Tag: artikel editie februari 2021

Raam open…

Raam open…

Ieder jaar staat bij IZ het februarinummer in het teken van ventilatie. Dat is niet voor niets, want er is veel belangstelling voor dit onderdeel van de installatietechniek. Maar dit jaar is er nog meer reden voor zo’n themanummer. De coronacrisis heeft de noodzaak van goede ventilatie nog eens extra benadrukt. Dat geldt voor ieder gebouw, maar in het bijzonder voor scholen. Die bleken vaak al niet aan het gewenste (noodzakelijke) binnenmilieu te voldoen om een optimale leerprestatie van de leerlingen te kunnen garanderen. Maar nu blijkt ventilatie ook nog eens belangrijk te zijn bij het coronaveilig in bedrijf houden van een (school)gebouw. In Madrid en omstreken werd men onlangs nog met de neus op de feiten gedrukt. Een ongekende sneeuwstorm zorgde voor veel overlast, waaronder extreme kou. Maar vanwege Corona mochten de ramen in de klaslokalen niet gesloten blijven, want een goede mechanische luchtbehandeling ontbrak. Gevolg, weer enkele dagen gesloten scholen. En die zouden juist weer open gaan na een ‘kerstlockdown’ vanwege een nieuwe, inmiddels derde, coronagolf. Iedereen wil dat kinderen weer veilig naar school kunnen gaan. Tijd dus om alle schoolgebouwen nu eens echt deskundig van ventilatie te voorzien. Een raam open zetten, is niet altijd de oplossing.

Gezond binnenmilieu

Gezond binnenmilieu

Vanwege de huidige corona-crisis ligt de focus bij scholen veelal op CO2 gestuurde regelingen. Ook de overheid stelt dit als een vereiste, om in aanmerking te komen voor subsidie. Maar enkel aansturen op CO2 is niet voldoende voor een gezond binnenklimaat. Binnenmilieu omvat meer dan alleen CO2: temperatuur, luchtvochtigheid, geluid, VOC’s, (ultra)fijnstof, etc. Al deze factoren zorgen ervoor dat de gebruiker zich prettig, comfortabel en veilig voelt, en dragen bij aan de gezondheid van de gebruiker. Nieuwbouw Een optimaal binnenmilieu was het uitgangspunt voor het ontwerp van de luchtbehandeling voor de nieuwbouw van het Esdal College in Zwolle. Luchtbehandelingskasten (LBK) zorgen voor de verse lucht en een VRV-installatie voor de temperatuur. Beide installaties worden centraal aangestuurd vanuit de Daikin mini GBS iTouchManager (iTM). Deze regelt o.a. op basis van CO2 en temperatuur in iedere ruimte het binnenmilieu. Speciale coating Voor dit project zijn twee Daikin Professional LBK’s geleverd met een luchthoeveelheid van 18.000 m3/uur en 8.000 m3/uur. Eén verzorgt de verse lucht toevoer voor de keuken en heeft een kruisstroomwisselaar om de retour en toevoerlucht te scheiden. Dit ter voorkoming van geuroverdracht. De tweede LBK is gekoppeld aan de klaslokalen en overige ruimten. Deze unit heeft een sorptiewarmtewiel voor het behalen van een optimaal comfortniveau. Er is een speciale coating aangebracht voor het behalen van een nog hoger vocht rendement. Ook is de unit voorzien van een spoelzone om kortsluiting van de retourlucht naar de toevoerlucht te beperken tot ca. 1%. Sensoren Beide LBK’s zijn voorzien van sensoren die zorgen

Mobiele luchtreiniger

Mobiele luchtreiniger

Hoe zorg je ervoor dat gebruiksruimtes zo besmettingsvrij mogelijk blijven? De VitalAir Luchtreiniger kan wellicht een waardevolle bijdrage leveren. Verschillende adviseurs en installateurs vertelden al de afgelopen maanden aan IZ dat ze meer vragen krijgen over ventilatiesystemen. Daar vloeien in een aantal gevallen ontwerpopdrachten uit voort en concrete werkzaamheden. In de praktijk komt het veelal neer op onderhoud en de upgrading of vervanging van installatiesystemen. Stap verder Maar wat nu als je nog een stap verder wil gaan? Ook voor deze vraag ontwikkelen fabrikanten nu interessante producten. Mobiele unit Zo brengt BUVA homecare systemen de VitalAir Luchtreiniger op de markt. Deze mobiele unit verlaagt de aerosolendruk met minimaal 98%, aldus de fabrikant. De VAL is vooral bestemd voor de utiliteitssector, vertelt Steven van den Bergh, productmanager bij BUVA. Te denken valt dan bijvoorbeeld aan sportscholen, kantoren en onderwijsinstellingen. Plaatsing De unit meet 34 x 34 x 170 cm en weegt ongeveer 40 kg. In theorie kan de VAL overal worden neergezet, maar het meest verstandige is natuurlijk om de unit in de nabijheid van locaties te plaatsen waar veel aerosolen vrijkomen. Werking De mobiele luchtreiniger zuigt onderin lucht aan en geeft vervolgens de gereinigde lucht bovenaan weer af. In de mobiele unit zitten zowel een HEPA- als plasmafilter. HEPA is van origine ontwikkeld voor de ruimtevaart maar wordt nu ook gebruikt in de gebouwde omgeving. HEPA betekent letterlijk: High Efficiency Particulate Air. HEPA zijn luchtfilters die tussen minimaal 85% en maximaal 99,999995% van alle stofdeeltjes (most penetrating particle size) van

