et Wisselspoorgebied aan de 2e Daalsedijk te Utrecht beslaat circa 12 hectare en wordt getransformeerd van een spoorindustrie- en bedrijfsbestemming naar een gemengd woon-/ werkgebied met onder andere creatieve bedrijvigheid en (horeca)voorzieningen. Op de grens van de woonwijk en de Wisselspoor ontwikkeling staat de Onderdelenloods, met een oppervlakte van circa 2900 m2. Het is een kenmerkend jaren ‘50 industrieel pand, gelegen aan een stadspark. Zecc Architecten heeft het ontwerp gemaakt voor de transformatie van de voormalige Onderdelenloods. Na de oplevering heeft het gebouw weer haar oorspronkelijke uitstraling teruggekregen, maar nu wel in een duurzame uitvoering.
CO2-sturing
Tijdens de transformatie is het gebouw opgedeeld in 6 studio’s. Ze hebben allemaal een eigen technische ruimte met installaties. Daarin staat onder andere een warmtepomp van Panasonic en een compacte LBK met een hoog rendement warmtewiel van Soler & Palau. Iedere LBK wordt aangestuurd door een CO2-sensor, vertelt Sales Manager Berry Brand. Deze reageert op de bezetting. Vanaf 800 PPM wordt er bijgeventileerd. De toevoer van verse buitenlucht verloopt via het dak. Vervolgens zorgt het kanalenwerk voor een evenwichtige verspreiding door het pand. De vervuilde binnenlucht wordt via hetzelfde kanalenwerk ook afgezogen en verlaat dan weer via het dak het gebouw.
Warmtewiel
De LBK heeft een warmtewiel. Daarmee kan warmte worden teruggewonnen uit de ventilatielucht. Dit wiel bevindt zich in de ventilatie-unit en bestaat uit vele lamellen die gemakkelijk warmte of koude op kunnen nemen en af kunnen staan. Deze lamellen zijn vaak gemaakt van aluminium.
Werking
In de ventilatie-unit liggen de luchttoevoer (koud) en de luchtafvoer (warm) boven elkaar. Het warmtewiel bevindt zich met de helft in het koude deel en met de helft in het warme deel. In het warme deel nemen de lamellen de warmte uit de afgezogen lucht op en geven dit af aan de koude toevoerlucht. Doordat het warmtewiel draait, blijft dit proces zich herhalen. Het rendement van een warmtewiel ligt gemiddeld tussen de 75 % en 85 %. In het geval van de RHE-serie is dat tot 85 %, vertelt Brand.
Vocht
Er zijn een heel aantal varianten op het warmtewiel. Bij één ervan kan ook vocht worden uitgewisseld, men spreekt dan van een hygroscopisch warmtewiel. “Het voordeel hiervan is dat in de winter de koude droge lucht van buiten minder of niet bevochtigd dient te worden”, vertelt Brand. “Vandaar dat we het ook hier hebben toegepast.” De vochtterugwinning gebeurt door ‘vochtaantrekkende’ materialen (coating op het warmtewiel) die het vocht opnemen en afgeven aan de droogste lucht. Hierdoor wordt een te lage relatieve luchtvochtigheid voorkomen.
Bypass
In de zomer is warmteterugwinning vaak overbodig. In dat geval stopt het warmtewiel met draaien, waardoor er geen warmteoverdracht meer plaatsvindt. Met spreekt in dit geval van een volledige bypass. Wanneer er slechts weinig warmte of vocht nodig is om tot een aangenaam binnenklimaat te komen dan kan dit worden opgelost door het wiel trager te laten draaien, hierdoor worden de temperatuur en het vochtgehalte in het gebouw op een constant niveau gehouden.
WTW
Dankzij de WTW-unit blijft de toevoertemperatuur altijd rond de 17-18 °C. De warmtepomp kan via het vloerverwarmingssysteem vervolgens de temperatuur laten stijgen tot 21 °C of hoger.
Uitdagingen
De plattegrond en bouwkundige constructie van de Onderdelenloods brachten de nodige uitdagingen met zich mee. De technische ruimtes van de zes studio’s zijn, zoals al eerder vermeld, compact van opzet. Om toch te kunnen waarborgen dat ze goed toegankelijk blijven, moest nauwgezet van tevoren worden uitgekiend waar de LBK’s precies zouden komen te staan. Ook, maar dit valt enigszins direct buiten de scope van dit artikel, blijft het altijd een punt van aandacht om na te gaan welke impact grote glasvlakken in een gebouw als de Onderdelendloods gaan hebben op het binnenklimaat. Glas met een hoge isolatiewaarde en eventueel extra verwarming vlakbij de gevel kunnen noodzakelijk zijn om koude voeten en koudeval tegen te gaan.
Oplevering
Inmiddels is het gebouw opgeleverd. De doorlooptijd van het project voor Soler & Palau bedroeg 5 maanden. De installaties functioneren stand alone en hangen niet aan een GB-systeem. Voor het onderhoud adviseert Soler & Palau een jaarlijkse controle, waarbij onder andere het systeem kan worden gereinigd en de filters worden vervangen. De LBK’s hebben een beoogde levensduur van 15 tot 20 jaar, dus de Onderdelenloods kan voorlopig wel weer even vooruit
De RHE luchtbehandelingskasten zijn compact en hebben een hoog rendement warmtewiel. Plug & Play: volledig voorgeprogrammeerd en voorzien van alle mogelijkse opnemers. De behuizing is vervaardigd van een zelfdragende constructie van gegalvaniseerd staal. De sandwichpanelen zijn 50 mm dik. Alle panelen zijn thermisch en akoestisch geïsoleerd met minerale wol waarvan de thermische isolatie 0,037 W/mK is. De buitenwand is vervaardigd van gecoat staal (RAL7024) met een hoge weerstand tegen corrosie (klasse: RC3) en UV-licht (klasse: RUV3) volgens EN 10169 en de binnenwand is vervaardigd van voorgegalvaniseerd staal. De steunen zijn vervaardigd van 3 mm dik gecoat voorgegalvaniseerd staal met een hoogte van 100 mm en met de mogelijkheid om trillingdempers of stelvoeten te monteren. Via scharnierende panelen – links en rechts – is er eenvoudig toegang tot alle onderdelen. Afhankelijk van de bouwgrootte zijn de luchtaansluitingen rond of rechthoekig. De kanaalaansluitingen zijn voorzien van rubber ‘safe’ verbindingen. In het ‘Plug & Play’ regelsysteem is er keuze uit een variabel volume, een constant volume of een constante druk regeling. Het instellen van de regeling gebeurt via de meegeleverde afstandsbediening met touchscreen, maar dit kan ook via laptop door gebruik van gratis beschikbare software. De ‘plugfan’ centrifugale ventilatoren met achterovergebogen schoepen worden direct aangedreven door een borstel-loze EC-motor. De onderhoudsvrije motor wordt tegen overbelasting beschermd door een thermische beveiliging.
