Auteur: Ruud

Illegaal aanbesteden

Het Aanbestedingsinstituut van Bouwend Nederland sloeg eind vorig jaar alarm. Uit haar cijfers komt naar voren dat bij 27% van de aanbestede bouwopdrachten onnodig projecten worden samengevoegd. Twee jaar geleden bedroeg dat aantal nog 14%. En het MKB is daar de dupe van. Uneto-VNI herkent de situatie. De branchevereniging maakt er werk van om deze, vaak illegale wijze van aanbesteden, een halt toe te roepen. U heeft er waarschijnlijk zelf ook wel eens mee te maken gehad, want de praktijk is wijd en zijd verbreid. Een opdrachtgever, zeg een gemeente, clustert het onderhoud van haar verschillende sportgebouwen en zet dat vervolgens als één tender in de markt. En u valt daardoor automatisch buiten de boot als kleine ondernemer. Terwijl u het onderhoud van één sportgebouw wel voor uw rekening had kunnen nemen. Illegaal Waarom kiest de opdrachtgever er voor om verschillende opdrachten te stapelen? “De wet is duidelijk, het mag niet. Er is wel een uitweg: onder voorwaarde dat de opdrachtgever het goed onderbouwt, mag het. Bijvoorbeeld als er sprake is van een financieel of efficiencyvoordeel”, legt Laurens de Vrijer uit. Als adviseur voor het aan Uneto-VNI gelieerde SMI (Stichting Marktwerking Installatiebranche) houdt hij zich onder andere bezig met aanbestedingen in de installatiebranche. “We komen regelmatig cases tegen, waarin geen sprake is van een deugdelijke onderbouwing of die helemaal achterwege is gelaten. In beide gevallen worden dan juridische grenzen overschreden. Het is simpelweg illegaal.” Andersom redeneren In de wet- en regelgeving zijn bepalingen opgenomen om de MKB’er eerlijke kansen te

Ontstoppen

Deze uitgave staat voor een groot deel in het teken van de vakbeurs VSK. Het belooft een interessante editie te worden. De bouwsector doet het goed. Sommige installatiebedrijven kunnen nu al het werk niet meer aan, vooral door een gebrek aan geschoold personeel. In het verlengde hiervan verwacht ook de VSK een opleving, van haar bezoekersaantallen welteverstaan. Want de laatste edities namen deze nogal af. De organisator denkt dat de positief gestemde installateur de weg naar de beurs weer zal weten te vinden. Althans, de ervaren installateur. “De jongeren gaan we met een aangepast programma over de streep trekken”, vertelt beursmanager Patrick Schilte in deze uitgave. “We willen ze triggeren om de nieuwe technologie die de installatiebranche slimmer gaat maken, te beleven en er zelf mee aan de slag te gaan.” Want veel jongeren voelen zich totaal niet aangetrokken tot de installatietechniek. Installateur Marco Dirks merkt dit in zijn eigen praktijk, vertelt hij elders in deze uitgave. “Mensen blijven de installatiesector associëren met loodgieters die in een overall de wc aan het ontstoppen zijn. Zelfs als de vakbeurs een heel ander beeld laat zien met slimme technieken, blijft er een negatief imago aan ons kleven in de buitenwereld. En dat is funest, want daar moet de nieuwe instroom vandaan komen.”

Stroom en warmte uit de natuur

Totaal Techniek Brekelmans B.V. haalde vorige jaar een interessante opdracht binnen. De installateur mag een vrijstaand landhuis gaan verduurzamen. Zowel de dakbedekking als het installatieconcept worden volledig vernieuwd. In dit artikel legt Leon Brekelmans van TTB uit welke keuzes er zijn gemaakt en wat het eindresultaat zal behelzen. Met extra aandacht voor de pelletketeltechnologie. In de loop van 2017 kreeg TTB de opdracht om een twee verdiepingen tellend vrijstaand landhuis op een duurzame wijze te renoveren. Het pand was er slecht aan toe. Er was sprake van achterstallig onderhoud, bovendien was het achterhuis zodanig verzakt, dat dit deel opnieuw moest worden opgetrokken. Zinken dakbedekking Deze problemen zijn direct aangepakt, bovendien kreeg de woning een aanbouw van uitsluitend uit Nederland afkomstig hout. Aangezien het dak en toebehoren ook duurzaam moesten worden afgewerkt, is gebruik gemaakt van een zinken bekleding voor de dakkapel en het roefdak. Bovendien zijn alle kunststof goten vervangen door zinken exemplaren. Zink is een duurzaam natuurproduct, dat volgens TTB esthetisch gezien bijzonder goed past bij de omgeving. Vandaar de keuze voor dit materiaal. Verwarmingsconcept De woning werd voorheen verwarmd door een gasgestookte cv-installatie, aangevuld met enkele gas-gevelkachels. Nu nemen een pellet ketel en zonneboiler systeem de verwarming en productie van warm tapwater voor hun rekening. Dit had de voorkeur boven een warmtepomp, vanwege de hogere aanschafkosten en het stroomgebruik. Het huis ligt dermate afgelegen dat een verzwaring van de elektra niet aan de orde was. Energiecentrale Tijdens de ontwerpfase werd gekozen voor een installatieconcept dat bestaat uit een

