Auteur: Ruud

Gasloos

Gasloos

Garyp wil als eerste Nederlandse dorp volledig van het gas af zijn. De noordelijk gelegen plaats telt 600 woningen en 1900 inwoners. Klimaat Techniek Friesland biedt de helpende hand bij dit ambitieuze plan. Wat komt er in de praktijk allemaal bij kijken om een energetische renovatie te doorlopen? IZ sprak met installateur Jan Peter Henstra. Jan Peter Henstra draait al aardig wat jaren mee in de installatiebranche. In 2004 startte hij zijn eigen bedrijf Henstra Installatie, later richtte hij de VOF Klimaat Techniek Friesland op met collega installateur Freerk van der Veen. Recentelijk trad ook vakgenoot Sipke Hoekstra toe tot de VOF. Waar in de Randstad nog flink gemord wordt als het om de kosten en logistieke perikelen gaat die komen kijken bij de energietransitie, is in Friesland het roer al om. Inwoners van de noordelijke provincie verduurzamen en masse hun woningen of kiezen voor een nieuwbouwwoning die nauwelijks meer energie gebruikt. Hoe komt dat? Gronings debacle Henstra kan alleen maar gissen, zegt hij, naar de onderliggende redenen. “Allereerst zitten we natuurlijk vlakbij Groningen, dus ook wij krijgen al jarenlang te maken met de gevolgen van de aardgaswinning. Het moet anders en het kan ook anders, weten we nu wel. Daarnaast stellen Friese gemeenten zich erg actief op. Ze organiseren informatieavonden over verduurzaming en starten gezamenlijk met het bedrijfsleven initiatieven op om de overstap haalbaar en betaalbaar te maken. Tot slot staan we hier buiten de Randstad wat dichter bij de natuur. Er is een stevig milieubewustzijn aanwezig, we willen

Droog stapelen

Droog stapelen

Technische ontwikkelingen gaan vaak sneller dan we als maatschappij kunnen bevatten. Dat geldt zeker in de nieuwbouw. Traditioneel, ambachtelijk bouwen verliest er rap terrein aan fabrieksmatig vervaardigde woningen. Met kant-en-klare installaties. Hoe ga je daarmee om als installateur? De historische roman ‘Imitatio’ van Benjamin Louwerse speelt zich af in de 15e eeuw. De hoofdpersoon is een monnik die met zijn medebroeders woont in een klooster vlakbij Zwolle. Hun belangrijkste bron van inkomsten is het overschrijven en versieren van belangrijke geschriften. Dan doet de boekdrukkunst zijn intrede. Volgens de oude monniken zal het allemaal niet zo’n vaart lopen en blijft er een markt voor versierde manuscripten bestaan. Kent u nog een boekhandel of website waar handgeschreven boeken worden verkocht? Trendwatching ‘History repeats itself’ wordt er niet voor niets gezegd. ‘Time over and over again’. Industrialisering is niet van gisteren, en het ongeloof dat ermee gepaard gaat, helaas ook niet. Helaas inderdaad, want een eerlijke blik in de spiegel werpen, is meestal een betere remedie om met de werkelijkheid te leren omgaan, dan de realiteit te negeren. Ben je namelijk wel goed ingevoerd in de trends van vandaag, dan weet je ook wat je te doen staat om je bedrijf veilig te stellen voor de dag van morgen. Industrialisering Al in de vorige eeuw werden de eerste voorzichtige stappen gezet om (grote) delen van het bouwproces te industrialiseren. Die ontwikkeling is door internet, virtueel bouwen, de crisis, het gebrek aan vakmensen, bevolkingsgroei en de toegenomen vraag naar woningen in een stroomversnelling terecht