Temperatuuroverschrijding

Temperatuuroverschrijding

Nu woningen steeds beter geïsoleerd worden, komt ook steeds vaker de koeling van woningen aan de orde. Net zoals met alles zal er hiervoor bij het begin moeten worden begonnen. Om warmte binnen te houden isoleren we goed, maar om warmte buiten te houden zal er goede zonwering aanwezig dienen te zijn bij een woning. Vorig jaar schreef ik al over de kracht van de WTW-installatie in het helpen koelen van een woning door ’s avonds buitenlucht via een bypass in te blazen. Steeds meer fabrikanten leveren tegenwoordig ook koelbatterijen waarmee topkoeling gerealiseerd kan worden. Een mooie oplossing in combinatie met een bodemsysteem die de regeneratie van de bron ook meehelpt. Bij een lucht/water-systeem zal er echter actief gekoeld dienen te worden om koude voor deze batterij aan te leveren. Maar wellicht kan een PCM-batterij in samenwerking met de WTW-installatie zorgen voor de versterking van de passieve koeling die de WTW-installatie kan leveren. Zonder de hele woning van PCM te voorzien. Hiermee kan de energie van de koudere nachtlucht opgeslagen worden en deze overdag gebruikt worden, zonder hulp van actieve koelapparaten. Het belangrijkste punt zal zijn dat de batterij in de nacht goed ontladen dient te worden, zonder dat dit negatieve effecten heeft op de koeling ’s nachts. Wel kan er kan wellicht meer geventileerd worden, zonder dat dit ’s nachts geluidsklachten geeft, omdat de lucht van het ontladen kortgesloten kan worden naar een retourkanaal. Misschien is dit voor fabrikanten een volgende stap om naar te kijken, om in de

Een nieuwe generatie

Een nieuwe generatie

Ondernemers in de bouwketen zijn positiever dan aan het begin van de coronacrisis. Vooral installatiebedrijven zijn optimistisch. De werkvoorraad in deze sector steeg naar 10 maanden, 10% van de sector verwacht een omzetstijging en 75% verwacht zelfs het personeelsbestand uit te breiden in de komende maanden. Dit blijkt uit de Monitor Bouwketen najaar 2020, uitgevoerd door het Economisch instituut voor de Bouw. De cijfers zijn opvallend, want aan het begin van de coronacrisis hield nog bijna 40% rekening met een omzetdaling. Ondernemers blijven wel onzeker over de ontwikkelingen op de langere termijn. Wat is de impact van de stikstofproblematiek, de economische crisis en het nieuwe kabinet? Terechte vragen, maar de uitdagingen in onze samenleving doen voorlopig nog wel een beroep ons. Klimaat, energietransitie, innovaties, digitalisering. De toekomst begint elke dag opnieuw. En de techniek hebben is een onderdeel van die toekomst zijn. Maar wij zijn ook een onderdeel van de toekomst van jonge vakmensen. Regelmatig wordt een oproep gedaan om de deuren te openen voor beginnende vakmensen om stage te kunnen lopen. Met als inzet: leren, leren werken en je thuis gaan voelen in een sector. En in alle hectiek en de bijzondere manier van werken in deze coronatijden vraagt dat veel van de werkgevers, de werknemers, de scholen en de leerlingen. Toch vraag ik u allen om toch zoveel mogelijk de deuren te openen. Want we hebben deze jonge gedreven vakmensen nodig. En waar wij kunnen ondersteunen, laat het ons weten! En waar u tegen drempels oploopt, laat het

