Adviseur en installatiearchitect Ron Bosch legt hieronder uit met welke zaken we rekening moeten houden om de geluidsproductie van installaties op een acceptabel niveau te houden in de woon- en werkomgeving. Dit artikel gaat over het geluidsniveau dat mag worden geproduceerd in woningen, maar ook het effect van geluid dat van buiten komt, wordt belicht. In de hedendaagse gebouwen worden we steeds meer omringd door gebouwgebonden installaties. We kunnen eigenlijk niet meer zonder. Bomvol installaties Welke installaties komen we zoal tegen in de gebouwde omgeving? • Sanitaire installaties zoals toiletten, kranen, leidingen, afvoeren, ont- en beluchtingssystemen• Verwarmingsketels met circulatiepompen• Warmtepompen met circulatiepompen en buiten- en gekoppelde binnenunits die ook geluid produceren.• WTW, C02 gestuurde ventilatiesystemen, afzuigroosters en daurluftung• Liften Bekende missers De meeste fouten vallen onder de volgende categorieën. • Bij het ontwerp en dimensionering van installaties kunnen deze te krap of slecht ontworpen zijn. Menig maal leidt dit tot geluidsproblemen.• Standleidingen die niet goed geïsoleerd zijn, waardoor stromingsgeluid wordt waargenomen na het doorspoelen van het toilet. • Er is geen rekening gehouden met het feit dat er een verblijfsgebied is in de buurt van de opgestelde technische apparatuur.• Installaties komen te staan tegen lichte constructieve wanden of bovenop daken, waardoor er geluidsoverdracht richting de constructie plaats vindt.• De deuren van technische ruimten hebben geen kierdichting, zodat ze het geluid van de aanwezige apparatuur niet kunnen dempen.• Ventilatiesystemen die overspraak in de hand werken of het geluid van de afzuig- of toevoerventilator naar buiten of binnen toe onvoldoende dempen.• In woongebouwen geplaatste drukverhogingsinstallaties, waarvan het geluid doordringt in het gebouw.• Afzuigventilatoren in parkeergarages
Categorie: Techniek
Fresh-r, een innovatieve Nederlandse ventilatie-oplossing, won recentelijk in München de Passiv House components Award en is daarmee feitelijk uitgeroepen tot wereldkampioen ventileren. Maar wat is Fresh-r nu eigenlijk precies? Edward Hissink, marketing manager van het systeem legt uit. Fresh-r is een ventilatiesysteem met warmteterugwinning, waardoor geen warmteverspillende raamroosters meer nodig zijn. De WTW is van gewoven koperdraad gemaakt, waardoor de uitgaande en inkomende lucht wordt geblazen, zonder dat deze luchtstromen elkaar raken. Koper geleidt duizend keer beter dan kunststof dat normaal wordt gebruikt. Daardoor volstaat een veel kleiner apparaat dat bovendien in of op de muur kan worden geplaatst en waar de lucht veel makkelijker doorheen gaat. Zo zijn er veel bredere luchtstromen mogelijk waardoor er geen drukval in de warmtewisselaar ontstaat. Er is minder kracht nodig, minder ruimte en minder herrie. Een Fresh-r is stiller dan een moderne koelkast. Doos-constructie Fresh-r werkt als een ademend raam. Het is een kleine, eenvoudige, intelligente en energie-efficiënte ventilatie-oplossing met warmteterugwinning. De Fresh-r bestaat simpelweg uit een doos-constructie met daarin twee ventilatoren die in tegenovergestelde richting blazen. Daartussen zit de warmtewisselaar. Deze is makkelijk eruit te halen en past gewoon in een vaatwasmachine. Bovendien is het nu mogelijk om ook de luchtkwaliteit te meten met de Fresh-r. Het gaat dan om vocht en temperatuur en dus dauwpuntberekening. Daarnaast zijn tevens CO2-bepaling en fijnstofmeting ter plekke beschikbaar. Die gegevens kun je als gebruiker en installateur zelf inzien en controleren. Het kleine apparaat gebruikt de metingen door de in- en uitgaande lucht te balanceren en
Waar mensen samenkomen, bestaat risico op besmetting met gram-negatieve bacteriën. Vlint uit Lelystad bestrijdt de microben met bacteriedodende coatings. Deze worden aangebracht op wanden en vloeren, maar ook in luchtbehandelingskasten en in luchtkanalen, de longen van een gebouw.
