij ook over het bergen van water binnen de perceelgrenzen. Hemelwater- en grijswatersystemen zijn een deel van de oplossing. Een klein onderzoek van ISSO afgelopen voorjaar liet zien dat professionals op dit gebied verwachten dat het opvangen en lokaal infiltreren van hemelwater de komende jaren zal toenemen. Verder ziet 72% van de deelnemers aan dat onderzoek gebeuren dat opgevangen hemelwater in de nabije toekomst wordt gebruikt voor bijvoorbeeld toiletspoeling. 62% van de respondenten verwacht daarnaast dat de vraag naar grijswatersystemen in de toekomst toeneemt. Verder denkt ruimt driekwart van de geënquêteerden dat de wetgeving op het verplicht lokaal opvangen en infiltreren de komende jaren strenger zal worden. Adviserende functie ISSO vroeg in de enquête ook welke rol de professionals zélf denken te spelen in de omgang met klimaatadaptatie. De helft van de respondenten denkt dat zij vooral een uitvoerende rol spelen, voor de aanleg van systemen. Bijna een derde van de respondenten ziet zichzelf ook in een adviserende functie richting de consument of gebouweigenaar. Welke rol een professional op het gebied van hemelwater- en grijswatersystemen ook voor zichzelf ziet weggelegd, up-to-date kennis over leidingwaterinstallaties, gebouwriolering en ook legionellapreventie

Sekseverschillen

Sekseverschillen

Hij haalde er de landelijke pers mee en dat overkomt een wetenschapper niet dagelijks. Wouter van Marken Lichtenbelt was dan ook betrokken bij een bijzonder onderzoek. Zes jaar later lijken de resultaten enigszins te zijn ingedaald bij de installatiebranche. Maar er is nog een lange weg te gaan. In 2015 publiceerde Nature Climate Change een artikel dat de wereld over ging. De auteurs Boris Kingma en Wouter van Marken Lichtenbelt van de Universiteit Maastricht suggereerden dat de gemiddeld kantoortemperatuur voor een man prettig is, maar voor een vrouw ‘ongerieflijk’. ‘Mannenklimaat’ Wouter van Marken Lichtenbelt is in het dagelijks leven hoogleraar Ecologische Energetica en Gezondheid. “Mannen en vrouwen ervaren de temperatuur op een andere manier”, vertelt hij. “Heel kort door de bocht kan wel gesteld worden dat het binnenklimaat vaak een mannenklimaat is. Met name dan als het om de beleving van kou gaat. Vrouwen hebben het sneller koud dan mannen, omdat ze minder warmte produceren.” Studie uit 2015 In de studie van 2015 was het metabolisme van zestien licht geklede vrouwen onder de loep genomen. Uit de resultaten bleek dat zij liever werken onder een temperatuur van ongeveer 3° C hoger dan mannen. Van Marken Lichtenbelt en Kingma concludeerden destijds dat de normen voor het binnenklimaat moeten worden aangepast, waarbij rekening wordt gehouden met de metabolische waarden voor vrouwen. Dit levert een beter thermisch comfort én energiebesparing op. Andere factoren Overigens blijken niet alleen sekseverschillen van invloed te zijn op de temperatuurbeleving. Er zijn meer factoren, legt Van Marken Lichtenbelt

Partner in crime

Partner in crime

De woningmarkt staat onder druk. Dat is geen nieuws. Maar het betekent wel iets voor senioren. Doorverhuizen naar een (meer) geschikte woning is niet altijd mogelijk. Dus vraagt het om aanpassingen in de woning zelf. Op gebied van comfort, veiligheid en domotica. De installateur is de partner voor de senior van vandaag en morgen. Maar dat vraagt wel om een goed gesprek. Gusta Willems is hoofd communicatie van de seniorenorganisatie KBO-PCOB. Deze grootste seniorenorganisatie van Nederland, met zo’n 200.000 leden en 800 lokale afdelingen door heel Nederland, zet zich in om senioren zo lang mogelijk thuis te kunnen laten wonen. Dat is het beleid van de overheid maar ook de wens van veel senioren. Maar wat is thuis? KBO-PCOB gaat regelmatig met haar leden in gesprek hierover. Willems: “Dat doen we via het online Nationale Seniorenpanel. Maar ook via de vele vrijwilligers die bij mensen thuis komen; denk aan de ouderenadviseurs, wooncoaches, tabletcoaches en veiligheidsadviseurs. Zij gaan het gesprek aan met de senioren zelf. En we ontvangen wekelijks vele persoonlijke vragen via de mail en telefoon. De algemene lijn door alle vragen heen: de persoonlijke aanpak is van belang. Mensen hebben een partner nodig om te luisteren, vragen op te lossen en te zoeken naar andere mogelijkheden. En die partner kan de installateur zijn.” Langer in het grote huis Onlangs onderzocht KBO-PCOB nog de wensen van senioren op het gebied van wonen. Op dit moment vindt ruim 70 procent (71%) dat er onvoldoende geschikt woningaanbod voor senioren is. Zolang er

