Ventilatie en verwarming

Natuurlijke ventilatie verliest terrein aan gebalanceerde ventilatie, filters raken steeds meer in zwang, gasloos wordt ingeruild voor hybride, netcongestie remt de verdere doorbraak van warmtepompen… Zomaar een greep uit de trends die we op de VSK-beursvloer bespeurden én vernamen van exposanten. De ventilatie- en verwarmingswereld zijn volop in beweging.

Waar de aandacht voor sanitair helaas wat te wensen overliet (zie ook elders), kwamen belangstellenden voor ventilatie en verwarming/koeling wel volop aan hun trekken op de beursvloer.

WTW
Op de stand van Stiebel Eltron viel de nieuwe VRC-450 te bewonderen. Dit balansventilatiesysteem is onder andere geschikt voor reguliere huizen, appartementencomplexen en kleine commerciële panden. Zowel in de nieuwbouw als renovatiesector. Het toestel heeft een compacte omvang en wordt aan de wand gemonteerd. De VRC-450 beschikt over sensoren om het CO2-gehalte en de RV te meten. En op basis daarvan de ventilatie te regelen. Volgens de fabrikant blijft de geluidsproductie onder de 30 dB norm. De VRC-450 valt prima te combineren met een warmtepomp, waarmee dus een duurzaam totaalconcept ontstaat.

Illustratief
We zagen meer fabrikanten en leveranciers met dezelfde boodschap: de nieuwe generatie ventilatiesystemen is vaak prima te combineren met andere duurzame oplossingen. Zoals PV-panelen. Lucam liet bijvoorbeeld de Fairtype Solar 1600 zien. De facto een balansventilatie annex adiabatische koelingsunit bekleed met zonnepanelen. De opgewekte energie gaat direct naar het systeem. Ook deze oplossing heeft een CO2-sturing. De Fairtype Solar 1600 is onder andere interessant voor scholen en kantoorcomplexen.

Parameters
Door de pandemie is er meer aandacht voor goede ventilatie, maar het lijkt er vooralsnog op dat de grote investeringen achterwege blijven. Ook blijkt er weinig animo te zijn om het aantal parameters om de kwaliteit van de binnenlucht te meten, uit te breiden. Op de beursvloer werden VOS en fijnstof genoemd als potentiële kandidaten, maar daarmee was de kous wel af.

Uitdagingen
Terugkerend thema tijdens gesprekken, ook elders op de beursvloer, was de toenemende netcongestie. Dit werd ook als een remmende factor genoemd voor een massale overstap op warmtepompen. En indirect, heeft dat weer gevolgen voor de ventilatiewereld, omdat, zoals eerder al gezegd, duurzame oplossingen in toenemende mate met elkaar samenwerken. Systemen meer stand alone laten opereren is echter niet de way to go, omdat juist via systeemintegratie een forse efficien­cyslag te maken valt. Daarbij valt volgens Lucam overigens nog meer winst te behalen als restwarmte nog beter wordt benut. Regelgeving speelt een cruciale rol in dit verhaal, zo viel wel te beluisteren bij exposanten. Denk aan een salderingsregeling die de aanschaf van PV-panelen stimuleert of de BENG-eisen die de toepassing van systeem D lijken te stimuleren.

Zonering
Eigenlijk wordt systeem C alleen nog in de bestaande bouw toegepast, merkte Itho Daalderop op. De populariteit van systeem D neemt nog verder toe, omdat zonering nu ingeburgerd begint te raken. En ook opdrachtgevers in de bestaande bouw graag via balansventilatie een energetische upgrade van hun pand mogelijk willen maken. Speciaal voor deze doelgroep heeft Itho Daalderop het DuoZone Reno balansventilatiesysteem op de markt gebracht. Met DuoZone Reno kan vraaggestuurd ventileren per zone, gemakkelijk in de bestaande bouw toegepast worden. Het systeem bestaat uit een tweetal kleppen, die rechtstreeks op een HRU WTW-unit of in de toevoerkanalen geplaatst kunnen worden. Daarnaast omvat het twee CO2-sensoren, te plaatsen in de woonkamer en de hoofdslaapkamer, die draadloos met de zonekleppen communiceren. DuoZone Reno is volgens de fabrikant een goede oplossing om jaren ’70 en jongere woningen te verduurzamen. Hierin is vaak al ventilatiesysteem C aanwezig, dat met DuoZone Reno kan worden omgebouwd tot vraaggestuurde balansventilatie met warmteterugwinning (systeem D). Het systeem maakt gebruik van de al aanwezige afvoerkanalen voor de afzuiging van de natte ruimten. De toevoerkanalen voor de slaapzone worden eenvoudig via de zolder of het knieschot aangebracht. De luchttoevoer naar de woonkamer wordt centraal ingeblazen via de verkeersruimte op de verdieping, zodat ook een extra kanaal naar beneden niet nodig is.