Slimme oplossingen

Smart is al een tijdje het toverwoord. Nog even en alle apparaten zijn op één of andere manier (ook) via een App op de smartphone te bedienen tot zelfs in te regelen. De VSK-hallen zullen vol staan met dit soort slimme oplossingen. Van dakventilator in de Cloud tot gecombineerde verwarming, ventilatie en luchtbehandeling via een interface-module. Dakventilator in de Cloud Zo zal Itho Daalderop (standnr. 8.E055) een dakventilator tonen die rechtstreeks met de cloud kan worden verbonden. De CAS 3 Connect kan door één persoon ingeregeld en inbedrijf gesteld worden. De dakventilator is op afstand te controleren en monitoren en kan op afstand worden uitgezet bij calamiteiten. De installateur kan direct de meting uitlezen en de instellingen aanpassen. Hij krijgt proactief storings- en servicemeldingen. Ook kan de locatie worden vastgelegd zodat men weet welke dakventilatoren aan service toe zijn. Via Google Maps wordt de installateur dan naar de juiste dakventilator geleid. Smart Heating Danfoss (standnr. 9 C040) laat haar Smart Heating oplossingen zien. Een basisoplossing is de Danfoss Eco™ Bluetooth® radiatorthermostaat. Deze programmeerbare thermostaat is binnenshuis tot maximaal 10 meter afstand te bedienen via een app op de smartphone. Voor de veeleisende gebruiker is er het Danfoss Link™ systeem. Dit is één systeem waarmee draadloos zowel elektronische radiatorthermostaten als vloerverwarming én verlichting kan worden aangestuurd per vertrek. Dankzij een wifi connectie is dit systeem zowel binnens- als buitenshuis te bedienen met de Danfoss Link™ app op een smartphone. Installatie via App Op de stand van Renson (7.D067) staat een nieuwe

Koude luchtstromen

Als het bouwkundig ontwerp en het installatieconcept onvoldoende op elkaar zijn afgestemd, is de bewoner het kind van de rekening. Ing. Ron Bosch, docent ‘Installatie Technologie’ aan verschillende de Hogescholen en eigenaar van adviesbureau TIAB vertelt in dit artikel over een voorbeeld uit zijn eigen praktijk. Het ventilatieconcept paste niet bij de huizen, wat leidde tot discomfort. Bosch legt uit waarom en geeft handvatten voor de zoektocht naar een oplossing. In het Bouwbesluit zijn onder andere eisen opgenomen om thermisch comfort in woningen te waarborgen. In Artikel 3.49 staat: “De toevoer van verse lucht veroorzaakt in de leefzone van een verblijfsgebied voor het verblijven van mensen, een volgens de NEN 1087 bepaalde luchtsnelheid die niet groter mag zijn dan 0,2 m/s in het verblijfsgebied.” Voorschriften Dit artikel in het Bouwbesluit heeft als doel om tochtverschijnselen binnen de woning tot een minimum te beperken. Door een ventilatietoevoervoorziening in de gevel op te nemen op een hoogte van meer dan 1,8 meter boven de aangrenzende vloer is de kans groot dat wordt voldaan aan de maximale luchtsnelheid van 0,2 m/s. Daarnaast luidt het advies om de afvoervoorziening op een afstand van minder dan 0,3 meter van het plafond te plaatsen, zodat een goede doorspoeling van de woning optreedt.Als de ventilatietoevoervoorziening lager wordt geplaatst moet worden aangetoond dat de luchtsnelheid in de leefzone van de verblijfsruimte maximaal 0,2 m/s bedraagt. Bovendien eisen de SGW voorwaarden dat de leefzone een homogene temperatuur heeft. Leefzone Onder de leefzone wordt verstaan: een fictief vlak, 1 meter

