Van reageren naar anticiperen

Het Internet of Things staat nog in de kinderschoenen in de installatiebranche. Maar dat kan al binnen 1 jaar compleet zijn veranderd, zegt de IoT Academy. IZ sprak met manager Jasper Kuin over slimme ketels, Predictive Maintenance, veiligheid en wat IoT nu eigenlijk precies inhoudt.

Om maar eerst met het laatste te beginnen: “Er circuleren tientallen definities van IoT op het internet”, vertelt Kuin. “Zelf houd ik het altijd op ‘alle dingen die je met het internet verbindt, waardoor we verstandige beslissingen kunnen nemen en het leven voor onszelf makkelijker maken.” Waar we dan aan kunnen denken? Slimme thermostaten bijvoorbeeld, luchtfilters die met voice-command worden aangestuurd of lampen die je met een appje van kleur kan laten veranderen of dimmen.

Innovatie stimuleren

Kuin leidt sinds 2016 de IoT Academy, een stichting die zich ten doel stelt om innovatie op het gebied van IoT te stimuleren bij uiteenlopende partijen, zoals bedrijven en onderwijsinstellingen. De IoT Academy geeft daartoe onder andere workshops, die gretig aftrek vinden, vertelt Kuin. Vooral de ‘IoT Deep Dive’ en de ‘Introductie LTE-M Workshop’ gooien hoge ogen.

Workshops

“Tijdens de ‘Deep Dive’ laten we zien wat de nieuwe mogelijkheden zijn van IoT. Deze workshop trekt professionals aan van diverse pluimage. De andere workshop is vooral bedoeld voor ontwikkelaars, die meer willen weten over LoRa-netwerken.” Voor alle duidelijkheid: Met LoRa kunnen allerlei dingen met het internet praten zonder gebruik te hoeven maken van 3G of Wi-Fi. Het batterijverbruik is laag, het bereik is groot en de bandbreedte is beperkt. Via dit netwerk kan worden gecommuniceerd met draadloze sensoren/actoren.

Onderwijsinstellingen

De IoT-Academy heeft al honderden workshops gegeven en weet daarmee een heel divers publiek te bereiken. Maar er is altijd verbetering mogelijk. Zo weten WO/HBO-instellingen de stichting wel te vinden, maar de aansluiting met het VMBO en MBO kan nog beter. En dat is een gemis, benadrukt Kuin. “IoT heeft een sterk fysieke component; alle sensoren en systemen moeten geïnstalleerd worden. En daarvoor heb je vakmensen nodig, die meestal opgeleid worden aan het VMBO en MBO.” De manager van de IoT Academy kan niet precies duiden waarom de belangstelling vanuit de ROC’s achterblijft. “We krijgen vaak te horen dat ze al worstelen met overvolle lespakketten. ‘Wat moeten we dan gaan schrappen’, vragen ze zich af. Alle vakken in ons curriculum zijn al noodzakelijk om de vakman van morgen goed te laten functioneren’.”

Relatief nieuw

Uiteraard loopt het onderwijs ook altijd wat achter op de praktijk. En IoT is een relatief nieuwe ontwikkeling, die pak ‘m beet pas werd ingezet toen de speciale sensor netwerken, zoals LoRa en LTE-M hun intrede deden naast de bestaande 2G/3G-netwerken. Inmiddels kunnen talloze objecten opgenomen worden in het Internet of Things.

Grote installateurs

In het bedrijfsleven lijken grote installateurs al oog te hebben voor de talloze mogelijkheden die het Internet of Things biedt in de gebouwde omgeving. “Ze komen regelmatig bij ons langs”, vertelt Kuin. Grote installateurs zijn vooral geïnteresseerd in Tracking and Tracing van voertuigen, maar ook bijvoorbeeld van apparaten waarmee hun personeel werkt. “Denk maar aan een sensor die precies aangeeft waar een luchtkanaal of een gereedschapskist zich bevindt op de bouwplaats, hoe lang voorraden ergens zijn gestald of registreert hoeveel draaiuren een boor heeft gemaakt of het slijtageproces van airco-onderdelen bijhoudt. Op die manier kan je eenvoudiger je kosten in kaart brengen en eventueel verrekenen met klanten, slimmer bouwprocessen inrichten en al voortijdig onderhoudsmomenten inplannen.”

