Belang kwaliteitsborging

HET NIEUWE VENTILEREN

Ventilatie blijft een zorgenkindje. Uit diverse onderzoeken en klachten blijkt dat de woonhuissystemen nog regelmatig ondermaats presteren. Daar is een rijke verscheidenheid aan oorzaken debet aan. Door een betere borging krijgen de installateur en bewoner een steuntje in de rug om deze problemen te voorkomen of sneller te verhelpen.

Marco Hofman houdt zich al jarenlang beroepshalve bezig met ventilatiesystemen. De Teamcoördinator Programmering & Acquisitie bij ISSO schrijft er ook graag over, zoals u al in een eerdere uitgave dit jaar heeft mogen merken. Voor onze special over de Nieuwe Vakman sprak IZ met de gedreven vakspecialist over interessante nieuwe ontwikkelingen op het gebied van kwaliteitsborging in de ventilatiewereld.

VLA

Waarschijnlijk bent u beroepshalve al bekend met de Ventilatieprestatiekeuring en het Ventilatiekeur. Beide kwaliteitborgingsmethodes zijn ontwikkeld door de Vereniging voor Luchttechnische Apparaten, ook wel bekend als de VLA. Waar de Ventilatieprestatiekeuring primair mikt op het onder certificaat beoordelen van opgeleverde ventilatiesystemen, is het Ventilatiekeur bedoeld om het onderhoud van bestaande woningen in goede banen te leiden.

Uniformiteit

Beide keuringsmethodes worden toegepast in de woningbouw. De achterliggende bedoeling is duidelijk; door een uniforme aanpak te promoten, kan een betere garantie op kwaliteit worden geboden, vertelt Hofman. “Veel bedrijven verrichten een breed scala aan werkzaamheden. Van sanitair installeren tot cv-ketels controleren en ventilatiesystemen aanleggen. Iedereen doet dat op zijn eigen manier. Als bedrijven hetzelfde kwaliteitsborgingsinstrument hanteren, heb je meer zekerheid dat ze zich aan de basisvoorschriften houden.”

Belangrijke koppeling

Recentelijk is de volgende stap gezet. “Er is een koppeling tot stand gebracht tussen het Ventilatiekeur en de Erkenningsregeling Woningventilatie van InstallQ. Dat levert een duidelijke meerwaarde op. Kort door de bocht gaat we zo een stap verder dan alleen papieren invullen. InstallQ komt ook op bedrijfsbezoek én neemt een project onder de loep. Deze extra toetsing vindt om de 2 jaar plaats.”

Certificeringsregeling?

De vraag is echter of we hier als branche moeten stoppen. “Je zou inderdaad nog een certificeringsregeling kunnen optuigen, maar daar vraagt de markt niet om. Bovendien is de klant dan duurder uit, wat een extra drempel kan opwerpen.”

Animo

Eind 2019 komt er ook een erkenningsregeling voor de luchtbehandelingsinstallaties in de utiliteitsbouw, dan is de gehele gebouwde omgeving afgedekt met de kwaliteitsregelingen van InstallQ. Een uitgelezen moment denkt Hofman om nog eens die andere kwaliteitsborgingsmethode onder de loep te nemen: de Ventilatieprestatiekeuring. “De belangstelling vanuit de markt ligt beduidend lager dan we hadden verwacht. Je zou je kunnen afvragen of het moet blijven voortbestaan.”

Toenemende complexiteit

Met de nieuwe erkenningsregelingen wordt getracht de ventilatiebranche naar een hoger niveau te tillen. Dat is niet alleen nodig, vanwege de huidige problemen waar de sector mee te maken krijgt, maar ook met het oog op de toekomst, legt Hofman uit. “Installaties worden steeds complexer, bovendien groeien de verschillende disciplines in de bouwkolom naar elkaar toe. Integraal bouwen vraagt om een nauwkeurige afstemming tussen alle betrokkenen, wat beter haalbaar is als het vakmanschap kan worden gegarandeerd.”

Predictive Maintenance

En als de ventilatiebranche daarnaast massaal Predictive Maintenance gaat toepassen, kunnen de faalkosten en foutenrange nog verder worden teruggebracht, meent Hofman. “Bij Predictive Maintenance hangen de installaties aan internet. De data zijn uitleesbaar, de systemen beschikken over een zelflerend vermogen en de installateur krijgt een terugkoppeling bij storingen of als er onderhoud moet worden gepleegd. Die informatie is bovendien ook te gebruiken om bewoners op te voeden en ze beter te laten omgaan met hun installaties.”

