(On)zin van waterontharders

Je zou je moeten afvragen als installateur of men wel waterontharders nodig heeft om een goede waterkwaliteit te verkrijgen. Wat doet het eigenlijk met ons lichaam als we onthard water consumeren? Krijgt het leidingennetwerk het zwaarder te verduren? Ing. Ron Bosch, Senior docent ‘Installatie Technologie’ aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en eigenaar van Technisch Ingenieurs Adviesbureau Bosch te Rosmalen en Lisanne Bosch, drs. in Health Sciences hebben hier onderzoek naar verricht.

Met dit onderzoek kunt u uw opdrachtgever nog beter informeren. Het onderzoek heeft plaatsgevonden op basis van onduidelijkheden bij installateurs, gebouweigenaren, andere marktpartijen en particuliere gebruikers van waterontharders. Wij willen u als expert meenemen in een verkorte uitleg van wat een waterontharder doet, hoe het onthardingsproces werkt en welke merkbare effecten het heeft op de gezondheid. Tevens besteden wij aandacht aan de juiste aansluitmethodiek en de vigerende wetgeving over dit onderwerp. Ook gaan we kort in op twee veelvoorkomende vragen die klanten u kunnen stellen.

Waterontharder

Kunt het zich nog herinneren uit de schoolbanken? De werking van de ontharder voorzien van kationhars en zout (Afbeelding 1)? De blauwe en geel-groene zuil op het plaatje bevatten beide een kationhars, dat een sterke affiniteit heeft voor Ca2+ ionen en Mg2+ ionen. Laat men hierlangs hard water lopen, dan binden alle Ca2+ ionen en Mg2+ ionen zich aan de aanwezige harskern. Nadat de (rechter) harskern verzadigd is in de zuil, moet de hars geregenereerd worden. Dat houd in dat er een met Na+ ionen verzadigde oplossing langs de (rechter) zuil gaat stromen om de Ca2+) ionen en Mg2+ ionen weer door Na+ ionen te laten vervangen. Dit gebeurt met NACL regeneratiezout of fijn zout. Het regeneratieproces (weet u nog; het spoelproces) gebeurt automatisch en vindt plaats op een vast tijdstip. Bijvoorbeeld na een bepaald waterdebiet te hebben verwerkt of vastgesteld is met een elektronische meting dat de hars verzadigd is. De sturing van het regeneratieproces gebeurt dus door een tijdsafhankelijke schakelklok, een watermetercontact (debietafhankelijk) of een meetcel op basis van hardheid. De afgebeelde ontharder is een duplex ontharder, zodat altijd via de ene zuil (links) onthard water wordt geleverd en via de andere zuil (rechts) wordt geregenereerd.
Gezondheid
Wanneer uw klant voldoende vocht en voedingsstoffen binnen krijgt, waaronder ook de mineralen calcium en magnesium, dan zou het drinken van onthard water theoretisch gezien geen gevaar moeten opleveren voor de gezondheid. Dus het is niet 100% aangetoond dat het een schadelijk effect heeft op de gezondheid. Toekomstig epidemiologisch onderzoek zal dit moeten uitwijzen. Bij de WHO is tot op heden nog niet bekend of een soortgelijk onderzoek opgestart gaat worden. In de bestaande vakliteratuur is er nog nauwelijks aandacht besteed aan dit onderwerp. Overigens, om ongecontroleerd terugstromen van mogelijk fysisch verontreinigt water tegen te gaan, wordt verwezen naar de Vewin werkbladen 3.8, laatst vigerende versie, zoals u als geen ander weet.

Schade aan leidingen

U moet weten dat er onderzoek is gedaan naar het oplossend vermogen van leidingen, die onthard water te verwerken krijgen. Wat blijkt: hoe lager de hardheid des te agressiever het water wordt. Koperen leidingen gaan hierdoor langzaam oplossen.

Aanbevelingen

Naar aanleiding van het onderzoek kunnen de volgende aanbevelingen worden gedaan aan de beheerders of eigenaren van drinkwater installaties voor particulier en utilitair gebruik:
- Zorg voor een juiste selectie. Doe dit zelf of laat je bijstaan door een leverancier. Stem de ontharder af op de afgifte hoeveelheid van het water van de klant en vraag je af of een ontharder echt nodig is; controleer dus van tevoren de hardheid. Benoem uw uitgangspunten in uw offerte. U kunt ook bij de regionale waterleverancier informeren naar het hardheidspercentage.
- Als u toch een ontharder gaat adviseren of offreren aan een klant, zorg dat deze een goed onderhoudscontract heeft en duidelijke instructies krijgt over de werking van het apparaat. Geef aan waar hij of zij op moet letten.
- Houd de aanbevelingswaarden aan voor selectie en ontwerp van DWA systemen, te weten in de utilitaire sector: Combi Steamers, Vaatwasmachines, Warmwater boilers, Kookpotten gebruik voor Sous Vide (4°D), Hogedruk Steamers (0°D), Koperen boilers 4°D, Warmhoudbakken Chafing Dishes, Koffiemachines, Water Fryers (4-7°D) en Crushed ice, alsmede consumptie ijs machines (7-12°D).
- Houd vigerende wetgeving in de gaten via vakliteratuur, vakbladen, Vewin werkbladen en Staatscourant uitgaven.

Installateurs Water Weetjes

Uw klant heeft al een ontharder (er vanuit gaande dat deze goed werkt) en stelt u de volgende vragen:
- Mijn douchekop vertoont toch resten van kalk hoe kan dit? Dit komt vaak voor bij ontharders die net enkele maanden werkzaam zijn. De leidingen en de boiler worden ontdaan van kalk. Dit is niet erg, maak de douchekop schoon door hem grondig te spoelen.
- Er staat iets over resthardheid instellen, wat bedoelt men daar mee? Sommige machines hebben een exacte waterhardheid nodig. Tegenwoordig kunnen vaatwassers ook al zelf digitaal ingesteld worden op de aanwezige hardheid van het water.

Typen ontharders

Mocht u kiezen voor een waterontharder, welke typen zijn er dan beschikbaar? Een variant werkt met een harskern en gebruikt regeneratiezout voor het regeneratieproces. Hiervan is bewezen dat ze daadwerkelijk kalk uit het water halen. Een ander type werkt op basis van omgekeerde osmose. Volgens onderzoek functioneren ook deze ontharders naar behoren, alleen vereisen ze dusdanige complexe installaties dat de particuliere markt huiverig is om ze toe te passen. En er zijn zogenaamde magneten in de handel die kalk zouden elimineren. Tot dusver valt deze claim niet te staven met wetenschappelijk onderzoek.

Conclusie

Er zijn verschillende soorten waterontharders op de markt. Van sommige is de werking bewezen, van andere staat die ter discussie. Mocht u op verzoek van de klant een waterontharder installeren of het onderhoud voor uw rekening gaan nemen, let dan goed op de juiste installatie (Afbeelding 2) en de levensduur. En, tot slot, instrueer uw klant zorgvuldig over het gebruik 

Auteur: Ron Bosch

View as Slideshow