Het kantoor van de toekomst

Adviesbureau Merosch is in de zomer van 2017 gestart met de renovatie van een gymzaal in Bodegraven, die dateert uit 1955. Het gebouw stond toen al 7 jaar leeg. Vanaf december 2017 is de 400 m2 b.v.o. door de onderneming in gebruik genomen als kantoor. Geheel volgens de bedrijfsfilosofie is de renovatie van het pand uitgevoerd op een verregaande circulaire en duurzame manier. Het kantoor gaat dienen als Living Lab voor duurzaam en gezond bouwen in Nederland.

Er zijn diverse duurzaamheidsmaatregelen doorgevoerd om uiteindelijk tot een circulair, gasloos, energieleverend en gezond gebouw te komen. Zo is het volledige casco inclusief de vloer van de gymzaal behouden gebleven en zijn zoveel mogelijk ‘oude’ materialen hergebruikt. Het gebouw is zeer goed geïsoleerd en heeft geen aansluiting meer op het gasnet, maar een warmtepomp die duurzame warmte en koude levert. Er komen in april 2018 zonnepanelen op het dak en er is een elektrische laadpaal voor auto’s, waarmee het een energieleverend gebouw gaat worden. De hoge duurzaamheidsambities komen ook tot uitdrukking in de verschillende keurmerken die zijn verworven. Zo heeft het gebouw een GPR-score van 8,7 (hoogste in zijn klasse), een BREEAM Excellent label, WELL (gezondheidslabel) zilver en een tuin met NL Greenlabel A.

Doelstelling

De doelstelling was enerzijds om een inspirerende, comfortabele en gezonde werkomgeving te maken en anderzijds het karakteristieke gebouw uit 1955 te behouden en een positieve bijdrage te laten leveren aan de buurt. Het gebouw is daarom qua verschijningsvorm vrijwel volledig intact gehouden. Waar mogelijk zijn materialen hergebruikt. Ook tijdens de uitvoering gingen de betrokken bouwpartijen zo zuinig mogelijk om met de materialen. Restmaterialen werden geretourneerd naar de desbetreffende leveranciers of hergebruikt bij andere projecten van Accompli Afbouw. Daarnaast wilde Merosch na oplevering gaan werken in een energiepositief en gasloos pand. De hoge ambities moesten ook tot uitdrukking komen in certificeringstrajecten. Daarom werd gemikt op een WELL-certificering van minimaal Zilver, een GPR-score van >9, en een Greenlabel voor de tuin.

W-installatie

De W-installatie is opgebouwd uit een modulerende warmtepomp (NIBE F1155 & PCM) die aangesloten is op een gesloten bodemnet van 4 lussen met ieder afzonderlijk een lengte van ongeveer 150 meter. De bron is vanuit milieuoogpunt enkel met water gevuld. De dimensionering van de bron en de temperatuurtrajecten van de warmtepomp (38 °C-30 °C) zijn hier op aangepast. Het benutten van bodemenergie is een duurzame oplossing, waarmee het gebruik van fossiele brandstoffen voor energieopwekking fors wordt teruggedrongen.

Isolatie en wandverwarming

De bestaande gevels zijn nageïsoleerd door voorzetwanden te plaatsen. Leuk weetje: bij de voorzetwanden is gekozen voor een integrale oplossing bestaande uit een bouwkundige constructie gecombineerd met een water gevoerde wandverwarming en - koelingsinstallatie (de onderste 2,5 meter van de wand). De wandverwarming is een systeem van Variotherm. Technea Duurzaam nam de levering voor haar rekening, Accompli Afbouw zorgde voor de afbouw. De bovenste 2,5 meter bestaat uit een combi van geperforeerde gipsplaten en zacht isolatiemateriaal. Deze zorgen voor een thermische en akoestische verbetering. De Rc-waarde bedraagt nu 4,5 m²K/W. De integrale oplossing is gekozen vanuit het oogpunt van duurzaamheid. Zo wordt met deze constructie onder andere bespaard op materiaalgebruik. Onder de voorzetwand is een wandgoot gecreëerd, zodat de werkplekken flexibel ingericht kunnen worden.

Luchtbehandeling

Om extra werkruimte te creëren is er een entresol geplaatst in de gymzaal. Onder deze entresol bevinden zich de pantry en opbergruimten. De entresol en de grote vergaderruimte zijn voorzien van vloerverwarming. De luchtbehandeling (Nedair Everyline 1050) is naast een kruisstroomwisselaar ook voorzien van een ‘change over battery’ waarmee de toevoerlucht extra verwarmd of gekoeld kan worden. In de voormalige gymzaal is gebruik gemaakt van geperforeerde kanalen (Ripro) voor de distributie van de toevoerlucht. Voor de afvoer plenums zijn de oude wandroosters gerecycled.

E-installatie

De E-installatie is volledig weggewerkt in de wandgoot, waardoor er optisch geen stopcontacten zichtbaar zijn. In de wandgoot zijn Wieland stekkers aangebracht, waarmee de stekkerblokken in de bureaus gevoed kunnen worden. Ook de data is volledig verwerkt in de wandgoot.

Verlichting

De verlichting (Fagerhult) is volledig uitgevoerd in LED. In de gymzaal wordt de verlichting aangestuurd door middel van DALI, waardoor eenvoudig het lichtniveau en de zonering kunnen worden aangepast. In het grote kantoor zijn 4 multi sensoren geplaatst die zowel lichtintensiteit als aanwezigheid meten. Er zijn 4 zones ingericht die voorzien zijn van daglichtregeling. De vergaderruimtes beschikken over dimbare verlichting. Alle overige verlichting werkt op basis van aanwezigheidsdetectie.

Laadpaal

Op de parkeerplaats van Merosch staat een openbare laadpaal van Greencrowd, die door de wijk gebruikt kan worden. Deze laadpaal is aangesloten op de installatie van Merosch. Medio 2018 zal het gebouw zonnepanelen krijgen waarmee het volledig energieneutraal wordt. De E-installatie is voorzien van extra bemetering om het energiegebruik te monitoren.

Eerste resultaten

Merosch zit sinds 2 januari 2018 in het gebouw, dus de gebruikservaring is beperkt. Dat neemt niet weg dat de eerste ervaringen zowel functioneel als qua beleving buitengewoon positief zijn. We beschikken over een uitgebreid monitoringssysteem en zullen de comfort- en energieprestaties de komende periode uitgebreid gaan volgen en daarover ook gaan rapporteren.

Sociale duurzaamheid

De renovatie werkt niet alleen gunstig voor ons uit, maar heeft ook een positief sociaal effect op de omgeving. De gymzaal is door vele Bodegravers gebruikt en heeft daarmee voor veel dorpsbewoners een emotionele waarde. Niet zelden komen mensen even naar binnen lopen om te kijken hoe het is geworden en wordt waarderend gesproken over het feit dat het gebouw niet gesloopt is, maar behouden is gebleven.

Living Lab

Willen we stappen vooruit maken in het verduurzamen van de gebouwde omgeving, dan moeten we beter, goedkoper en sneller beschikken over de kennis die elders is opgedaan. Daarom deelt Merosch alle kennis rondom de circulaire renovatie van hun nieuwe huisvesting, onder andere via de website, Twitter en LinkedIn. Daarnaast verzorgen we vanwege deze reden ook lessen over duurzaamheid en circulariteit op de school die naast ons kantoor staat. 

Auteur: Esther Wagensveld, Merosch
Voor meer informatie: www.merosch.nl/living-lab