Warmwaterbesparing

Onze woningen worden steeds beter geïsoleerd. Daardoor neemt de vraag naar warmte voor ruimteverwarming af. Maar hoe zit het met de behoefte aan thermische energie voor warm tapwaterproductie? IZ sprak erover met ISSO en Hansgrohe.

Er zijn verschillende routes die je kunt bewandelen om (warm) water te besparen. Het beste is om al direct bij de bron te beginnen natuurlijk. Denk aan waterbesparende douchekoppen en kranen. Hansgrohe maakt daartoe gebruik van haar EcoSmart technologie.

Uitleg
Dankzij een uitgekiende doorstroombegrenzing, speciale straalopeningen en het bijmengen van lucht daalt het dagelijkse gebruik van douchewater tot maar liefst 60 %, zegt de fabrikant. Ongeacht hoe hoog de waterdruk ook is. Want een ‘precisie-O-ring’ reageert flexibel op de waterdruk en regelt zo de waterhoeveelheid. Is de druk te hoog, dan verkleint de ring de doorlaatopening. Als de druk te laag is, wordt de opening vergroot. Mede hierdoor gaat water besparen nooit ten koste van het comfort, zegt de fabrikant.

Besparing
Op deze manier wordt het watergebruik verlaagd tot 8 l/min bij hoofd- en handdouches (Green-producten bij Hansgrohe douches gebruiken zelfs maar 6 l/min). Hansgrohe mengkranen bij de wastafel en het bad hebben standaard slechts 5 liter water per minuut nodig (EcoSmart+-producten gebruiken zelfs slechts 4 l/min bij 3 bar).

Groeiende belangstelling
“De belangstelling voor waterbesparende douches en kranen groeit sterk”, vertelt Irene van der Klugt, Product Manager bij Hansgrohe. “Zowel bij consumenten als in het B2B-segment.” De fabrikant probeert die groei ook verder te stimuleren via campagnes en haar eigen waterbespaarcalculator, die op de website is te raadplegen.

Recirculatiedouche
Een andere methode om het watergebruik al direct bij de bron terug te dringen is de recirculatiedouche, vertelt Nick Post, Specialist Sanitaire Technieken bij kennisinstituut ISSO. Een recycledouche pompt het douchewater rond. Het warme douchewater stroomt dus niet weg, maar wordt hergebruikt.

Desinfectie
Dat scheelt water en energie. Voordat het water opnieuw uit de douchekop komt, wordt het gefilterd en gedesinfecteerd met Uv-licht. Om het water op temperatuur te houden wordt er per minuut ruim 1 liter vers warm water bijgemengd. Het systeem moet wel eerst gevuld worden met warm water. Maar daarna is er alleen nog energie nodig om het water dat wordt bijgemengd op te warmen. Dat is veel minder dan bij een gewone douche.

Rainshowers
“Tegelijkertijd signaleren we dat de vraag naar de in de volksmond bekende ‘rainshowers’ groeit. Maar dat hoeft geen belemmering te zijn om water te besparen. Ook die kan je uitvoeren als recirculatiedouches”, zegt Post. Van der Klugt: “Wij houden ook rekening met waterbesparing bij alle douches die groter zijn dan een handdouche. Al onze hoofddouches zijn verkrijgbaar in een waterbesparende EcoSmart variant die 9 l/min. doorlaat. Wat kleinere hoofddouches zijn zelfs verkrijgbaar met 6 l/min.”

Verwarming
Minder water vraagt ook om minder verwarming, maar hoe organiseer je dat vervolgens op een slimme manier? Een methode die steeds meer aan populariteit wint volgens Post is de douche-WTW.

Monteren
Bij een douche-WTW wordt de warmte van het wegstromende water via een warmtewisselaar overgedragen aan het verse water. Daardoor is er minder gas of elektriciteit nodig om het water op temperatuur te brengen. Afhankelijk van de situatie kan de WTW op verschillende plekken worden ingebouwd. Denk aan de afvoerpijp, de muur naast de douche, in de douchebak of in de goot van de inloopdouche. Het is zelfs mogelijk om een WTW-unit los neer te leggen op de vloer van de douchebak of inloopdouche.

Coolstart
Hansgrohe heeft nog een ander handigheidje. Bij de CoolStart mengkranen stroomt er alleen koud water uit de kraan als de hendel op de middenpositie staat en wordt geopend. “Dit gebeurt bij de meeste mensen automatisch, dus met CoolStart besparen mensen kosten zonder dat ze het merken”, aldus Van der Klugt. Het draaien van de hendel naar rechts is geblokkeerd en hoe meer je de hendel naar links draait, hoe warmer het water wordt. Je kunt dus zelf de temperatuur kiezen.

Kokendwaterkranen
Zijn kokendwaterkranen energieverslinders of juist niet? Een kokendwaterkraan bestaat uit een kraan en een boiler. De boiler plaats je in je keukenkastje, onder de kraan. In de boiler wordt kokend water onder druk opgeslagen en op temperatuur gehouden. Nadat je de kinderbeveiliging hebt ontgrendeld, komt het kokende water direct vanuit de boiler uit de kraan. Post: “De topmodellen gebruiken zeer weinig energie om warm te blijven. Minder dan een keukenboiler. Bovendien verlaag je de wachttijd, ook dat pakt gunstig uit.”

Leidingverloop
Door te kiezen voor een slim leidingverloop kan ook energie worden bespaard. Nog meer als de leidingen goed geïsoleerd zijn. De kunst is om het traject zo kort mogelijk te houden, zodat de transportverliezen miniem zijn. Hier loop je echter snel tegen grenzen aan in bestaande woningen, vertelt Post. “Vaak staat de warmteopwekker bijvoorbeeld in de trapkast, terwijl de douche aan de andere kant van de woning is. Dan houdt het op. Wat dat betreft biedt de utiliteit meer kansen, omdat je daar meer kan spelen met de indeling en positionering van ruimtes en functies.”

Opwek en opslag
Komen we bij de warmteopwekker. Het liefst gebruik je een zo duurzaam mogelijk systeem. Warmtepompen zijn inmiddels aardig ingeburgerd. De zonneboiler leek enige jaren geleden ook een glorieuze toekomst tegemoet te mogen zien, maar volgens Post is er inmiddels een kentering opgetreden. “Ik denk dat ze alweer aan populariteit verliezen en geleidelijk aan plaats zullen maken voor PVT-systemen. Die kunnen zowel thermische energie als stroom produceren. Bovendien heb je voor een zonneboilersysteem altijd naverwarming nodig, waardoor het uiteindelijke rendement beperkt blijft.”

Extra druk
Tot slot: Iedereen die al een tijdje meedraait in de installatiebranche weet dat de EPC-regeling een grote aanjager is geweest voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Zou aanvullende regelgeving op het gebied van drinkwater ook een soortgelijk effect kunnen sorteren? Bijvoorbeeld door de minimale temperatuurinstellingen voor warm tapwater te verlagen? “Nee”, zegt Post. “Uit onderzoek is nu wel duidelijk dat we niet onder de 60 – 55 °C kunnen zitten in verband met legionellagevaar.” Voor een landelijke invoer van de Waterprestatienorm ziet hij daarentegen wel kansen. “Het zou op zich een goede stap zijn om het watergebruik aan banden te leggen via de WPN, zolang het uiteraard niet misbruikt wordt door de overheid als dreigmiddel.” 