De nieuwe installateur

De gemiddelde installateur heeft heden ten dage één specialisme, zoals verwarming, ventilatie, verlichting of sanitaire technieken. Er is echter een verschuiving gaande van monodisciplinaire naar geïntegreerde installaties en systemen. Denk aan een koppeling tussen verwarming, verlichting en beveiliging in een gebouwbeheersysteem. Bovendien worden steeds vaker ‘slimme apparaten’ ingezet, oftewel het Internet of Things (IoT). Links of rechtsom, de installateur krijgt te maken met data en nieuwe technologieën.

Dankzij deze nieuwe technologie krijgt de installateur grote hoeveelheden data tot zijn beschikking, zowel bij het installeren van apparaten, als bij het uitlezen van systemen. Deze data geeft bijvoorbeeld inzicht in het energiegebruik en storings- en piekmomenten. En zo doet data-analyse haar intrede in de wereld van de installateur. Met deze data kan hij zijn werkzaamheden anders inrichten, wat de efficiëntie van zijn werk ten goede zal komen. Zijn functie krijgt dus een andere inhoud. Maar dat is niet het enige dat hem te wachten staat.

Inzicht in energie versus gebruik

De opkomst van IoT, en met name van gebouwbeheersystemen, hangt samen met de groeiende aandacht voor duurzaamheid. Organisaties focussen op duurzame productie en gebouwen worden energieneutraal. Hierin speelt data een belangrijke rol. Door het gebruik van installaties te analyseren kunnen maatregelen worden getroffen om het energiegebruik terug te dringen. Organisaties nemen hun energie-inkoop onder de loep: wat kopen we in aan energie om productie te draaien? Zijn er isolatiemogelijkheden om het gebruik terug te dringen? Dit zorgt voor de toepassing van nieuwe, duurzame energiebronnen, zoals water en wind en heeft ook zijn weerslag op de relevantie van bepaalde functies. Beroepen als verwarmingsmonteur zullen minder vaak voorkomen, terwijl de vraag naar installateurs voor warmtepompsystemen, zonnepanelen en brandstofcellen exponentieel groeit. Door data te analyseren krijg je inzicht in de opwekking en het gebruik van energie. Zo kunnen er gegronde keuzes worden gemaakt over welke technieken worden ingezet.

Van reactief naar preventief onderhoud

Naast inzicht in het energiegebruik van installaties, biedt dataverzameling en -analyse nog een kans. En wel op het gebied van onderhoud. Op dit moment verloopt het proces als volgt: stel, de verwarming is kapot. Dan bel je een verwarmingsmonteur om reparatiewerkzaamheden te laten uitvoeren. De consequentie is dan wel dat je – in het gunstigste geval – een dag zonder verwarming zit. Wanneer er data beschikbaar is over de performance van een installatie wordt het mogelijk om patronen te herkennen. Hierdoor kan bijvoorbeeld worden vastgesteld wanneer een verwarmingssysteem een onderhoudsbeurt nodig heeft. Op die manier krijgt service een ander karakter. Er vindt een verschuiving plaats van een reactieve naar een preventieve benadering. In vaktermen hebben we het ook wel over ‘Predictive Maintenance’. Als we niets doen met het interpreteren van data, ofwel als de zogenaamde data-armoede intreedt, kan dit als effect hebben dat het onderhoud van installaties niet meer goed gaat. Denk aan het te laat informeren van een klant over een eventuele nieuwe aanschaf. Als hier te vaak bij gefaald wordt, kan dit uiteindelijk leiden tot klantverlies.

De basis voor verbetering

Al met al vormt data de basis voor verbetering. Door middel van de juiste inzet kunnen installateurs processen bijsturen, producten verbeteren en hun klanten beter bedienen. Energiegebruik wordt geoptimaliseerd en hinder wordt voorkomen. Wat betekent dit voor het vak van de installateur?

Van sleutelaar naar data-analist

Multidisciplinaire systemen hebben de toekomst, waardoor de installateur verplicht wordt de bijbehorende allround kennis te vergaren. Het is zaak dat hij vaardig wordt in de verschillende disciplines. Tevens wordt het bouwen en aanleggen steeds meer ondergeschikt aan service en onderhoud. Het is aan de technicus om te zorgen dat het totale systeem optimaal werkt én blijft werken.
Het meten en monitoren van installaties wordt alsmaar belangrijker; steeds meer processen worden datagestuurd. Om dit als installateur te kunnen behappen is het belangrijk dat hij weet hoe hij data kan meten, interpreteren en analyseren. Zijn dagelijkse werkzaamheden worden meer IT-gerelateerd, wat betekent dat ook zijn denkwijze moet veranderen. De installateur moet transformeren van een sleutelaar naar een data-analist. Zijn werk wordt analytisch, en omvat niet langer ‘brandjes blussen’, oftewel: storingen verhelpen.

Niet alleen voor ‘de grote jongens’

De wereld verandert en de consument verandert. Door exponentiële groei van nieuwe technologieën en toepassingen – zoals warmtepompen en GB-systemen – komt ook de ‘kleinere’ installateur hiermee in aanraking. Als de installateur nu niet investeert in kennis, vaardigheden en de juiste tools voor data-analyse, loopt hij op zeer korte termijn achter de feiten aan. Als alleen ‘de grote jongens’ hierin investeren, zet de kleine installateur zichzelf buitenspel.

De toekomst van de installateur

Er staan de installateur grote veranderingen te wachten. De inzet van data is in ieder geval onontkoombaar. De installateur kan zich bijvoorbeeld op basis van de eindgebruiker meer op het installatieontwerp gaan richten. Hij is ten slotte degene die de klant spreekt, dus hij weet het best wat er speelt bij de eindgebruiker. Hierdoor kan hij bij de bouw van de installatie een adviserende rol aannemen. Hij kan tevens de prestaties monitoren en de continuïteit waarborgen van installaties. Hij zal dus deels als data-analist actief zijn. Daarnaast blijft het installeren zelf een belangrijk onderdeel van zijn werk.

Nieuwe gereedschapskist

Nederland loopt achter; niet per se in denken, maar wel in doen. We moeten goed volgen wat de ontwikkelingen zijn en de samenwerking opzoeken met collega-installateurs. Om de nieuwe gereedschapskist te vullen, wordt er nog te weinig samengewerkt met de sector, uit angst voor concurrentie. Het is zaak dat we de daad bij het woord voegen. De installateur moet zich voorbereiden op wat hem te wachten staat. Zijn vak transformeert naar een meer IT-geladen functie. Op dit moment werken installateurs in de bestaande bouw veelvuldig met systemen die al een aantal jaar bestaan. Maar in de nieuwbouw is al een kentering zichtbaar. Hier wordt gewerkt met nieuwe technieken en moderne installaties. Daarnaast betekent de installatie niet dat het werk van de installateur ‘gedaan’ is. Er is eerder sprake van continue verbetering. De installateur zal in zijn gereedschapskist kortom een plek moeten inruimen voor Big Data 

Auteur: Roel Greutink, manager business development bij ROVC