Thuisaccu’s
“over tien jaar zijn ze geheel ingeburgerd”
Thuisaccu’s, ze zijn er al in alle soorten en maten. Toch blijft de consument huiverig om ze aan te schaffen. Zal de ‘versobering’ van de salderingsregeling het speelveld veranderen? En zo ja; wat moet je dan als installateur allemaal weten over thuisaccu’s?
“De belangstelling is groot, maar de verkoop gaat minder hard. We verkopen wekelijks enkele systemen”, vertelt Paul van Deursen. Hij is werkzaam als Business Concept Developer bij Solarclarity, een leverancier van zonne-energiesystemen en accu’s voor thuisopslag.
Rem
De salderingsregeling in haar huidige vorm blijkt de grootst rem te zijn op een massale doorbraak van accu’s. “Er is geen enkele economische grond om in batterijen te investeren, zolang de salderingsregeling ervoor zorgt dat het openbare net in feite als thuisbatterij dient. Sterker nog: een echte thuisbatterij lijdt verliezen bij het op- en afladen en is dus minder efficiënt dan de salderingsregeling, die geen verliezen kent”, zegt Hessel van den Berg, Technisch Manager bij de Zonnefabriek. Dit bedrijf verkoopt en installeert PV-systemen en batterijen bij particulieren en bedrijven.
48 versus 400 volt
Er zijn verschillende soorten accu’s op de markt. “Allereerst maken we een onderscheid tussen 48 en 400 volt systemen. De markt is al gewend aan de eerste variant, de tweede begint nu opgang te maken. De 400 volt systemen zijn efficiënter, je hoeft er minder dikke kabels voor aan te leggen en ze kunnen hogere vermogens aan.”
Samenstelling
Ook de samenstelling van batterijen verschilt. “Zo bestaan de Solax en Fronius voornamelijk uit ijzer en fosfaat. De LG Chem daarentegen is een nikkel-mangaan-kobalt accu. Batterijen die onder deze categorie vallen, hebben een hogere energiedichtheid en passen in een kleinere behuizing dan de ijzer-fosfaat variant. Maar ze zijn minder stabiel en kunnen niet dezelfde hoge vermogens aan”, legt Van Deursen uit.
Lithium-ion
De nikkel-mangaan-kobalt en de ijzer-fosfaat batterijen maken beide gebruik van lithium-ion technologie. Deze technologie biedt een aantal voordelen. Van den Berg: “De batterijen zijn relatief compact en nemen daardoor weinig ruimte in. Ze kunnen vaak ge’cycle’d worden zonder aan efficiency in te boeten en gaan lang mee. En ze kunnen vrijwel de hele capaciteit benutten in tegenstelling tot lood accu’s die je maar tot 50% kan ontladen. Het nadeel is vooralsnog de prijs.” Maar dat zal op termijn zeker veranderen, verwacht de Technisch Manager van de Zonnefabriek. “Het meeste onderzoek richt zich op lithium-ion en dat zal deze batterijen hopelijk snel goedkoper maken.”
Accu’s en omvormers
Alle batterijen zijn eenvoudig te koppelen aan omvormers. Evenals bij batterijen zijn er verschillende soorten omvormers op de markt. “Als een klant tegelijk PV-panelen en een thuisopslagsysteem wil laten installeren, dan kan hij kiezen voor een alles-in-één hybride omvormer, of een systeem met aparte omvormers voor zonnepanelen en batterijen. Mocht de klant in een later stadium kiezen voor een batterij, dan is een batterij-gekoppelde batterij-omvormer meestal de beste oplossing.”
Gemiddeld vermogen
Op de vraag hoeveel vermogen een accu moet hebben om aan de energievraag van een doorsnee huishouden te voldoen, valt geen eenduidig antwoord te geven. Van den Berg: “Om dat te kunnen berekenen, moeten de gebruiksgegevens bekend zijn en de opbrengst van de panelen. Ook hangt het ervan af of de bewoners vaak overdag thuis zijn of niet. In het algemeen kun je stellen dat een gemiddeld gezin in Nederland ongeveer 3500 kWh/jaar gebruikt, dus zo’n 10 kWh per dag. Je zou kunnen beginnen met een relatief kleine batterij zoals de 6,4 kWh batterij van BYD, en later eventueel uitbreiden indien nodig.”