De luchtkwaliteit in veel Nederlandse huizen is het grootste deel van de dag onvoldoende als gevolg van fijnstof. Dit kan op korte termijn leiden tot bijvoorbeeld benauwdheid of hoesten en op lange termijn longziekten zoals astma en COPD. Voor het creëren van een goed binnenklimaat worden ventilatie en luchtfiltratie ingezet. Het één vult het ander aan. Bijna alle huizen en gebouwen maken gebruik van ventilatie, wat in feite niets anders is dan de verdeling van verse lucht naar een kamer of gebouw. Ventilatie is nodig omdat niet circulerende lucht schadelijk kan zijn vanwege de opeenhoping van door de lucht verspreide verontreinigingen. Ventilatiesystemen zorgen ervoor dat er buitenlucht in een gebouw wordt gebracht. Belangrijk daarbij is de filtratie van de luchtstroom. Sommige ventilatiesystemen filteren de deeltjes niet of filteren alleen bepaalde soorten deeltjes, d.w.z. grotere, minder gevaarlijke deeltjes. Er zijn verschillende soorten ventilatiesystemen: natuurlijk, mechanisch en hybride of een mengvorm hiervan, die allemaal zorgen voor verschillende niveaus van luchtstroming. Aanvullend luchtfiltratie Simpel gezegd dient ventilatie ervoor om een goede binnenluchtkwaliteit te realiseren. Normaal gesproken wordt die kwaliteit afgemeten aan de aanwezigheid van CO2, vluchtige organische verbindingen, zuurstof, vocht enz. De uitdagingen ontstaan als er ‘extreme’ verontreinigingen zijn waarmee geen rekening is gehouden of de kwaliteit van de buitenlucht plotseling veel slechter is dan voorheen. Aanvullend biedt een luchtfilter dan uitkomst om de verontreinigingen binnenshuis te verminderen, waardoor er ook weer minder behoefte is aan ventilatie omdat de zuurstof-, temperatuur-, vochtigheids- en CO2-concentraties al op niveau zijn. Dit betekent kostenbesparing voor de
Volgens Peter Rietveld, dga van Inoxcon kan de elektrische cv-ketel in bepaalde gevallen ook een heel interessant alternatief zijn voor een luchtgebonden warmtepomp. Niet alleen voor de ruimteverwarming, maar ook voor de productie van warm tapwater. Elektrische cv-ketel Inoxcon levert naast warm water systemen onder andere elektrische cv-ketels aan de markt. “Kijk in de nieuwbouw heb je uitstekende randvoorwaarden om een luchtgebonden warmtepomp toe te passen. Je kunt in het ontwerp al rekening houden met het ruimtebeslag, de plaatsing en de juiste isolatiedikte om een lage temperatuur afgiftesysteem te installeren. In de bestaande bouw daarentegen is vooral behoefte aan maatwerk.” Obstakels Neem nu monumentale panden. “Met een monumentenstatus is het niet altijd mogelijk om een buitenunit van een warmtepomp tegen de gevel te plaatsen of een isolatiepakket aan te brengen. Maar ook in de reguliere hoogbouw kan de plaatsing van warmtepompen veel problemen met zich meebrengen. Bijvoorbeeld als er drastische bouwkundige ingrepen nodig zijn om een ltv-systeem aan te brengen.” 1-1 uitwisselbaar In dergelijke gevallen is de elektrische ketel een interessant alternatief, meent Rietveld. “De elektrische cv-ketel is 1-1 uitwisselbaar met een gasketel, je hoeft geen afgiftesysteem aan te passen, maar neemt wel afscheid van het gas. Mocht je pv-panelen hebben, dan wordt deze optie extra aantrekkelijk, omdat je ook je energievoorziening dan verduurzaamt.” Energiekosten Toch huiveren veel consumenten en installateurs voor de energiekosten die elektrische cv-ketels met zich meebrengen. “In een gemiddelde woning ben je duurder uit dan met een gasketel, ongeveer 2,4 keer zo duur. Anderzijds is een