Pilotproject

Pilotproject

Verantwoord en gezond werken is voortdurend in beweging. En de techniek levert hier met de ontwikkeling van nieuwe hulpmiddelen een belangrijke bijdrage aan. Dat geldt zeker voor het exoskelet Skelex 360, een relatief recent ontwikkeld hulpmiddel dat met name gebruikt kan worden bij bovenhandse werkzaamheden. Hoe werkt het? Waar liggen de kansen en wat zijn de beperkingen? En hoe draagt het exoskelet bij aan veilig en gezond werken? ArboTechniek heeft samen met SPIE Fire Protection & Security gewerkt aan een pilotproject om antwoord te geven op deze vragen. Hierbij is het exoskelet uitvoerig getest tijdens de installatie van sprinklers. Een mooi verhaal over de huidige stand van zaken. Futuristisch instrument Wat is een exoskelet? Albert Vullers en Carin van den Bosch kunnen deze vraag ieder vanuit hun perspectief uitgebreid en enthousiast beantwoorden. Albert is procesmanager bij SPIE Nederland en Carin is als ergonoom verbonden aan ArboTechniek. Beiden zijn betrokken bij een innovatief project waarin de Skelex volledig wordt getest. Gekeken wordt hoe het hulpmiddel benut kan worden in de technische installatie- en isolatiebranche. Albert: “Het exoskelet, de Skelex 360, is een op het oog futuristisch instrument dat ik tegenkwam op een techniekbeurs. Ik was meteen geïnteresseerd: hoe kan een installatiebedrijf als SPIE dit praktisch inzetten? In dit soort exoskeletten zorgen veren en bandjes ervoor dat bepaalde spiergroepen worden ontlast. Werkzaamheden hebben dan minder belasting op het lichaam en je kunt het langer onvermoeid volhouden.” Gezamenlijke pilot Carin zag ook al snel de waarde ervan in. “Het exoskelet wordt al veel

Lucht verkopen

Lucht verkopen

Nog nooit is er zoveel aandacht geweest voor ventilatie als het afgelopen ‘Coronajaar’. Voor installateurs een uitgelezen kans om hierop te spelen. Bijvoorbeeld door lucht als een service te gaan aanbieden. Google even op ‘Ventilatie en Corona’ en je wordt bedolven onder de adviezen over het belang van goede ventilatie. Ofschoon er door de officiële kanalen (waaronder RIVM) met enige terughoudendheid wordt geschreven over de relatie tussen besmettingsrisico’s en ventilatiehoeveelheden of -systemen, onderschrijft iedereen het belang van ventileren, tenminste op Bouwbesluitniveau. Minimumeisen Het is daarbij overigens goed om op te merken dat het Bouwbesluit minimum (‘vangnet’) capaciteitseisen stelt en feitelijk dus voornamelijk de aandacht vestigt op de aanwezigheid (beschikbaarheid) van een minimale capaciteit voor toevoer en afvoer van lucht. Er wordt doorgaans niet gekeken of de beoogde capaciteiten ook daadwerkelijk gerealiseerd kunnen worden. De praktijk bewijst dat de aanwezigheid van voorzieningen alleen geen garantie biedt dat de beoogde ventilatiestromen in de verschillende verblijfsruimtes ook tot stand (kunnen) komen. Er worden geen eisen gesteld aan de minimale binnnenluchtkwaliteit. Boost? Afgezien hiervan zou je dus veronderstellen dat je als leverancier of installateur van ventilatiesystemen op rozen zit in deze tijd en dat het werk niet aan te slepen is, omdat iedere woning of gebouweigenaar zich druk maakt over de luchtkwaliteit. Navraag bij diverse leveranciers, adviseurs en installateurs bevestigt echter geenszins dit beeld. Wellicht heb ik het de verkeerde partijen gevraagd, maar ik krijg niet de indruk dat de Coronacrisis tot op heden ook daadwerkelijk tot een significante boost in de ventilatie-business heeft

Luchtfilters

Luchtfilters

Het thema ‘luchtkwaliteit in gebouwen’ houdt de gemoederen in veel gesprekken en in de media regelmatig bezig. Bijvoorbeeld als het gaat om fijnstof, wat bijdraagt aan een hele waaier aan ziekten. Door fijnstof overlijden in Nederland jaarlijks een paar duizend mensen eerder dan zij zonder deze stofdeeltjes zouden doen. Ook in menig discussie over het coronavirus komt ‘luchtkwaliteit en ventilatie’ vaak ter tafel. Als het gaat om luchtkwaliteit en ventilatie spelen luchtfilters een zeer belangrijke bijrol. Met luchtfiltersystemen is de hoeveelheid fijnstof en andere luchtverontreiniging effectief te beperken. De toegenomen aandacht voor fijnstof heeft tot gevolg gehad dat de bijbehorende normen zijn veranderd. In juni 2018 heeft de wereldwijde ISO 16890 richtlijn ‘Luchtfilters voor algemene ventilatie’ de plek overgenomen van de Europese EN779 standaard. Deze ISO 16890 richtlijn stelt eisen aan het vangstrendement van fijnstof van luchtfilters. Dankzij deze norm is het daarom mogelijk om filters te selecteren die fijnstof werkelijk tegenhouden. Sinds de introductie van deze ISO-norm worden luchtfilters op een andere manier beoordeeld en geclassificeerd, niet meer met de classificatie volgens NEN-EN 779. Ze worden tegenwoordig ingedeeld in klassen, bepaald door de rendementen op stofvangst. De richtlijn heeft het bovendien mogelijk gemaakt om filters van over de hele wereld onderling te vergelijken. Selectie luchtfilters De relatief nieuwe ISO-norm bevat veel informatie en is redelijk complex. En hoewel luchtfilters een belangrijke rol spelen bij het verbeteren van binnenluchtkwaliteit, is een voorwaarde uiteraard dat ze op de juiste wijze worden geïnstalleerd en onderhouden. ISSO-publicatie 27 ‘Luchtfilters voor comfortinstallaties’ biedt de