Installatie
Waar heeft de installateur zoal rekening mee te houden bij de installatie van een thuisopslagsysteem? “De batterijen zijn erg zwaar, denk dus van tevoren goed na hoe je ze op de juiste plek krijgt”, zegt Van den Berg. Bij de installatie zelf breidt de installateur eerst de meterkast uit, zodat hij de omvormer op een nieuwe vrije groep kan aansluiten. Ook moet hij er meestal voor zorgen dat er voldoende ruimte is voor stroomtrafo’s om de leidingen, voor het meten van de stromen. Daarna volgt de communicatiemodule. “De aansluiting op internet is weliswaar niet heel moeilijk, maar wel iets waarmee veel installateurs minder bekend zijn”, heeft Van den Berg ervaren. Hij waarschuwt dan ook voorzichtig te werk te gaan. Dat geldt ook voor de afzekering. “Het probleem is dat de batterij-omvormers soms relatief veel stroom afnemen of teruggeven aan het net. De afzekering van de omvormer moet hiermee rekening houden, zodat deze niet onbedoeld uitslaat. Aangezien de vuistregels van de selectiviteit (voor zekeringen) stellen dat een eindgroep een lagere afzekering moet hebben dan de hoofdzekering, kan dat soms een probleem geven. Bijvoorbeeld: een batterij-omvormer die tot 22 Amp kan terugleveren, moet je niet achter een 16 Amp zekering zetten; die kan namelijk onbedoeld uitslaan.”
Plaatsing en onderhoud
Afhankelijk van de capaciteit neemt het thuisopslagsysteem meer of minder plek in. Solarcarity expert Van Deursen: “Ik heb hier bijvoorbeeld een 6 kWh oplossing die ongeveer 0,7 m breed, 1,20 m hoog en 25 cm diep is. Let erop dat de temperatuur ter plekke niet onder de 0 graden komt, want dat gaat ten koste van het rendement. Ook de plaatsing naast een verwarming kan problemen opleveren. Gangbare plekken om de accu neer te zetten zijn onder een trap, op de zolder, in de kelder of garage.”
Al met al ben je volgens Van Deursen ongeveer 4 uur kwijt voor de plaatsing en installatie van een thuisopslagsysteem. Een batterij gaat gemiddeld 10 jaar mee. “In principe zijn ze onderhoudsvrij, ze bevatten geen bewegende delen, maar het is altijd raadzaam om 1x per jaar het hele systeem, inclusief kabels en dergelijke te laten controleren.”
Toekomst
“Voor consumenten die een laadpaal en/of warmtepomp hebben kan het nu al interessant zijn om een batterij af te nemen als in dat geval de hoofdaansluiting verzwaard moet worden,” zegt Paul van Deursen, Business Concept Developer bij Solarclarity. In 2020 wordt de salderingsregeling vervangen door een terugleversubsidie. Vanaf dat moment wordt het financieel gezien veel aantrekkelijker voor consumenten om een thuisaccu aan te schaffen. Hessel van den Berg, Technisch Manager van de Zonnefabriek: “Ongetwijfeld zal de wijziging van de regeling een impuls geven aan de verkoop van batterijen. Hoe groot die impuls is, hangt echter af van een aantal zaken: Ten eerste hoe de nieuwe regeling er werkelijk uit gaat zien, vervolgens hoe de prijzen van thuisbatterijen en batterij-omvormers zich ontwikkelen, en tenslotte of er een subsidieregeling voor batterijen gaat komen.” Maar ondanks dit voorbehoud verwachten zowel Van den Berg als Van Deursen dat thuisopslagsystemen over 10 jaar geheel zijn ingeburgerd. Van Deursen: “Ik denk dat we uiteindelijk hetzelfde traject zullen doorlopen als met PV-panelen.”