Draadloos meten en regelen

Het meten en regelen van (een stukje) binnenklimaat wordt steeds toegankelijker en geavanceerder. Data kan razendsnel worden gedeeld, geëxporteerd en opgeslagen dankzij allerlei intelligente software- en internet­ontwikkelingen. Ook op de VSK zullen hiervan talrijke voorbeelden te zien zijn. Een voorproefje. Binnenklimaat online ATAL (standnr. 10.C009) introduceert een webportal voor het online monitoren van het binnenklimaat. Deze introductie gaat gepaard met de presentatie van een nieuwe lijn draadloze sensoren. Met behulp van Internet of Things (IoT) technologie kunnen deze vanaf iedere locatie in Nederland draadloos meetdata verzenden naar een centrale webportal. De batterij gevoede sensoren zijn zonder complexe instellingen te activeren. Vervolgens is de real-time data direct in een gebruiksvriendelijke, overzichtelijke online omgeving uit te lezen. Deze meetdata worden direct in een cloud portal opgeslagen. De online portal biedt uitgebreide grafische presentaties en rapportages, waaronder alarmen per e-mail of SMS naar een onbeperkt aantal gebruikers, en de mogelijkheid om het portal als OEM-oplossing in te zetten voor eigen klanten. Daarnaast is een koppeling te maken met eigen applicaties. Regelen in de Cloud Ook Belimo (standnr. 11.D030) komt met een IoT-apparaat, Energy Valve: een drukonafhankelijke regelkogelkraan die met de Belimo Cloud kan worden verbonden. Het gaat om een 100% afsluitende 2-weg-regelkogelkraan, waarvan de intelligente technologie snel en veilig ontwerpen en eenvoudige inbedrijfstelling mogelijk maakt. De automatische, permanente hydraulische inregeling zorgt voor een energiezuinig functioneren. Integratie van de Energy Valve in de Belimo Cloud maakt het energiegebruik van de koel- en verwarmingsinstallaties altijd webbased inzichtelijk voor de gebruikers. Een exclusieve functie van deze

‘Brandgevaar­lijke’ ketels

Ophef deze maand over de volgens RTL Nieuws ‘brandgevaarlijke’ Topline ketels van Nefit. Dit soort publiciteit is de nachtmerrie van iedere fabrikant. Onafhankelijk onderzoek moet nu uitwijzen hoe de vork precies in de steel zit. De ellende begon in 2009 toen Nefit de markt moest informeren over het vervangen van de originele brander in 88.000 Topline ketels. Het betrof de Nefit TopLine, TopLine Compact en Nefit TopLine AquaPower (Plus), uit de jaren 2006-2009. Niet alle branders kunnen, na eenmaal te zijn geopend, weer worden afgesloten. Onderdelen zouden hierdoor kunnen gaan smelten of er zou brand kunnen uitbreken. Kosteloos vervangen Begin vorig jaar bleek echter nog maar een derde van de branders te zijn vervangen. De Voedsel- en warenautoriteit (NVWA) drong aan op vergaande actie bij Nefit om de overige ketels te laten upgraden. De fabrikant heeft vervolgens 11.000 installateurs aangeschreven om bij een eerstvolgende servicebeurt de brander kosteloos te vervangen. Wil de klant een directe vervanging dan zou Nefit (met terugwerkende kracht) 25 euro extra voor de vervangingswerkzaamheden vergoeden (tot 1 augustus 2017). Tekort aan branders Dan volgt er een run op de branders en ontstaat hier een tekort aan. Nefit besluit daarop ook branders bestemd voor haar nieuwe ketels in te zetten. Het gevolg: voorlopig géén nieuwe TopLine-toestellen van 25/30 en 45 kW. Bovendien verlengt Nefit de periode waarin de installateur recht heeft op de tijdelijke extra vergoeding tot en met 31 oktober 2017. AIs er geen brander beschikbaar is en de klant wil toch direct een oplossing, dan

Alles in één

Energieneutraal wordt de standaard. Een woning mag in een jaar niet meer energie gebruiken dan er aan duurzame energie wordt opgewekt. Op de VSK zal menig exposant hieraan aandacht besteden en producten tonen die hieraan bijdragen. Steeds vaker gaat het om alles-in-een-systemen, prefab aangeleverd of naar keuze samen te stellen. Twee voorbeelden. Duurzaam vanuit één kast Op de stand van OSH (07.E056) zal speciale aandacht uitgaan naar de ONE@home (zie grote foto). Dit is een geprefabriceerde behuizing waar de volledige technische installatie van een woning is ingebouwd. De kast is ontwikkeld voor Nul op de Meter-woningen.In de ONE@home zitten een geothermische warmtepomp, tapwaterboiler, omvormer, verdelerset en balansventilatiesysteem. De energie die deze systeemonderdelen gebruiken wordt opgewekt door fotovoltaïsche zonnepanelen. Door toepassing van een bodemwarmtepomp en energieterugwinning door het balansventilatiesysteem, garandeert OSH met de ONE@home een maximale energiebesparing en uiterst duurzame klimaatvoorziening. Bij gemiddeld gebruik (maximaal 21°C in de vertrekken en 180 liter water per dag) heeft de bewoner aan het eind van het jaar letterlijk een nul op de energiemeter.Het systeem wordt volledig prefab in de werkplaats gefabriceerd. De prefab module hoeft na plaatsing in de woning alleen nog aangesloten te worden. De ONE@home is voorzien van de mogelijkheid om rendementen en opbrengsten op afstand uit te lezen en te controleren. De eindgebruiker kan die opbrengst en het energiegebruik bijhouden in een speciaal hiervoor ontwikkelde app. Systeemoplossing naar keuze Ook het WOLF Smarthome concept, dat deze fabrikant op de beurs presenteert (standnr. 7.C072), is een energieneutraal woonconcept. De systeemoplossingen van WOLF