Herhaalt de geschiedenis zich?

Herhaalt de geschiedenis zich?

In 2012 werd er door overheid al eerder subsidie uitgekeerd voor het verbeteren van de ventilatie in scholen in Nederland. De markt pakte dit net als nu voortvarend aan en ontwikkelde nieuwe units en systemen om de ventilatie op scholen te verbeteren. Echter, drie jaar later bleek uit de evaluatie van het subsidietraject dat meer dan de helft van het geld was uitgegeven aan randzaken en niet aan het verbeteren van de ventilatie zelf. Acht jaar later komt de overheid wederom met een subsidieregeling, de specifieke uitkering ventilatie in scholen (SUVIS). Waar je verwacht dat 100% van deze subsidie naar ventilatiesystemen gaat in schoolgebouwen, geldt ook nu dat dit niet het geval is. Het is namelijk een regeling met als doel het stimuleren van projecten waarmee middels noodzakelijke energiezuinige maatregelen, het binnenklimaat in bestaande schoolgebouwen kan worden verbeterd. Hetgeen inhoudt – lees de stukken in de Staatscourant maar eens goed – dat je ook subsidie krijgt op warmtepompen of bijvoorbeeld dubbelzijdig glas. Zolang je daarmee maar het binnenklimaat duurzaam verbetert. Natuurlijk is hier niks mee, maar het was ons toch te doen om de ventilatie in scholen te verbeteren? Doordat de meerderheid van de scholen nog steeds geen goede ventilatie heeft geïnstalleerd, werken ouders noodgedwongen thuis en wordt de maatschappij onevenredig zwaar geraakt. Los van de achterstand die de leerlingen oplopen. Tijdens de lockdown zijn de scholen gesloten. Hét moment dus om de scholen die nog niet over voldoende ventilatie beschikken aan te pakken. Niets is minder waar. Schoolventilatieprojecten worden

Salestechneut

Salestechneut

Meer dan ooit zijn opdrachtgevers bereid om geld te steken in een goed werkend ventilatiesys­teem. Dat hebben we deels te danken aan de coronapandemie. Specialisten, zoals Kouwer Installatietechniek, draaien nu topdagen, vertelt bedrijfsleider Tom Bruins. Hij was ooit automonteur. Maar altijd met dezelfde mensen werken op dezelfde plek gaat vervelen, ondervond Bruins. Door een gelukkig toeval kon hij de overstap maken naar de installatietechniek. Inmiddels is hij alweer 18 jaar werkzaam in de branche. Begintijd Je ziet Bruins bijna glimlachen achter de telefoon, als hij vertelt over die begintijd. Hoe hij nadat hij afscheid had genomen bij de garage, toevallig hoorde dat ze een monteur zochten bij Ouderdorp Service. Er was gelijk een klik en Bruins mocht de volgende dag al meelopen. Eenmaal de smaak te pakken, haalde hij zijn papieren en werkte vervolgens bij verschillende installatiebedrijven. Plezier “Een geweldig vak”, vertelt hij enthousiast aan de lijn. “Veel op weg, verschillende klanten, uitdagende klussen…” Terugkijkend vond hij de storingsdiensten nog het leukste. “Het gevoel dat je kreeg als je iemand uit de penarie kon helpen, daar kon eigenlijk niks tegenop.” Kouwer Installatietechniek Bruins groeide door en werd vorige jaar bedrijfsleider bij Kouwer Installatietechniek. Het bedrijf bestaat nu pakweg 14 jaar en telt 15 medewerkers. Met als thuisbasis Huizen opereert de installateur vooral in ‘T Gooi. Kouwer Installatietechniek biedt een breed palet aan diensten aan, van cv-ketel installaties tot elektrotechnische en dakdekkers werkzaamheden. “Het zwaartepunt ligt bij de particuliere sector en dan doel ik vooral op renovaties.” Waterstofketel Bruins volgt de