Waterbesparende kans

De bevolking groeit, het klimaat verandert en we zien lange periodes van droogte. De waarde van water neemt hierdoor toe. Minder energiegbruik en circulariteit worden steeds belangrijker, ook voor kraanwater. Met het oog op de toekomst maakt drinkwaterbedrijf Dunea de drinkwaterlevering toekomstbestendig met een multi-bronnenstrategie en zoekt zij samen met partners naar innovatieve manieren om water te besparen – ook in huis.

Er zijn drie manieren om kraanwater te besparen: minder gebruik, hergebruik en inzet van alternatieve bronnen, zoals regenwater. Drinkwater is van zeer hoge kwaliteit, in de eerste plaats om bij te dragen aan volksgezondheid en hygië-ne. Die kwaliteit is niet voor alle toepassingen even noodzakelijk. Daarom richt Dunea zich naast uitbreiding van de productiecapaciteit – nodig vanwege bevolkingsgroei – en verdere optimalisatie van eigen processen, ook op manieren om lager gebruik te bevorderen. Het liefst zonder dat klanten daarbij hoeven na te denken. Je moet kunnen blijven genieten, maar zonder te verspillen.

Hergebruik
Hergebruik en besparen in en rond het huis zijn hier onderdeel van. Immers, drinkwater dat niet wordt gevraagd, hoeft niet te worden gemaakt. Omdat de komende jaren veel woningen bijgebouwd dienen te worden, richt Dunea zich voor hergebruik samen met partners met name op de nieuwbouwsector. Want als er niet direct een waterbesparende maatregel wordt meegenomen in nieuwbouwplannen, dan loop je zo een halve eeuw achter de feiten aan. En dat is een gemiste kans voor duurzaamheid.

Nieuwbouw water-bespaar-klaar
In de gemeente Katwijk wordt de komende jaren Valkenhorst ontwikkeld, een nieuwe wijk van 5.600 woningen, met innovatieve ambities: klimaatadaptief bouwen, thermische energie uit water (aquathermie) en een nieuw sanitatieconcept. Op dit moment wordt de haalbaarheid van verschillende innovatieve mogelijkheden onderzocht. Samen met de gemeente Katwijk, het Hoogheemraadschap van Rijnland, BPD | Bouwfonds Gebiedsontwikkeling, Hydraloop en Mijn Waterfabriek bekijkt Dunea nu bijvoorbeeld de mogelijkheden van een ‘water-bespaar-klaar’ nieuwbouwhuis. Eén van de uitgangspunten is dat de bewoner zelf kan kiezen óf en wanneer hij het waterbesparende systeem gebruikt.

De waterbespaarplaat
Het concept van de ‘waterbespaarplaat’ is een mooie mogelijkheid om water te besparen. Een innovatie die door regenwateropvang en waterrecycling, het gebruik van drinkwater in het beste geval terugbrengt van 120 liter water per persoon per dag naar 50 liter. Het ontwerp is vergelijkbaar met een grondplaat in de meterkast: alle leidingen voor het water komen het huis binnen op één plek. Vanuit deze centrale plek lopen leidingen naar locaties met watergebruik, zoals het toilet, de wasmachine of de buitenkraan. Normaal gesproken worden deze leidingen gevoed met water van drinkwaterkwaliteit. Door het ontwerp toe te passen in een woning kunnen ook andere waterbronnen worden gebruikt voor deze gebruikspunten. Regenwater of afvalwater van de douche (via een zuivering), kan zo naar het toilet of de wasmachine worden geleid.

Rol bewoner
Uiteindelijk blijft het aan de bewoner om de mogelijkheid tot besparing te benutten. Door de plaat al op te nemen in het bouwontwerp, kunnen huizen echter worden voorbereid op de toekomst. Het maakt waterbesparing gemakkelijker en laagdrempeliger en er kunnen kosten worden bespaard. Achteraf het ontwerp inbouwen en muren en vloeren openbreken voor ander leidingwerk is immers duur en omslachtig. Ook denken de partners energiebesparing te realiseren met de bespaarplaat, omdat hergebruik van opgewarmd water minder aanvullende opwarming vraagt van een wasmachine. Het ontwerp van de waterbespaarplaat faciliteert juiste installatie (door kleurgebruik) en eventuele andere maatvoering. Een heldere installatie- en gebruiksinstructie moet het concept compleet gaan maken.

Ook bestaande bouw
Behalve nieuwbouw biedt ook bestaande bouw mogelijkheden voor de waterbespaarplaat. Daarbij zijn voorlichting en bewustzijn heel belangrijk en moeten de kosten inzichtelijk zijn. Initia-
tiefnemer Ruben Wentink, Omgevingsmanager bij Dunea: “De transitie dient te komen vanuit verschillende hoeken. In de bestaande bouw kan de waterbespaarplaat naar mijn idee ook worden toegepast. Denk aan de verbouwing van een woning, een grootschalige renovatie van een bedrijfspand of een verduurzamingstraject van een woningbouwcorporatie.” Voor de installatiebranche en installateurs zit hier potentie in. Wentink: “Als een huis-, vastgoedeigenaar of woningbouwcorporatie vraagt om verduurzaming, adviseer behalve over een warmtepomp of zonnepanelen, ook over het watersysteem. De muren en vloeren gaan toch open, waarom dan niet gelijk de waterleiding aanpassen? En ook hier geldt dat de bewoner zelf bepaalt of en wanneer hij of zij een waterbesparende installatie aansluit.”

Toekomst
Kortom, dat er veel gaat veranderen is geen vraag meer. Overheden, provincies en waterbedrijven roepen landbouw, industrie, bedrijven en huishoudens op tot bewust (kraan)watergebruik. Op de droge, hoge zandgronden in het oosten van het land, wordt gepleit voor verplichte waterbesparende systemen in nieuwbouw. In België zijn inwoners verplicht om regenwater op te vangen. Nederland moet leren beter om te springen met water dat valt en aanspoelt. We moeten leren water op te vangen, vast te houden en te hergebruiken. Dat bespaart niet alleen energie, we passen ons daarmee ook aan, aan het veranderende klimaat. De mogelijkheid water vervolgens in huis te gebruiken is er ook: kijk maar naar het ontwerp van de waterbespaarplaat. Het veilig aanleggen, goed onderhoud en beheer van dit soort installaties is essentieel en medeverantwoordelijk voor het succes 