Docenten uit de praktijk
Veel MBO-scholen verwachten binnen vijf jaar een groot tekort aan techniekdocenten. Daarom is het van groot belang het aantal op peil te houden en zelfs uit te breiden. Maar ook is het nodig jongeren aansprekend te blijven inspireren om te kiezen voor een toekomst in de techniek. En wie kunnen dat beter dan de mensen uit de praktijk? In Gelderland en Overijssel is een initiatief gestart: vakmensen uit de praktijk geven les aan nieuw vaktalent.
De installatiebranche staat voor een belangrijke uitdaging. Er zijn dringend nieuwe vakmensen nodig die onderdeel willen zijn van de technologische ontwikkelingen in de branche. Bijvoorbeeld op het gebied van energie. “Jonge mensen moeten weer gaan kiezen voor techniek”, zegt Robert-Jan de Vries. Hij is regiomanager van het Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf (OTIB) in de provincies Gelderland en Overijssel. “Dit betekent dat we er met elkaar voor moeten zorgen dat het onderwijs passend en inspirerend is en aansluit bij de praktijk. Het reguliere onderwijs heeft echter te maken met vergrijzing, waardoor een tekort aan docenten ontstaat. Het bedrijfsleven in de regio Gelderland/Overijssel heeft nu zelf het initiatief genomen door vakmensen met praktijkervaring naar de scholen af te vaardigen. Een unieke stap.”
In de actiestand
De overheid en allerlei instanties praten veel over het toekomstige tekort aan vakdocenten in het onderwijs. Maar de daadwerkelijke plannen moeten uit het werkveld komen. Een concreet plan dat inmiddels succesvol van start is gegaan, is het scholingstraject Docenten- en instructeurspool Technische Installatiebranche. In dit traject worden ervaren en gemotiveerde vakmensen uit de installatiebranche binnen een jaar opgeleid tot assistent-docent voor technische ROC’s. Een absolute primeur in Nederland. Naast het op deze manier opvullen van de docententekorten, heeft de pool als voordeel dat de nu op te leiden onderwijsgevenden hun actuele praktijkkennis en -ervaringen direct vanuit het bedrijfsleven delen met leerlingen en collega-onderwijsgevenden.
Opleiden met passie
Het traject Docenten- en instructeurs-pool Technische Installatiebranche leidt de vakmensen uit de branche op tot assistent-docent voor negen technische ROC’s in Gelderland en Overijssel. Inmiddels is de eerste groep van 14 deelnemers aan de opleiding voor het Pedagogisch Didactisch Diploma (PDD) begonnen. Vanaf oktober 2016 tot juni 2017 komen zij om de twee weken op de Technicampus in Deventer bijeen voor een lesmiddag en -avond. Daarnaast nemen zij deel aan een zestal aanvullende kennisbijeenkomsten, zoals het bezoeken van een universiteit, diverse leveranciers en relevante beurzen over bijvoorbeeld woningtechnologie. Hierna kunnen zij in het schoolseizoen 2017-2018 als assistent-docent met hun vakinhoudelijke kennis en vaardigheden aan de slag. De Vries: “De ROC’s krijgen hiermee precies in huis waar zij al zo lang om vragen: vakmensen die actuele kennis uit praktijk rechtstreeks in het onderwijs kunnen inbrengen.” Techniekpact-ambassadeur Doekle Terpsta is een groot voorstander van dit project en heeft het in een aantal landelijke bijeenkomsten genoemd als de eerste praktische invulling van een circulaire carrière.