Ze worden aangeprezen als wondermiddel: het beste alternatief voor de gasgestookte cv-ketel. We gaan immers ‘van het aardgas af’, dat is goed voor het milieu en zeker ook beter voor onze landgenoten in Groningen. De populariteit van warmtepompen vaart er wel bij, nog verder aangewakkerd door soms erg positieve (commerciële) berichtgeving hierover: ‘Je wordt slapend rijk door te besparen op je energierekening.’ “Was het maar zo eenvoudig”, zegt Roelof Robbertsen, warmtepompexpert van Aeres Tech en het Opleidingscentrum GOº. “Warmtepompen geven ons veel mogelijkheden, maar zonder deskundig advies, ontwerp, montage en nazorg gaan deze technische hoogstandjes voor heel wat onnodige teleurstellingen zorgen. Dat mogen we als technische sector niet laten gebeuren.” Complex verhaal Het plaatsen van een warmtepomp is complexer dan van een gasgestookte cv-ketel. Het succes van de nieuwe techniek staat of valt met een goed ontwerp, perfecte installatie en vervolgens een goede nazorg. “Het goed inregelen van een warmtepomp is bepalend voor het rendement”, zegt Robbertsen. De meeste cv-installateurs zijn (nog) niet bekwaam en evenmin bevoegd om met warmtepompen te werken. “Er zijn wettelijke eisen voor installateurs die werken met koudemiddelen. Ze hebben minimaal het certificaat nodig dat ze in staat stelt legaal met F-gassen te werken.” Niet even ‘gauwgauw’ Opleidingscentrum GOº voor de koudetechniek heeft een uitgebreid opleidingsprogramma voor installatietechnici die hun ‘repertoire’ willen uitbreiden met de warmtepomp, om voorbereid te zijn op de veranderende toekomst. Het gaat immers hard, nu al zijn warmtepompen heel populair. Maar als Nederland daadwerkelijk in 2050 geheel van het aardgas af wil
Bevolkingsgroei, verstedelijking, klimaatverandering, energietransitie – het zijn slechts enkele trends die stuk voor stuk uitdagingen vormen voor de pomptechniek. Techniek die mechanisch de afgelopen decennia volledig werd geperfectioneerd. Daarom wordt steeds vaker en steeds meer ingezet op de elektronica van de pomptechniek. In combinatie met de digitaliseringsgolf die binnen deze industrietak is ingezet, kan zo aan de uitdagingen worden voldaan én wordt een bijdrage geleverd aan een beter milieu. De trend om meer in te zetten op elektronica werd al zo’n tien jaar geleden duidelijk zichtbaar met de introductie van (elektronische) monitoringunits voor pompen. Deze worden ingezet als vervanging voor manometers voor en na de pomp, druktransmitters, regelingen en aanvullende monitoringsvoorzieningen. Met behulp van gestandaardiseerde interfaces komen sindsdien meetgegevens ook beschikbaar op bijvoorbeeld de PC of een centraal besturingssysteem. Pompmeter Een voorbeeld van zo’n unit is de PumpMeter die drukopnemers en een meet- en analyse-unit omvat en op de pomp wordt bevestigd. Hiermee worden zuigdruk, einddruk en verschildruk gemeten. Deze pompbedrijfsgegevens worden voortdurend geanalyseerd en ‘vertaald’ naar een belastingsprofiel dat de gebruiker er op wijst of hij door toepassing van een toerentalregeling of door andere maatregelen al dan niet energie kan besparen. Op het display van de unit worden afwisselend de gemeten en berekende waarden gepresenteerd. In een heldere grafiek krijgt de gebruiker zicht op het bereik waarin de pomp op een bepaald moment werkt. In één oogopslag is zo duidelijk of de beschikbaarheid van de pomp in gevaar komt en of de pomp wel efficiënt en dus kostenbesparend werkt.