Zuivere binnenlucht

Zuivere binnenlucht

In het Overijsselse Raalte verscheen begin van dit jaar het indrukwekkende bedrijfspand van Pan Oston: 13.680 m2 waarvan 2.700 m2 kantoorruimte met showroom, verdeeld over twee verdiepingen. Dit bedrijf ontwikkelt, produceert en installeert al 50 jaar bandkassa’s, counters, express checkouts, zelfscanoplossingen, interactieve zelfbedieningsterminals en kiosksystemen. In juli vorig jaar ging de bouw van het nieuwe bedrijfspand van start. Vlint leverde én monteerde hiervoor in totaal dertig airsocks (textielen luchtverdeelslangen) in de kantoorruimtes, kantine en in de showroom. “In het oude bedrijfspand hadden we te maken met verouderde aircosystemen en luchtroosters die niet meer optimaal werkten”, vertelt René Noordman, Production Manager van Pan Oston. “Dat moest in de nieuwbouw anders.” Het management koos voor een frisse, strakke en transparante uitstraling en hoogwaardige afwerking van het nieuwe pand. De maatregelen voor een comfortabel binnenklimaat moesten passen in het strakke ontwerp van de architect. Een duidelijke opdracht voor de bouwpartners. Partners Pan Oston schakelde Willemsen Installatie in als installateur van de klimaat-installaties. Dit bedrijf vroeg Vlint vervolgens om advies. Beide bedrijven werkten al vaker samen aan projecten. Hugo Willemsen van Willemsen Installatie: “Ik ben altijd op zoek naar partners die ons aanvullen. Vlint is voor ons zo’n partner.” Gertjan Janssen, productmanager Luchtverdeling bij Vlint vult aan: “Ons bedrijf is gespecialiseerd in filtratie en reconditionering van luchtbehandelingskasten, maar ontwerpt en produceert ook airsocks en adviseert over een optimale aanvoer en verdeling van zuivere lucht in kantoorgebouwen. Om er voor te zorgen dat het nieuwe pand zou kunnen beschikken over een comfortabel en gezond werkklimaat,

Doe-het-zelf

Doe-het-zelf

De Motown Movement bedenkt en implementeert goedkope oplossingen om duurzame woningen te realiseren. Het initiatief komt uit de koker van Delftse studenten die een Living Lab hebben in Chicago. Zo’n vijf jaar geleden vroegen drie Bouwkundestudenten zich af waarom duurzame woningbouw alleen binnen het handbereik lag van een klein, wel­gesteld deel van de bevolking. Immers, de doe-het-zelf producten en het ad­vies waren niet verkrijgbaar voor de massa. Om dit te veranderen startten Bob Hendrikx, Ronen Dan en Dominik Lukkes ‘The Motown Movement’, met als missie: “Making sustainable housing accessible for everyone!”. Living lab Ze besloten een vervallen huis te kopen in Detroit voor $1000 en het compleet te renoveren. Het huis zal een dubbele functie hebben. Op de tweede verdieping komt een gezin te wonen, dat hun huis heeft verloren door een tax foreclosure. Tax foreclosures kwamen vooral na de crisis veel voor in Detroit. Dit houdt in, dat de overheid onverwachts belasting int van vele jaren terug. Deze belastingbedragen staan vaak niet in verhouding tot de huidige waarde van het huis, waardoor mensen dit niet kunnen betalen en op straat worden gezet. De eerste verdieping en de kelder van de woning zijn in gebruik voor educatieve doeleinden. Hier worden workshops gegeven over verduurzaming, maar ook over andere onderwerpen die bijdragen aan de verbetering van de levenskwaliteit van de lokale gemeenschap. Daarnaast zullen alle functies van het huis zichtbaar uitgelegd worden aan alle bezoekers. Een belangrijk onderdeel van het duurzame huis is het grijswatersysteem, dat in feite bestaat uit drie

Gemakzucht

Gemakzucht

Al jarenlang kampen we met een structureel gebrek aan vakmensen. Experts wijten dat voornamelijk aan de vergrijzing en het beroerde imago van ons vakgebied. Maar volgens Lisje Schellen Teammanager CIVIL Installatie- en elektrotechniek en Kenny Broer, docent van Gilde Opleidingen speelt er meer. Ze wijzen ons ook op ons gedrag als samenleving. “We worden steeds gemakzuchtiger”. Het Limburgse Gilde Opleidingen heeft zo’n 300 leerlingen die een W- of E-installatietechnische MBO-opleiding volgen. “De installatiebedrijven waar wij contact mee onderhouden, kunnen echter veel meer mensen plaatsen. Ze kampen met een structureel gebrek aan vakmensen. Wij verwachten dat daar, helaas, de komende vijf jaar geen verandering in zal komen.” Hoe komt dat? “Daar zijn verschillende oorzaken voor aan te wijzen. Allereerst natuurlijk de vergrijzing, waardoor het aantal jongeren afneemt. En dan kampen we als sector ook nog met een slecht imago. Vuil werk, laag betaald, noem het maar op.” Wat kan je eraan doen? “De salarissen moeten echt omhoog. Zolang bijvoorbeeld bedrijven als Nedcar voor ongeschoold werk meer bieden dan een installatiebedrijf, is het lastig om jongeren te enthousiasmeren voor onze sector. Daarnaast hebben we behoefte aan marketingcampagnes die bijdragen aan een positieve beeldvorming. Campagnes waarbij we als sector laten zien trots te zijn op ons vakmanschap.” Maar er worden toch al allerlei initiatieven ontplooid om jongeren te werven voor de installatiebranche? “Jewel, maar laten we ook de hand in eigen boezem steken als onderwijsinstelling; we weten jongeren niet altijd via de juiste weg te bereiken. We benutten bijvoorbeeld niet de Social Mediakanalen

