Een tweede leven in Afrika
‘Wie A zegt moet ook B zeggen’, luidt een populair Nederlands gezegde. Dat geldt ook voor duurzaamheid. Met een Life Cycle benadering, energiezuinige systemen en groene energie ben je er nog niet. Duurzaamheid gaat veel verder. Het betekent ook hoogwaardig hergebruik. Van systemen, producten en componenten tot en met zelfs gereedschap. De Stichting Gered Gereedschap maakt zich hier al jarenlang hard voor.
Johan Garlich ging na 35 jaar in de metaal met het VUT. Na jarenlang als eerste te zijn begonnen en als laatste te zijn vertrokken, viel hij in een diep gat. Nietsdoen was niks voor hem. Hij zat een jaar thuis en liet zich toen overhalen om vrijwilliger te worden bij de Stichting Gered Gereedschap. 20 jaar later opent hij nog steeds, trouw, iedere werkdag om 7.30 uur de voordeur van het pandje aan de Mauritslaan 55 in Waddinxveen. De inmiddels 81-jarige coördinator vangt de andere vrijwilligers op, er is koffie en daarna schuurt, zaagt, slijpt, boort, timmert en lakt de ploeg alsof het een lieve lust is.
Een tweede leven
De lokale afdeling van Gered Gereedschap telt 25 vrijwilligers, de meesten zijn gepensioneerd, een aantal werkt er als een vorm van arbeidstherapie. Gezamenlijk geven ze een tweede leven aan gebruikt gereedschap. De vestiging in Waddinxveen maakt deel uit van een landelijk netwerk. Verspreid door heel Nederland zijn er in het totaal 32 werkplaatsen. De overkoepelende stichting, Gered Gereedschap, is sinds de jaren 80 actief. Haar doel is tweeledig; enerzijds wil ze technische scholen en startende ondernemers in ontwikkelingslanden ondersteunen, anderzijds wil ze kwetsbare groepen en gepensioneerden een plek bieden, om maatschappelijk betrokken te blijven of hun afstand tot de arbeidsmarkt te helpen verkleinen.
Honderden aanvragen
De 64-jarige Fer Buring is penningmeester van de afdeling Waddinxveen. Van huis uit een man met twee rechterhanden en een coaching- en veranderingsmanagement achtergrond, liet hij zich in 2014 het bestuur inpraten door een goede vriend; de voorzitter. In het mini-kantoor tussen de werkruimte en het kringloopwinkeltje in, vertelt hij over de werkwijze van de stichting. Via het landelijk bestuur krijgt de afdeling Waddinxveen door welke projecten er van start gaan en wat de stand van zaken is.
Afrikaanse landen, zoals Zambia, Liberia, Tanzania en Malawi kloppen jaarlijks aan met honderden aanvragen. De technische scholen ter plaatse, kampen met een gigantisch tekort aan gereedschap. Het overkoepelend orgaan van Gered Gereedschap beoordeelt alle aanvragen en geeft vervolgens haar fiat aan kansrijke projecten.
Van Gouda naar Zambia
Het benodigde gereedschap komt binnen via 350 inzamelpunten. De 32 werkplaatsen knappen alles op en brengen vervolgens de boren, hamers, slijpers en overige tools naar een centraal opvangpunt in Gouda. Van de stroopwafelstad naar Rotterdam is een kleine afstand. De kant-en-klare sets worden ingescheept en gaan daarna naar de plaats van bestemming. Dankzij de hulp van Gered Gereedschap kunnen onder andere, loodgieters, elektromonteurs, metaalbewerkers, timmermannen en metselaars worden opgeleid tot volwaardige vakmensen en vervolgens als zelfstandig ondernemer aan de slag.
Hels kabaal
In de Waddinxveense werkruimte is inmiddels een hels kabaal losgebarsten. Na de koffiepauze van half tien zijn de vrijwilligers weer aan de slag gegaan. De lokale afdeling moet zichzelf bedruipen, vertelt Buring. Via de inzameling van karton en ijzer, donaties, gemeentelijke subsidie en logo-sponsering stroomt er gelukkig genoeg geld binnen om alle kosten te dekken. Soms krijgt de stichting apparatuur of andere producten cadeau, waar ze vanuit haar doelstelling niets mee aankan. Denk bijvoorbeeld aan tv’s of broodroosters. Die worden dan verkocht in het kringloopwinkeltje. Zo komt er af en toe nog wat extra geld in het laatje.
Bijdrage installatiebedrijven
In de werkplaats krijgen handvatten een nieuw verfje, wordt de roest weggestraald, ijzer geolied... Nadat het gebruikte gereedschap onder handen is genomen, ziet het er weer uit als nieuw. Een laatste controle en alles verdwijnt in een kist. Vorige jaar wist de ploeg zo 159 kisten te vullen, met, in het totaal 7500 stuks opgeknapt gereedschap. Een bonte verzameling; van haakse slijpers, hamers, gutsen, klopboren en cirkelzagen, tot lasapparatuur en schroevendraaiers, universeel meters en spanningszoekers. Voor het merendeel afkomstig overigens van particulieren, het aantal bedrijven dat actief bijdraagt, zou best omhoog mogen.
Hand- en elektrisch gereedschap
Behalve aan elektrisch gereedschap is er ook een enorme behoefte aan ouderwets handgereedschap. Afrikaanse landen kampen regelmatig met ‘Power Cuts’, daarnaast kunnen lokale ZZP’ers op plekken terecht komen zonder stroomvoorziening. Bovendien zijn niet altijd reserveonderdelen voorhanden om elektrisch gereedschap gebruiksklaar te houden. Waddinxveen en andere afdelingen lopen hier tegen een probleem aan; het gebruik van handgereedschap neemt af in Nederland en de hofleveranciers van de Stichting Gered Gereedschap, de oude garde, sterft uit. Helaas valt daar weinig aan te doen.
8 x 30 kubieke meter
De 159 kisten van vorige jaar kwamen uiteindelijk terecht in zeecontainers met een lengte van 20 voet en een inhoud van 30 kubieke meter. Gemiddeld verscheept Gered Gereedschap Nederland 8 van dit soort containers per jaar, gevuld met 100.000 stuks gereedschap en 800 naaimachines. De aanvragende organisaties nemen, via een centraal ontvangende partij, zelf de verantwoordelijkheid voor de douane-invoer en het transport van haven naar eindbestemming. Het gehele traject, van aanlevering, verscheping tot en met de aankomst op de lokale plek van bestemming, duurt zo’n 3 tot 4 maanden.
Ambitieus
Dankzij Gered Gereedschap krijgen jaarlijks meer dan 4000 jongeren de kans om een opleiding te volgen. Na afronding mogen ze hun eigen basis set meenemen, zodat ze een bedrijfje kunnen opzetten. Het overkoepelend orgaan in Nederland wil graag het aantal containers laten groeien tot 12 per jaar, om nog meer Afrikaanse jongeren perspectief te kunnen bieden op een toekomst als technisch vakman. Voor de afdeling Waddinxveen, en andere vestigingen, is er dus werk aan de winkel. Gelukkig hebben de vrijwilligers tijd, veel tijd. En in het geval van Garlich ook nog een vrouw die zich begripvol opstelt en hem liever niet thuis laat wegkwijnen achter de geraniums.
Wilt u zelf gebruikt gereedschap schenken of op een andere wijze bijdragen aan het werk van de Stichting Gered Gereedschap? Neem dan contact op via: www.geredgereedschap.nl •
