Illegaal aanbesteden

Het Aanbestedingsinstituut van Bouwend Nederland sloeg eind vorig jaar alarm. Uit haar cijfers komt naar voren dat bij 27% van de aanbestede bouwopdrachten onnodig projecten worden samengevoegd. Twee jaar geleden bedroeg dat aantal nog 14%. En het MKB is daar de dupe van. Uneto-VNI herkent de situatie. De branchevereniging maakt er werk van om deze, vaak illegale wijze van aanbesteden, een halt toe te roepen.

U heeft er waarschijnlijk zelf ook wel eens mee te maken gehad, want de praktijk is wijd en zijd verbreid. Een opdrachtgever, zeg een gemeente, clustert het onderhoud van haar verschillende sportgebouwen en zet dat vervolgens als één tender in de markt. En u valt daardoor automatisch buiten de boot als kleine ondernemer. Terwijl u het onderhoud van één sportgebouw wel voor uw rekening had kunnen nemen.

Illegaal

Waarom kiest de opdrachtgever er voor om verschillende opdrachten te stapelen? “De wet is duidelijk, het mag niet. Er is wel een uitweg: onder voorwaarde dat de opdrachtgever het goed onderbouwt, mag het. Bijvoorbeeld als er sprake is van een financieel of efficiencyvoordeel”, legt Laurens de Vrijer uit. Als adviseur voor het aan Uneto-VNI gelieerde SMI (Stichting Marktwerking Installatiebranche) houdt hij zich onder andere bezig met aanbestedingen in de installatiebranche. “We komen regelmatig cases tegen, waarin geen sprake is van een deugdelijke onderbouwing of die helemaal achterwege is gelaten. In beide gevallen worden dan juridische grenzen overschreden. Het is simpelweg illegaal.”

Andersom redeneren

In de wet- en regelgeving zijn bepalingen opgenomen om de MKB’er eerlijke kansen te geven in het aanbestedingscircuit. Normaliter worden opdrachten separaat in de markt gezet, zodat ook kleine ondernemers kans maken op opdrachten van de overheid. “Er lijkt nu een situatie te ontstaan, waarin opdrachtgevers andersom gaan redeneren. We clusteren opdrachten tenzij…”

Effect crisis

De crisis heeft ongetwijfeld deze denkwijze in de hand gewerkt. “We zagen dat MKB’ers uit angst voor hun broodwinning moeite hadden om deze praktijk bij opdrachtgevers of ons aan te kaarten.” Inmiddels is daar verandering in gekomen. De markt trekt aan, installateurs komen om in het werk en zijn mondiger geworden.

Hulp branchevereniging

Als ze bij SMI of Uneto-VNI aankloppen, bijvoorbeeld als een gebouweigenaar in de ogen van een W-installateur onnodig E & W onderhoud samenvoegt, gaan de adviseurs op onderzoek uit. “We bellen de opdrachtgever, we schrijven hen aan en kunnen ook vervolgstappen nemen. In een aantal gevallen leidt dat tot een rechtszaak.”

Meer nodig

Toch is het eindresultaat wisselvallig. Sommige opdrachtgevers beteren hun leven, anderen niet. Volgens Uneto-VNI is er meer nodig, vandaar ook dat de branchevereniging zich actief inzet bij het traject ‘Beter Aanbesteden’. Samen met andere belanghebbende partijen wordt gewerkt aan een document met suggesties om verbetering te brengen in de situatie. Dit zal worden overhandigd aan de staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat.

Advies

Hieruit zullen ongetwijfeld verdere acties voortkomen die de praktijk moeten laten verbeteren. Maar voorlopig zal de MKB’er die het vermoeden heeft dat een opdrachtgever onnodig projecten stapelt zelf aan de bel moeten trekken. “En het liefst zo snel mogelijk”, adviseert De Vrijer. “Des te meer kans maak je op wijzigingen die voor jou gunstig uitpakken.” 