Filters
Waar zoals eerder gezegd de grote investeringen in ventilatie achterwege lijken te blijven, wordt wel het laaghangend fruit geplukt. Bijvoorbeeld op het gebied van filtering. ESKA merkt dat sinds corona filters sneller worden vervangen, zowel in de utiliteit als woningbouw. En dat leidt tot meer omzet. Daarnaast ziet de fabrikant de vraag naar F9 en F7 filters, die kleinere stofdeeltjes kunnen afvangen, toenemen. Een andere interessante ontwikkeling heeft betrekking op het duurzaamheidsgehalte van de filters zelf. ESKA merkt dat er meer ‘groene varianten’ op de markt verschijnen en de populariteit van glasvezel voor de zakken dus afneemt. Ook heeft de sector oog voor hergebruik van de frames, zodat alleen de zakken hoeven te worden vervangen. Maar ja, dat kost wel tijd.

HEPA
Eska liet zelf onder andere een HEPA-filter zien die onlangs op de markt is gebracht. De filter vindt nu al zijn toepassing in datacenters, cleanrooms en dergelijke en heeft een synthetisch membraam. Daardoor is de filter minder breekbaar en makkelijker te installeren. Er zijn twee uitvoeringen: met een aluminium of plastic frame. De aluminium variant kost weliswaar meer, maar kan makkelijker worden gereinigd en is beschikbaar in meer maten.

Gasloos
De kreet ‘van het gas af’ lijkt inmiddels wel ten grave te zijn gedragen, constateert verwarmingsgigant Remeha. Het is nu hybride dat de toon aangeeft. Dat lijkt een beetje op preken voor eigen parochie, maar ook vanuit de markt komen diverse signalen binnen dat van het gas los voor veel woningen simpelweg te veel ingrepen en te hoge kosten met zich meebrengt. Zelf kwam Remeha met een interessante all-in-one oplossing op de proppen, die vanaf mei verkrijgbaar is: de Elga Ace. In dit apparaat, zijn zowel een cv-ketel als luchtgebonden warmtepomp opgenomen. De toestellen zijn hydraulisch en elektrisch aan elkaar gekoppeld. Bovendien levert die integratie ruimtewinst op. Volgens de fabrikant kan de vakman de Elga Ace zo’n 3,5 uur sneller installeren dan een normale hybride warmtepomp. Met name voor woningcorporaties zou deze all-in-one oplossing een uitkomst kunnen zijn.

Waterstof
We zeiden het al in een ander artikel, de waterstofketel lijkt het af te leggen tegen de warmtepomp. Als zelfs een expert voor gasgestookte toestellen als Remeha zegt dat de waterstofketel niet de op aardgasgestookte cv-ketels 1-op-1 gaat vervangen, dan weet je wel hoe laat het is. Toch blijft het een interessante oplossing om vlakbij een waterstof backbone infrastructuur toe te passen, zegt de fabrikant.

Trends
Maar er vallen nog meer trends te melden uit verwarmingsland. Zo verwacht Remeha dat er nog een efficiencyslag gemaakt gaat worden, waardoor het makkelijker schakelen wordt tussen gas en elektra als verwarmingsbron. Ook ligt er nog een onbenut potentieel voor groen gas. En zal de digitaliseringsslag door gaan zetten, waardoor connectivity van toestellen steeds meer een item wordt.