Hybride installaties

Maar wat voor soort installaties? Natuurlijke ventilatie lijkt steeds meer in het gedrang te komen, nu de energieprestatie-eisen worden aangescherpt. Zullen we binnen afzienbare termijn voornamelijk gebruik gaan maken van balansventilatiesystemen, zoals vaak te horen valt op de werkvloer? Hofman denkt van niet. “Ik verwacht dat we meer hybride oplossingen gaan krijgen, bijvoorbeeld met roosters voor natuurlijke ventilatie in de slaapkamers en balansventilatie-units voor de woonruimte. Geleidelijk aan zullen we meer maatwerk op ruimteniveau gaan leveren in plaats van oplossingen op woningniveau.” 

Ventilatiekeur

Deze onderhoudsnorm heeft betrekking op woningventilatiesystemen en richt zich onder andere op ventilatieroosters, toe- en afvoerventielen, ventilatoren, filters en luchtkanalen. Wanneer onderdelen hiervan vervuild raken, neemt de totale ventilatiecapaciteit af. De vervuilde lucht wordt niet meer goed afgevoerd, of juist van buitenaf aangevoerd. Dit kan negatieve effecten hebben op de gezondheid van gebruikers van de ruimte. Ook de woning zelf kan schade ondervinden, denk aan houtrot
en schimmelvorming. Om deze redenen schrijft de VLA voor, dat alle ventilatieonderdelen periodiek en correct worden gereinigd. De norm bevat het advies om elke vier à vijf jaar zowel het individuele, als het collectieve systeem met dakventilatoren te behandelen.
De VLA maakt het u gemakkelijk door een checklist aan te bieden. Deze zorgt dat u alle belangrijke aspecten toetst:
• Fysieke reinheid
• Ventilatiecapaciteit
• Onderhoudsschema’s
• Reinigings-/vervangingsschema’s
De uitkomst van de toetsing laat vanzelf zien wat er nog gebeuren moet. De opdrachtgever krijgt een overzicht van wat er nodig was en wat er precies gedaan is. De norm wijst ook op het belang van een goede voorlichting over ventilatiesystemen aan de bewoners. De gebruiker weet vaak niet hoe hij met een ventilatiesysteem moet omgaan. Hierdoor kan het systeem sneller dan nodig vervuilen, of verkeerd gaan werken. Vandaar dus. De onderhoudsnorm woningventilatie is tot stand gekomen in het kader van de VLA Ventilatiekeur. Om de kwaliteit van de onderhoudsnorm te waarborgen, wordt deze jaarlijks door een onafhankelijk keuringsinstituut gecertificeerd.

Ventilatieprestatiekeuring

De fabrikanten van luchttechnische apparaten verenigd in de VLA hebben in 2011 het initiatief genomen voor een oplossing die de bewoner centraal stelt: de Ventilatieprestatiekeuring (VPK). Bij het uitvoeren van een VPK wordt gecontroleerd of het ontwerp voldoet aan de voorschriften, of er conform het ontwerp is geïnstalleerd en of de beoogde prestaties daadwerkelijk gehaald worden. Daarnaast wordt gecontroleerd of het systeem goed is te onderhouden en of de bewoners juist zijn geïnstrueerd. De VPK is in te zetten voor alle beschikbare ventilatiesystemen. Mocht er iets niet kloppen dan heeft de bewoner een objectief bewijs in handen waarmee hij zijn recht kan halen. De VPK kan worden uitgevoerd voor oplevering bij nieuwbouw maar ook, indien gewenst, in bestaande bouw. De VPK is ontwikkeld door het voormalige KBI (nu InstallQ) waarmee is gewaarborgd dat alle relevante partijen in de bouwkolom invloed hebben kunnen uitoefenen op de inhoud van de keuring. De wijze van keuren is duidelijk beschreven in de BRL 8010. Om de kwaliteit van de uitvoering te waarborgen is een certificeringssysteem opgezet. Dit biedt de opdrachtgever de zekerheid dat de keuring op een eenduidige wijze wordt uitgevoerd. Gecertificeerde bedrijven werken conform de door KBI ontwikkelde BRL 8010 richtlijn. Zij worden hierop periodiek gecontroleerd door de certificeerder.