Gewoon doen
Een deelnemer is John Nijenhuis (foto’s) van Loohuis-Meulenbeld Installatie-technieken. Nijenhuis is binnen het bedrijf KAM-coördinator en verantwoordelijk voor opleidingen. Voor hem was deze stap een natuurlijke. “Ik werd benaderd met de vraag of dit traject misschien iets voor mij was. Ik hoefde niet lang na te denken: natúúrlijk was dit traject iets voor mij! Ik begeleid veel leerlingen in ons bedrijf. En in de loop van de jaren ben ik tot de conclusie gekomen dat het mbo-onderwijs niet altijd biedt wat wij als bedrijf nodig hebben. Dan kun je gaan zeuren, maar je kunt er ook wat aan doen. Dat heb ik altijd gedaan. Ik heb gesproken met het vmbo en ben via het basisonderwijs jongeren enthousiast gaan maken voor techniek, want daar begint het!” Inmiddels is Nijenhuis volop in opleiding. Het is een druk programma naast zijn werk, maar het brengt hem ook veel. “Het is een boeiende opleiding. Er is aandacht voor presenteren, pedagogisch handelen, het indelen van lessen, beoordelen en nog veel meer. En ik loop in de avond-uren stage bij het ROC van Twente in Hengelo. Best pittig, maar het geeft je veel! Ik zou tegen iedereen willen zeggen: gewoon doen!”
Ook interesse in lesgeven naast uw werk?Met als voorwaarde dat u minimaal mbo-niveau 4+ bent opgeleid, kunt ook u aan de slag in het reguliere beroepsonderwijs. Na het succesvol doorlopen van het opleidingstraject heeft u formeel het PDD op zak. Hiermee kunt u – met ondersteuning van een bevoegd docent – als assistent-docent zelfstandig lessen verzorgen. Mail voor meer informatie Robert-Jan de Vries via |
Praktijkkennis
Hoewel Nijenhuis al veel ervaring heeft met het begeleiden van leerlingen en het geven van gastlessen in het basis-, vmbo- en mbo-onderwijs, ervaart hij met deze opleiding een verschil. “Voorheen maakte ik het mezelf vrij moeilijk. Ik was veel aan het woord en vooral aan de slag. Nu leer ik hoe ik een les moet opbouwen en vind ik meer evenwicht tussen wat ik vertel en de praktische opdrachten.” En er is nóg een verschil. “Je realiseert je dat je gewoon meer praktijkkennis meeneemt. Ik wil mijn leerlingen enthousiast maken met de nieuwste technieken en materialen en met concrete voorbeelden uit de praktijk. Daar hebben zij meer aan en wij als installatiebedrijf ook. Ik voel dat ik echt iets meeneem in de lessen.” De Vries hoort dit soort ervaringen vaker: “Het is mooi om te zien hoe op deze manier de brug tussen bedrijfsleven en onderwijs nog beter wordt geslagen. En dat moet ook. Het is tenslotte niet alleen een gezamenlijke verantwoordelijkheid om de vakmensen van morgen te inspireren, maar ook om ze klaar te stomen voor de uitdagingen die hen morgen te wachten staan.”
Ideaal voor ROC’s
Na een jaar opleiding hebben alle deelnemers een PDD-diploma en concrete ervaring met het geven van lessen. Dan komen zij in de Docenten- en instructeurspool Technische Installatiebranche. Hierin zitten vakmensen die dit specifieke opleidingstraject hebben doorlopen, maar ook vakmensen uit de praktijk die hun bevoegdheid al in een eerder stadium hebben gehaald. De pool is door de technische ROC’s rechtstreeks te consulteren. Ook is de pool voor deze scholen een prima instrument om vakinhoudelijk en didactisch goede techniekdocenten te werven en te selecteren. Een prima partner dus voor de ROC’s.
Verder Nederland in
De Vries is trots op de eerste groep die nu met de opleiding bezig is, maar hij kijkt ook vooruit. “Ook andere technische sectoren tonen veel belangstelling voor dit traject. Er ligt een ambitie een tweede groep te starten: techniekbreed en ondersteund door de andere O&O-fondsen en branches. Maar we hopen dit traject ook in de andere OTIB-regio’s op te starten. Wat we hier als uitdagingen zien in het techniekonderwijs, is niet uniek. Mijn collega’s verkennen de mogelijkheden. Maar vanzelfsprekend doen we dat natuurlijk met bedrijven en scholen.”