Was de warmtepomp eerst nog een vooral airco-gelieerd product, tegenwoordig brengt elke fabrikant ‘die iets met verwarmen en koelen heeft’ wel een warmtepomp op de markt. Een rondje langs verschillende fabrikanten die onlangs een nieuw model introduceerden. Tijdens een speciaal kick-off event in het Nationaal Militair Museum in Soesterberg presenteerde LG een nieuwe range warmtepompen (hoofdfoto). De fabrikant liet de toegestroomde installateurs en belangstellenden kennismaken met de Integrated Water Tank, kortweg IWT. Geïntegreerde boiler Deze compacte lucht/water-warmtepomp bestaat uit een buitenunit en geïntegreerde boiler van 200 liter voor warm water. Hij kan worden toegepast bij nieuwbouw, renovatie en in appartementencomplexen. Alle hydraulische onderdelen zijn geïntegreerd, zodat geen onderdelen van andere leveranciers nodig zijn. De warmtepomp kan op een relatief klein oppervlak van ongeveer 60 x 70 cm geplaatst worden. Hulpverwarming is geïntegreerde (naar keuze 2, 4 of 6 kW). Volgens de fabrikant haalt de warmtepomp zelfs bij -20°C nog warmte uit de buitenlucht. Naast de IWT, presenteerde LG haar Therma V Monobloc met natuurlijk koudemiddel R32 (zie kader). Het betreft een volledig geïntegreerde lucht/water-warmtepomp met alleen wateraansluitingen naar het buitendeel en beperkte bedrading. Makkelijk te installeren dus.De warmtepomp is beschikbaar in uitvoeringen vanaf 5 tot aan 16 kW. De buitenunit van de kleinste variant is 95 cm breed bij een diepte van 33 cm, zodat deze vrijwel overal geïnstalleerd kan worden. Geen koeltechnische handelingen Panasonic lanceerde eind vorig jaar haar Aquarea Mono-bloc serie, variërend van 5 tot 16 kW.De units zijn voorzien van een compacte behuizing om zowel een snelle
Dat de cv-ketel zijn langste tijd gehad heeft is inmiddels duidelijk. Toch kan het voor installateurs lastig zijn consumenten te informeren over de alternatieve duurzamere mogelijkheden, zoals warmtepompen. Daarom heeft BDH de WarmtepompverkennerPro ontwikkeld, een online tool die de installateur hierbij helpt. De installatie van een duurzame verwarmingsinstallatie heeft meer voeten in de aarde dan de installatie van een cv-ketel. Hierdoor zijn sommige installateurs terughoudend om warmtepompen te adviseren. Terwijl deze techniek veel mogelijkheden biedt. Er is nu een tool ontwikkeld die de keuze vereenvoudigt: de WarmtepompverkennerPro. Digitale opname De kern van deze is een digitaal opnameformulier. Als installateur loop je, bijvoorbeeld tijdens een huisbezoek, samen met de potentiële klant door een digitale vragenlijst. Zo komen de belangrijkste zaken voor een goed advies over de verschillende typen warmtepompen automatisch voorbij. Ook is er de mogelijkheid de eisen en wensen van de klant mee te nemen. De tool geeft uiteindelijk een indicatie van het type warmtepomp dat in de woning past. Daarnaast geeft de verkenner aan wat de aandachtspunten zijn en waar kansen liggen voor verbetering van de woning in combinatie met een bepaalde verwarmingsinstallatie. Denk aan het optimaliseren van het afgiftesysteem, het verzwaren van de elektriciteitsaansluiting of een check op de ruimte voor installaties binnen en buiten de woning. Inzicht Elke opname wordt automatisch opgeslagen in de klantendatabase van de tool. Hierdoor is deze direct digitaal beschikbaar en makkelijk terug te halen en aan te passen. Ook kan worden aangegeven of de klant meer informatie wenst, er een offerte gemaakt
In dit artikel legt adviseur Ron Bosch aan de hand van een praktijkvoorbeeld uit welke afwegingen een installateur moet maken bij de keuze tussen een warmtepomp of HR-ketel. Hij beperkt zich daarbij niet alleen tot rendementen en kostenplaatjes, maar stipt ook aan met welke bouwkundige factoren rekening dient te worden gehouden. In november 2016 zijn in Rosmalen 20 nieuwbouwwoningen opgeleverd. Ik ben betrokken bij de revisie van het installatieconcept in enkele huizen. Ze zijn voorzien van een verkeerd installatieconcept, dat zorgt voor comforproblemen en torenhoge energierekeningen. Deze problemen kwamen echter pas na de ingebruikname aan het licht. De grootste boosdoener is de cv-ketel die niet terug kan schakelen naar zijn laagste vermogen, zodat het toestel constant in de pendelmodus staat. Is het zinvol om de HR-ketel te vervangen door een warmtepomp? Slim? Als we een warmtepomp laten installeren, kunnen we met 1 kWh Elektra 4,4 kWh thermisch vermogen opwekken. Zo op het eerste gezicht kan een HR-ketel daar niet tegenop boksen, maar klopt dat wel? Je zou je dan afvragen wat duurder is: gas of elektra? En kan je deze twee wel met elkaar vergelijken? Veel installateurs worstelen met dit vraagstuk. Ze weten ook niet hoe ze het in heldere bewoordingen kunnen uitleggen aan hun klanten. Ik zal in weerwil van het spreekwoord, toch proberen appels en peren met elkaar te vergelijken. Energetische waarde Om te beginnen kijk ik naar het verschil in energetische waarde. Om dat te doen moet ik eerst bepalen wat de energetische inhoud is van beide