Aftellen naar BENG

Aftellen naar BENG

Wellicht al bekend bij u maar vanaf 1 juli 2020 zullen projecten moeten voldoen aan de richtlijnen van BENG, ofwel Bijna Energieneutrale Gebouwen de vervanger van de huidige EPC. Een stap in de goede richting naar mijn mening. De BENG zal namelijk onder andere gaan kijken naar de maximale kWh-behoefte per vierkante meter, ofwel de energiebehoefte per vierkante meter. De EPC maakte het nog mogelijk om bijvoorbeeld een niet geïsoleerde schuur te bouwen met een weiland PV-panelen. Dan kwam je nog steeds goed uit. Het bouwbesluit laat dit echter niet toe. Naast de energiebehoefte voor vierkante meter zal de BENG ook nog eisen stellen aan het maximale primaire fossiele energiegebruik en het minimale aandeel hernieuwbare energie in procenten. Producten als WTW-ventilatie en vraag-gestuurde ventilatie of combinaties hiervan zullen veel beter vertegenwoordigd worden in deze nieuwe eisen. Deze leveren namelijk doorgaans een aanzienlijke reductie op van de energievraag per vierkante meter. De triasenergetica zal weer op een betere manier toegepast worden door in eerste instantie de energievraag te reduceren, i.p.v. de energievraag te compenseren met duurzame opwekking in de vorm van PV-panelen. Of, zoals ik ze in zo’n geval ook wel eens noem, EPC-panelen. Voor een goed resultaat is echter nog iets nodig en dat is handhaving. Ik hoor wel vaker dat het bestek (waar ooit vergunning op is afgegeven) begint met een WTW en warmtepomp en eindigt met een MV-box en cv-ketel. Zolang dit mogelijk is komt duurzaamheid geen stap verder. Tim Visser Installatiebedrijf Visser in Twisk [Twee generaties installateurs,

Slingers of tissues

Slingers of tissues

Op het Branchebureau van de DHPA liggen slingers klaar. Voor als de markt voor warmtepompen doet wat de leden ambiëren: hard groeien. Dat is tenslotte ook één van de beleidsdoelen van de energietransitie in Nederland en dus goed voor de installateur. Met zelfs een verdere toename van de groei op het moment dat de ISDE subsidie ‘aan’ ging in 2016. De slingers werden opgehangen! Volgend jaar gaat de EPG-rekenmethode samen met de BENG eisen ‘aan’ en de warmtepomp staat er goed op. Hoewel de ventilatie-warmtepomp in Nederland nog wel zijn BENG 3 krediet moet krijgen die Europees allang geregeld is. Wij, leveranciers, en jullie, installateurs, zijn klaar voor verdere groei. De slingers liggen alweer klaar. Volgend jaar gaat voor de (hybride) lucht-warmtepomp ook de geluidseis van buitenunits ‘aan’. Gericht op het maatschappelijke draagvlak omdat er – terechte – zorgen zijn over eventuele geluidsoverlast. Echter, een groot deel van de Nederlandse gebouwde omgeving dreigt deze elegante en betaalbare techniek te worden ontzegd. Gemiddeld genomen zal in de typisch Nederlandse woningbouw de buitenunit moeilijk of niet kunnen gaan voldoen aan de eis van 24/7 maximaal 35 dB(A) bij een ‘tonaal’ geluid op de gehele perceelsgrens. Na Kamervragen is de branche nu wél uitgenodigd om direct mee te praten om de bepalingsmethode van de aanstaande regelgeving definitief vorm te geven. De met de mond beleide doelstelling is een praktische bepalingsmethode die de marktgroei kan bestendigen. De slingers liggen klaar. De tissues voor de tranen ook; voor als de groei toch gaat stagneren. Frank

Onderscheiden vermogen? Stick-to-the-plan!

Onderscheiden vermogen? Stick-to-the-plan!