Energiebesparing met behoud van comfort

Energiebesparing met behoud van comfort

Het demissionaire kabinet heeft plannen om de gebouwde omgeving te verduurzamen. Er is €800 miljoen beschikbaar voor de warmtetransitie, waarvan €288 miljoen voor het plaatsen van (hybride) warmtepompen. De stapsgewijze verduurzamingsroute via isolatie, energiebesparende maatregelen en de (hybride) warmtepomp, wordt ook op politiek beleidsniveau omarmd. In de nabije toekomst wanneer alle woningen goed geïsoleerd en duurzaam verwarmd worden, verschuift de focus van duurzaam verwarmen naar het duurzaam bereiden van tapwater. In moderne, goed geïsoleerde woningen wordt het aandeel tapwater (300 m3 gas) steeds dominanter binnen het energiegebruik van de woning. Hoe kan dat gereduceerd worden, zonder in te leveren op comfort? Het installeren van een zonneboiler zorgt voor het duurzaam opwekken en benutten van zonne-energie door het tapwater voor te verwarmen. Op die manier is minder energie nodig om de gevraagde 55 ̊C te bereiken. De hybride warmtepomp draagt ook bij aan een efficiënte en energiezuinige tapwater bereiding. Door de combinatie van technieken is er geen groot voorradvat nodig. Bovendien is het tapwaterrendement van de nieuwste generatie hr-ketels gestegen naar meer dan 90%. Maatregelen die naast energiebesparing, óók inzetten op waterbesparing mét behoud van comfort, zijn o.a. douchewater-WTW en recirculatiesystemen. De diversiteit in duurzame verwarmingsoplossingen is enorm, waardoor de installateur tal van opties tot de beschikking heeft om de energie- en warmtetransitie vorm te geven. Woningeigenaren (corporaties én consumenten) hebben behoefte aan een allround vakman met product- én installatiekennis. Pak die kan en ga aan de slag met duurzaam installeren. Walid Atmar, Manager Kennisontwikkeling de Nederlandse Verwarmingsindustrie

Past meer en beter ventileren in het klimaatakkoord?

Past meer en beter ventileren in het klimaatakkoord?

De normen en regelgeving voor het bouwen van huizen worden steeds verder aangescherpt. Zo is onlangs de BENG (Bijna Energie Neutrale Gebouwen) van kracht geworden. Met als gevolg dat we gebouwen, en dan met name woningen, steeds beter isoleren. Inmiddels zelfs zo goed dat de woning zomers wordt opgewarmd. Hiervoor is dan weer de TOJuli in het leven geroepen. De temperatuur in een referentieruimte in de woning mag niet meer dan een x-aantal uur in de maand juli boven de 25 graden uitkomen. Hiervoor hebben we dan weer passieve of actieve koeling nodig. Binnen het klimaatakkoord en de energietransitie hebben we afspraken gemaakt over het reduceren van de CO2-uitstoot. Echter, de geleerden slaan helaas te vaak door. Stel dat we in het hiervoor genoemde geval actief gaan koelen, dan hebben we niet alleen extra energiegebruik en dus ook CO2-uitstoot, maar ook een risico op lekkage van F-gassen met weer heel andere gevolgen voor de ‘Global Warming’. Hetzelfde gaat op voor het isoleren en ventileren van woningen. Algemeen is bekend dat hoe beter je de woning gaat isoleren, de behoeft aan verse lucht en dus ventileren stijgt. Alleen als je mechanisch gaat ventileren verbruik je weer extra energie t.o.v. natuurlijke ventilatie. Nu hebben we allerlei hybride vormen bedacht, denk hierbij aan warmtepompen met warmteterugwinning uit ventilatielucht, maar levert dit nu daadwerkelijk die gewenste energiebesparing en de CO2-uitstoot reductie op? Voor mij persoonlijk geldt één ding, onze gezondheid staat voorop. En dat houdt in dat er steeds meer en beter geventileerd zal

