Fossiel-, rook- en gasvrij

In Amstelveen gaat binnenkort een bijzonder project van start. Een ruim 30 jaar oud pand wordt in een jaar tijd omgetoverd tot een gasloos en energiepositief complex met optimaal binnenklimaat. Energiek Amstelveen, zoals het woon-/werkencomplex gaat heten heeft al in de ontwerpfase wereldwijd furore gemaakt. IZ sprak met de bevlogen ontwikkelaar en energieadviseur Gideon Goudsmit.

NOM? Nee, daar heeft hij niks mee. Gideon Goudsmit kijkt met een vies gezicht. Nul-op-de-meter woningen zijn veel te afhankelijk van de salderingsregeling. Gaat die ter ziele en de verwachting is dat dat het volgende decennium zal gebeuren, dan vervliegt plotseling het financiële voordeel van de bewoners. “Die gaan nog naar het Binnenhof, let op mijn woorden.”
Voorgeschiedenis

Aan zelfbewustzijn en bravoure geen gebrek. Gideon Goudsmit heeft dan ook recht van spreken. “Ik ben al 40 jaar bezig met duurzaamheid”, vertelt de ontwikkelaar annex adviseur. Zo’n 30 jaar geleden liet hij een pand optrekken aan de Parelvisserlaan 1 op de grens met Amsterdam. Destijds voerde hij al een breed pakket aan maatregelen door om een duurzaam gebouw te realiseren. Zo heeft het gebouw een Zuid-Zuid-West oriëntatie. Gunstig voor de daglichttoetreding en het rendement van zonnepanelen. Die zijn overigens al ruimschoots aanwezig. Om precies te zijn: 1600 m2. Daarnaast is de interne warmtevraag al flink aan banden gelegd door het pand zodanig te isoleren dat de RC-waarde 6 bedraagt. “Bovendien heb ik jaren geleden al LED-verlichting laten aanleggen, vanuit het oogpunt van duurzaamheid”, vertelt Goudsmit

Functies

De tijd is rijp voor de volgende stap, meent de ontwikkelaar. Het gebouw aan de Parelvisserslaan 1 wordt opgekrikt tot een energiepositief woon- en werkcomplex. “Gas-, fossiel- en rookvrij”, zegt Goudsmit trots. Het bestaande complex telt 3 verdiepingen en krijgt er nu 7 bij. Bovenop de betonnen constructie komt een staalskelet te staan. Het totale complex zal een oppervlakte hebben van 15.000 m2, waarvan 13.000 m2 bestemd is om te wonen en 2000 m2 om te werken. Zo komen er kantoorruimtes en een vegetarisch restaurant. Het idee is om in navolging van landen als de VS verschillende functies met elkaar te vermengen binnen een gebouw. Zo wordt ook op andere manieren bijgedragen aan de verduurzaming van de maatschappij. “De vermenging van functies zorgt voor een optimaal gebruik”, legt Goudsmit uit, “want zowel overdag als ’s avonds zijn er mensen aanwezig.” Dat heeft ook een positief effect op het samenhorigheidsgevoel in de buurt. Daarnaast reduceer je, in een aantal gevallen, de maatschappelijke kosten voor het woon- werkverkeer. Het is namelijk de bedoeling dat de circa 350 inwoners ook deels de 100 werkplekken gaan benutten.

Isolatie

Getrouw aan de principes van de Trias Energetica kiest Goudsmit voor een trapsgewijze aanpak. Hij laat eerst met een pakket aan bouwkundige maatregelen de energievraag tot een minimum terugbrengen. En daarbij zet hij gelijk zwaar geschut in. Goudsmit: “Het gebouw wordt gerenoveerd en uitgebreid op basis van passiefhuis principes. Dankzij een dik isolatiepakket wordt de RC-waarde opgeschroefd tot minimaal 9, mogelijk zelfs 14.” Ook de inpandige loggia’s zijn een bouwkundig foefje om de warmte- en koelingsvraag terug te schroeven. Ze krijgen driedubbele beglazing met zonwerende coating aan de buitenzijde en dubbel glas aan de binnenkant. Zo veranderen ze in ‘serres’, die als buffers gaan fungeren en het binnenklimaat stabiel houden. De gemeenschappelijke binnenruimte draagt eveneens bij aan een comfortabel binnenklimaat. Door de beplanting uiteraard, maar ook omdat het atrium-dak voor 50% open kan om te spuien, afhankelijk van de regen en temperatuuromstandigheden.