Compact
Net zoals de Elga all-in-one oplossing is de Compacto ventilatiewarmtepomp van Inventum geschikt voor locaties met beperkte ruimte. De Compacto is slechts 120 cm hoog. Het bijbehorende boilervat is leverbaar in formaten van 100 tot 300 liter. Voeg er de Climate Control module aan toe en je hebt ook nog balansventilatie. Waar we al in de sanitairwereld constateerden dat fabrikanten prijsbewuster worden en met instapmodellen op de markt komen om de klant te overtuigen, gebeurt dat ook in warmtepompland. Zo is de Compacto bewust een goedkoper alternatief voor de Modul-AIR Blue.

Opslag
We zeiden het al eerder: Door de sterke groei van het aantal elektrische apparaten in de gebouwde omgeving, dreigt het net structureel te worden overbelast. Wat doe je daar aan? Een van de gepropageerde oplossingen is om energie, zowel elektrisch als thermisch te gaan opslaan. Tijdens onze rondgang op de beursvloer liepen we tegen interessante oplossingen aan. Zo was er een behoorlijke aanloop bij Newton Energy Solutions. Het bedrijf had een nominatie voor de VSK Award in de wacht gesleept met de NEStore. Dit compacte apparaat zet stroom van zonnepanelen om in warmte en slaat deze op in een vat met warm water (200 en 300 l uitvoeringen). De temperatuur ligt rond de 110 graden Celsius.

Lange levensduur
Ook concurrent Triple Solar liet een nieuwe thermische batterij (200 liter) zien, uitgevoerd met PCM’s. Het apparaat is compact, vierkant en ideaal als ruimte een cruciaal punt is. De thermische batterij wordt gevoed via een warmtepomp en PVT-panelen. Het apparaat is in 1 uur te installeren en heeft nauwelijks onderhoud nodig. Volgens Triple Solar kan de thermische batterij zeker 40 tot 50 jaar mee. Zowel Triple Solar als Newton Energy Solutions claimen tot tientallen procenten minder energie te verliezen dan traditionele boilers en bufferreservoirs.

Afgifte
Waar we in de begindagen van de duurzaamheidstransitie vrijwel standaard uitkwamen op installatieconcepten met warmtepompen en vloerverwarming, is er de laatste jaren een kentering gaande. Alles wordt steeds beter gefinetuned. Zo liet Masterwatt verschillende elektrische concepten zien tijdens een uitgebreide presentatie. Bijvoorbeeld voor de badkamer, een weinig gebruikte ruimte, die eigenlijk wel toe kan met (een combi van) elektrische vloerverwarming, infraroodpanelen en/of handdoekradiator. Heb je te maken met een renovatieproject waarin systeem C voor ventilatie de enige oplossing is, denk dan ook eens in zijn algemeenheid aan infraroodpanelen om mogelijke koudeval tegen te gaan, adviseerde de fabrikant. In de slaapkamer is het de overweging waard om een elektrische radiator en/of infraroodpanelen met aanwezigheidsdetectie te installeren om zo alleen als het nodig is snel warmte te leveren.

Integratie
Ook in verwarmingsland komen meer geïntegreerde oplossingen op de markt. Zoals de TriX Comfort, een stalen box waar de ventilatielucht doorheen wordt geleid en die je direct onder het vloerverwarmingssysteem plaatst, vrijwel onzichtbaar weggewerkt in de vloer. Zo komt de frisse lucht voorverwarmd de ruimte in, via strak vormgegeven inblaasroosters. In de zomer, wanneer het vloersysteem juist zorgt voor verkoeling, komt de ventilatielucht gekoeld de ruimte in. De vlakke vloermodule is maar drie centimeter dik, eenvoudig in het isolatiepakket onder de vloerverwarming weg te werken en eenvoudig aan te sluiten op een balansventilatiesysteem, bijvoorbeeld via de vlakke toevoerslangen van de Air Excellent van Ubbink.

Tot slot
De TriX Comfort wijst ook op een andere trend: koeling van gebouwen is in opkomst. Zeker sinds de invoering van de TOJuli-eis. Al met al zagen we ventilatie, verwarming en koeling steeds meer naar elkaar toekruipen. Uiteraard het liefst in duurzame vorm 