Een goed product

Een goed product

Tijdens een trainingsavond stelde ik de vraag: “Wat is een goed product of een goede dienst?” De cursisten hadden even de tijd nodig om deze vraag te beantwoorden. Goede producteigenschappen, kwaliteit, duurzaamheid; al deze begrippen kwamen over tafel. Er ontstond een levendige discussie. En om u eens te prikkelen: wat is volgens u een goed product? Of in onze sector: een goede installatie? Het antwoord is eigenlijk dodelijk simpel. Een goed product is een product wat voldoet aan een behoefte. Wat functionele waarde brengt in het voldoen van die behoefte. Hoe eenvoudig dit antwoord dan ook is, het is lang niet zo eenvoudig om dit in de praktijk te brengen. Installaties zijn een combinatie van producten. Producten waar u als installateur kwaliteitseisen stelt. Producten die u installeert volgens de juiste normen en regels. Er ontstaan oplossingen die uw kwaliteitstoetsing kunnen doorstaan. So far, so good. Maar tegelijkertijd: dat wat u doet, dat doet uw concurrent ook. Wat maakt dan een goede installatie? Het antwoord wat dan gegeven wordt is meermaals: de prijs. Een discutabel antwoord. Als ‘de laagste prijs’ het doorslaggevende argument in de koop is, dan is in de verkoop de behoefte verkeerd ingeschat. Dat wat u ‘maakt’ (een mooie installatie) is als een chocoladereep in de supermarkt: de keuze is reuze in het aanbod. Uw klanten hebben behoefte aan licht en warmte. Of aan comfort, veiligheid, continuïteit. Of willen gemak, winst en zekerheid. Levert u hierin het goede product? Wordt u de “Tony Chocolonely” onder de installateurs? NB:

Commercieel inzicht

Commercieel inzicht

Schaarste brengt ook voordelen met zich mee. Zo hoef je als installateur niet meer iedere klus aan te nemen, maar kun je welbewust je klanten uitkiezen. Julian van den Ham gaat tegenwoordig alleen nog maar in zee met “echte fans”. Zo houdt hij plezier in zijn werk en omringt hij zich met klanten waar hij echt ‘een klik’ mee heeft. Van den Ham opereert met zijn eenmanszaak VCB installatietechniek in de regio Laren-Blaricum-Hilversum-Amersfoort-Amsterdam. Hij draait goed, zeker nu hij een samenwerkingsverband is aangegaan met 3 andere ZZP’rs. Vakantiegeld De coronacrisis heeft hem geen windeieren gelegd. “Het afgelopen jaar zijn mensen niet of minder vaak met vakantie geweest. Het geld dat ze daardoor overhouden, steken ze nu bijvoorbeeld in een verbouwing.” Toch is het opletten geblazen. “Door de schaarste aan bouwmaterialen, zoals buizen, isolatiemateriaal, dakbedekking en hout zijn de prijzen flink gestegen. Als je daar geen clausule over opneemt in je offerte, ga je nat of speel je in het gunstigste geval slechts kiet.” Cv-ketel Van den Ham krijgt met name aanvragen binnen voor een uitbouw met keuken en vloerverwarming. Wil de klant een nieuwe warmteopwekker, dan komt hij in de bestaande bouw meestal nog uit op een nieuwe cv-ketel. “De belangstelling voor warmtepompen is fiks geslonken het afgelopen jaar. Ik merk dat veel mensen aanhikken tegen de kosten, eventuele bouwkundige ingrepen en dat ze afgeschrikt zijn door de negatieve verhalen die ze hebben gehoord.” Rendement “Voor de nieuwbouw adviseer ik juist wel een warmtepomp, maar alleen met een nauwkeurige warmteverliesberekening.”