Internet of Things, Big Data of Artificial Intelligence. De digitalisering slaat steeds meer toe. Ook in de installatiemarkt. De technisch installateur wordt steeds meer een ICT dienstverlener. Nieuwe installaties produceren data. Gebruik deze slim en maak er informatie van. Het is toegevoegde waarde in je dienstverlening naar de klant. Het ‘gewone’ installatiewerk wordt steeds meer een competitieve vechtmarkt. Een markt waarin marges uiterst dun zijn. Een veelgehoorde uitspraak onder de installateurs is: “hard werken voor weinig”. Hartstikke druk, met verhoudingsgewijs weinig opbrengsten. Is de klassieke installateur dan een uitstervend ras? In een interview heb ik dit wel eens gezegd. Natuurlijk blijft het ‘gewone’ installatiewerk voor een deel bestaan. Maar het aanbod van dat soort werk wordt minder in de toekomst. Ik ben ervan overtuigd dat het werk van de installateur veranderd. De conventioneel werkende installateur krijgt het steeds lastiger in een sterker concurrerende markt. Slim aanhaken op de digitalisering draagt bij in het ontwikkelen van onderscheidend vermogen en brengt andersoortige werkzaamheden. Denk goed na over je toekomst. Een duidelijke strategie en een doordacht plan is één. De uitvoering hiervan is twee. Goede marketing helpt je daarbij. Uit ervaring weet ik dat dit bij veel installateurs vaak een dingetje is. Een misverstand: marketing is géén reclame! Het is veel meer dan dat. Het gaat letterlijk om de ‘ver-markt-dat-ding’ vanuit een strategische onderscheidende positie. Niet vanuit het product, maar vanuit de toegevoegde waarde als installateur. Wat is jouw stip op de horizon? Maak in al het digitale geweld duidelijke keuzes in wat

Veilig werken

Veilig werken

We werken veilig of we spreken elkaar erop aan. Het lijkt logisch maar is dat niet altijd. Er zijn altijd wel afleiders. Hoe vaak we ons bewust zijn van het belang van goede procedures, er is altijd wel een excuus. Totdat de realiteit bij je binnendringt en je de gevolgen ziet. Onlangs was ik bij een bijeenkomst over veilig en gezond werken in de techniek. Daar hoorde ik het verhaal van voormalig ijsbeklimmer Hein Noortman. Hij focuste zich altijd op veiligheid en vaste procedures bij het uitoefenen van zijn sport. Geen half werk dus… meestal. Als voorbereiding op een grote klim besloot hij nog een laatste keer te oefenen op een klimwand, op een dag zoals we die allemaal kennen: drukte, oponthoud, nog snel even iets doen en denken te kunnen vertrouwen op vaste routines zonder controles. Het liep anders dan verwacht. Noortman viel van 14 meter hoogte omdat hij niet alle checks had nagelopen. Fysiek kapot en ontwaakt uit een coma zet hij nu zijn leven voort, zonder geur, zonder zicht en minder mobiel. Maar wel met een missie! Hij vertelt nu het verhaal over het voortdurende belang van alertheid, checks en procedures. Zijn verhaal maakte grote impact. En vooral ontstond het bewustzijn dat er altijd afleiders zijn: haast, een wachtende klant, de druk van de agenda, de drukte op de weg, de samenwerking met anderen en daarmee de wisselende verwachtingen van elkaar. Maar juist door alle afleiders is het belangrijk om stopmomenten in te bouwen voor een gesprek,

Nieuwe statische balanceerventiel

Nieuwe statische balanceerventiel

Watts lanceert een bijzondere innovatie met het nieuwe statische balanceerventiel iDROSET Serie CF, een nieuwe ontwikkeling van het Watts R&D Innovation Center in Italië. De iDROSET Serie CF is een onderdeel van de familie van de Watts iDROSET ventielen en behoort tot de allernieuwste generatie van statische balanceerventielen. Het toestel beschikt namelijk over een nieuwe, gepatenteerde technologie voor het nauwkeurig instellen én onmiddellijk uitlezen van de vereiste stroomsnelheid in HVAC installaties. Hydraulische uitbalancering van verwarmings- en airconditioningsystemen wordt algemeen beschouwd als één van dé sleutels tot een efficiëntere energiebesparing. Het in evenwicht brengen van een verwarmings- of koelingsinstallatie is dan ook noodzakelijk om op die manier de warmte/koeling te verdelen naar waar het écht nodig is, ongeacht of het een kleine of grote installatie betreft. Het iDROSET Serie CF ventiel is erg eenvoudig te installeren dankzij een snelle inregeling en aanpassing van het gewenste debiet. Het installeren en inregelen behoeft geen specifieke training of vaardigheden, en het gebruik van traditionele meetapparatuur is bijgevolg niet langer nodig. Maw het toestel is bijzonder gemakkelijk te bedienen en levert u een enorme tijdsbesparing op bij het inregelen van een installatie. Het meest opvallende kenmerk van dit ventiel is het multifunctionele blauwe handwiel dat gebruikt wordt voor het inregelen en tegelijkertijd ook het werkelijke debiet in realtime weergeeft. Meer info vindt u op www.idroset.eu