Stroomvoorziening

Goudsmit is geen voorstander van ‘Stand Alone’ oplossingen, blijkt wel uit zijn verhaal. Hij liet een integraal concept ontwikkelen voor het gebouw. Zo schakelt hij verschillende duurzame energiebronnen in voor de stroomvoorziening. De gevels worden bekleed met PV-panelen met een vermogen van 450.000 Wp. Op het dak komt voor 650.000 Wp aan Bifaciale panelen te staan. Ze hebben een lichte kromming waardoor ze gedurende de dag meer zonlicht opvangen dan standaard varianten. Onder de bifaciale panelen is een tunnelvormige ruimte geprojecteerd. Deze biedt voldoende plek om kleine windmolens in op te stellen. Al met al verwacht Goudsmit op jaarbasis 1,1 miljoen kW op te wekken met de panelen en 100.000 kW met de windmolens. Ruim voldoende om door het jaar heen het gebouw van energie te voorzien. Het overschot zal deels worden opgeslagen in accu’s, zodat er een continue elektriciteitsvoorraad is voor 10 dagen. De rest kan via een Esco worden verhandeld op de energiemarkt.

W-concept

Het W-concept zit bijzonder slim in elkaar. De basis wordt gevormd door een WKO-installatie. Goudsmit koos op grond van zijn ervaringen als energieadviseur voor een gesloten bron: “Ze hebben minder snel van last van storingen, vervuiling en warmteverlies.” Acht warmtepompen krikken de temperatuur op tot de gewenste hoogte. De afgifte van warmte of koeling geschiedt via een ltv-oplossing in de vloer en het plafond. Extra verwarmen of koelen met lucht is ook mogelijk. Het mechanische ventilatiesysteem wordt gekoppeld aan een LBK én krijgt een wtw-unit.

Circulatieleiding

Aan de zuidzijde van het gebouw komen 50 PVT-panelen te hangen. Ze wekken thermische energie op, die deels gebruikt wordt om warm tapwater en deels warm water te produceren en deels om de WKO-installatie te regenereren. Het warme water, met een temperatuur van 35°C, circuleert via een apart leidingenstelsel door het gebouw. Alle woningen hebben een warmtewisselaar. De warmte wordt doorgegeven aan het water voor de vaatwasser, wasmachine én de douche. Om legionella te vermijden, gaat het in het laatste geval uiteraard eerst door een elektrisch doorstroomtoestel.

Grijs water

In de kelder van Energiek Amstelveen komen 2 watertanks te staan met een capaciteit van respectievelijk 240.000 en 40.000 liter. De grootste tank zal regenwater opgevangen dat gebruikt kan worden voor de toiletspoeling en de binnentuin van het complex. De kleinere tank is bedoeld om het grijs water na huishoudelijk gebruik in op te slaan. De warmte wordt geoogst en benut om de WKO te laden.

Slimmigheidjes

Er gaat geen energie verloren lijkt het wel. Goudsmit somt nog een aantal slimmigheidjes op. Zo krijgt de hellingbaan een ltv-verwarmingssysteem voor in de winter. Aangezien de temperatuur in het vloeroppervlak stijgt gedurende de zomermaanden, is het mogelijk om de warmte te oogsten en ook weer in te zetten om de WKO-installatie te regeneren. En de woningen worden voorzien van PCM-panelen. Het materiaal slaat warmte of koude op en geeft die vervolgens af aan de omgeving. Zo blijft de binnentemperatuur meer stabiel.

Gebouwbeheer en IoT

Het pand krijgt een eigen gb-systeem, dat gekoppeld wordt aan IoT-oplossingen. Wederom uit energieoverwegingen. Zo zijn de vaatwasmachines, wasmachines en droogtrommels Wifi-gestuurd en gaan ze idealiter draaien op momenten dat het energetisch gezien het beste uitkomt.

Benchmark

Niet voor niets zegt de ontwikkelaar lachend dat we gerust een andere keer kunnen terugkomen voor de rest van het verhaal. Energiek Amstelveen is met recht een nieuw benchmark te noemen op het gebied van duurzaamheid. Vanwege de beperkte ruimte hebben we ons hier, helaas, moeten beperken tot een aantal highlights. “Maar iedere lezer van jullie blad kan altijd bellen voor een afspraak om een kijkje te komen nemen.” 