‘Predictive Maintenance’

Dat laatste handigheidje wordt ook wel ‘Predictive Maintenance’ genoemd. “Stel dat een cv-ketel of warmtepomp al zelf voortijdig aangeeft dat een onderhoudsbeurt nodig is, dan kan je logistiek een enorme slag maken, plus je klanten beter bedienen.” Klinkt allemaal erg logisch. De klant ziet je liever voortijdig langskomen om een probleem te voorkomen, dan dat je na een storingsmelding het probleem komt verhelpen. “Toch worstelen de grote installateurs nog met hun businesscase, want welk nieuw verdienmodel ga je dan optuigen?”

Verdienmodel

Kuin legt een gewetenskwestie voor. “Stel dat je normaliter als installateur standaard één keer per jaar langskomt om onderhoudswerkzaamheden uit te voeren. Nu installeer je een slimme cv-ketel, zodat je alleen nog maar je gezicht hoeft te laten zien als je een foutmelding krijgt of voortijdig onderhoud moet worden ingelast. Misschien is die jaarlijkse onderhoudsbeurt dan niet meer nodig en hoef je bijvoorbeeld maar 1 x in de 2 jaar langs te komen. Tja, je kan begrijpen dat installatiebedrijven hier niet altijd om staan te springen.”

‘Disruptive forces’

Kuin begrijpt “dat grote installateurs hun IoT ambities afgewogen zullen maken op basis van ‘wat levert het mij op? Waar zit de waarde?’. De kans bestaat dan wel dat nieuwkomers op een disruptieve manier de markt op basis van nieuwe verdienmodellen zullen betreden. Als klant betaal ik misschien liever een laag bedrag per maand als ik dan de garantie krijg dat ik nooit meer zonder gas, water of licht kom te zitten.”

Slimme ketels

Maar ook al laat de grote doorbraak nog even op zich wachten, geleidelijk aan stromen de innovaties wel de sector binnen. En dat heeft gevolgen voor alle installateurs. Van groot tot klein, benadrukt Kuin. “Remeha, Vaillant en andere fabrikanten zijn al bezig met het ontwikkelen van slimme ketels. Binnen een jaar zijn die waarschijnlijk al op de markt. Uiteraard moet de kostprijs nog wat omlaag, maar als het eenmaal zo ver is, krijgt ook de installateur om de hoek ermee te maken.”

MKB’ers en ZZP’ers

Kuin maakt tussen de regels door een belangrijk onderscheid. Waar grote spelers in de branche over voldoende financiële middelen en knowhow beschikken om zelf IoT-concepten te ontwikkelen en op de markt te brengen, geldt dat in mindere mate voor MKB’ers en ZZP’ers. “Zij zijn eigenlijk afhankelijk van de producten die door anderen op de markt worden gebracht en hoe de prijzen zich ontwikkelen.”

Voorbereiden

Het klinkt alsof kleine en middelgrote installateurs maar moeten afwachten hoe de IoT-markt zich ontwikkelt. Dat is absoluut niet het geval, verre van dat zelfs, zegt Kuin. “Ik zou ze juist op het hart willen drukken om zich nu al in IoT te gaan verdiepen, want het aantal klantenvragen zal toenemen. Ga zelf thuis of in het bedrijfspand eens experimenteren met nieuwe systemen. Verdiep je daarbij ook in veiligheidsaspecten. Consumenten willen graag weten of al die nieuwe technologische oplossingen wel ‘hack-proof’ zijn en als er data wordt verstrekt aan derden wat er dan precies mee gebeurt.” 