Blockchain

Ook installatiebedrijven ontkomen niet aan allerlei internet gerelateerde toepassingen. Ze krijgen steeds meer informatie en zien, voordat de klant het weet, dat een bepaalde techniek moet worden aangepast of vervangen. Actueel is momenteel een techniek met de naam Blockchain. Deze techniek stelt bedrijven in staat om contracten en betalingsverkeer te waarborgen en te koppelen aan de techniek die ze bij hun klanten installeren. Wat is Blockchain? ‘Blockchain, Cloud en Internet of Things (IoT) zijn verschillende technologieën die steeds meer met elkaar verweven raken. Deze technieken hebben elkaar nodig en gaan onze manier van zakendoen en dienstverlening behoorlijk veranderen.’ Op de InterConnect-Cloudconferentie in Las Vegas van eind maart 2017 was dit één van de belangrijkste uitspraken van de CEO van IBM, Ginni Rometty. Het nieuwe goud De vier grootste Cloud aanbieders (Amazon, Microsoft, IBM en Google) zijn het met elkaar eens: data is het nieuwe goud en Blockchain neemt hierbij een prominente plaats in. Volgens de IBM topvrouw krijgen bedrijven met deze technologie inzichten die ze een flinke voorsprong geven op hun concurrenten. Ze zullen zelfs in staat zijn problemen op te lossen, waarvan ze eerst niet wisten dat ze deze hadden. De verschillende Cloud platformen worden steeds meer verbonden en bundelen hun krachten. Blockchain wordt daarbij gebruikt om vertrouwde en gevalideerde acties, al dan niet in combinatie met financieel verkeer, vrij te geven. Transacties tussen apparaten Het klinkt misschien nog wat vaag, maar de praktijk is anders. De eerste serieuze toepassingen zijn al in de markt gesignaleerd. Een mooi voorbeeld

Legionella

Na de legionella-uitbraak in Bovenkarspel heeft de overheid ingezet op preventieve maatregelen en controleprocedures om besmettingen met legionellose te voorkomen. Toch blijft het aantal meldingen jaarlijks stijgen. Een van de redenen voor deze toename zou kunnen liggen in het feit dat nog niet alle risicofactoren worden meegenomen in deze maatregelen. Onderzoek van Wilco van der Lugt en anderen toont aan dat materiaalkeuze en watersamenstelling van invloed kunnen zijn op de aanwezigheid en de groei van de legionellabacterie. Legionellabesmettingen zijn vaak gerelateerd aan de condities in koeltorens of bubbelbaden, maar bij op zichzelf staande gevallen is de bron van de besmetting meestal niet te herleiden. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat in zo’n 20% van de woningen van legionellosepatiënten één of meerdere legionellabacteriën voorkwamen. Meestal ging het dan om de legionella anisa, een minder gevaarlijke variant dan de legionella pneumophila. Besmetting ondanks preventie Als we kijken naar de preventieve maatregelen die de overheid oplegt, is het vreemd dat in deze huishoudens zo vaak de aanwezigheid van legionella wordt geconstateerd. De drinkwatersystemen zijn niet omvangrijk, de watertemperatuur blijft doorgaans onder de 25 °C en het watersysteem wordt met grote regelmaat gebruikt. Ook in prioritaire installaties, bijvoorbeeld in ziekenhuizen, zorginstellingen en zwembaden en niet-prioritaire installaties die voldoen aan alle voorgeschreven preventieve maatregelen en controleprocedures wordt nog steeds legionella gevonden. De praktijk is geen laboratorium De maatregelen die de overheid heeft voorgeschreven zijn uitvoerig getest. In laboratoria bleek het nagenoeg onmogelijk voor de legionellabacterie om zich bij een temperatuur onder de 25 °C voort te