Techniek voor senioren

Slimme senioren, die m.b.v. techniek thuis kunnen blijven wonen, zijn er al maar nog niet in grote getalen. Manon Vanderkaa, directeur van KBO-PCOB, de grootste seniorenorganisatie van Nederland, praat in Den Haag op het ministerie van VWS vaak over het langer thuis wonen van senioren. Techniek komt daar ook aan bod. Maar er is nog veel nodig. “Techniek moet worden afgestemd op een doelgroep voor wie de mogelijkheden ervan nog niet vanzelfsprekend zijn.”

Met het Pact Ouderenzorg, gestart door minister De Jonge, gaan veel organisaties aan de slag om ouderen langer thuis te laten wonen, eenzaamheid te bestrijden en mensen zich echt thuis te laten voelen in het verpleeghuis. Techniek kan hierin absoluut ondersteunen. Met welke slimme oplossingen kunnen ouderen langer zelfstandig thuis wonen? Wat werkt wel en wat werkt niet? Manon Vanderkaa volgt de ontwikkelingen op de voet. Zij zit overal aan tafel met maar één vraag: wat gaan de senioren merken van alle technologische vernieuwingen?

Schrikken

KBO-PCOB heeft een kwart miljoen leden en 800 lokale afdelingen. “We krijgen van onze leden regelmatig de vraag: wat gaan wij merken van al die maatregelen in Den Haag? Dat is begrijpelijk. Want zij hebben vaak het gevoel dat niet met hen gesproken wordt, maar over hen. Wij doen er alles aan om dat signaal over te brengen. Niet alleen naar Den Haag maar ook naar alle partners die zich inzetten om senioren inderdaad veilig en comfortabel thuis te laten wonen. Ook als het gaat om techniek. Want nieuwe technieken schrikken vaak eerder af dan dat ze het gevoel van veiligheid versterken. Zeker niet voor iedereen, maar wel voor een grote groep. Iedereen kent de verhalen van senioren die uit angst om iets fout te doen geen gebruik willen maken van bepaalde appratuur of technische toepassingen.”

Digitaal erbij horen

Inzet op digitale toepassingen in de zorg thuis kan senioren ondersteunen. Steeds meer Nederlanders zijn tenslotte online, zo meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek begin dit jaar. Onder de 6% die geen internet gebruikt, vallen met name 75-plussers. KBO-PCOB herkent het signaal dat steeds meer ouderen online zijn, maar waarschuwt tegelijkertijd. Manon Vanderkaa: “Realiseer je ook dat ouderen die wel online zijn, vaak minder digitaal vaardig zijn dan men denkt. En als iemand ouder wordt, kan het een steeds grotere uitdaging worden, bijvoorbeeld door verminderd zicht, of verminderde motoriek.” Uit eigen onderzoek concludeert de seniorenorganisatie dat ouderen bezig zijn aan een inhaalslag. Toch hebben senioren soms ondersteuning nodig om online wegwijs te worden; een tabletcoach van KBO-PCOB kan daarbij helpen. “Zij snappen de vragen en kunnen echt helpen.”

Vertrouwen

Is dan techniek te ver weg voor senioren? “Dat hoor je me niet zeggen. Ik denk dat de techniek echt nodig is om senioren langer thuis te laten wonen. Het monitoren van gezondheid, het signaleren of iemand gevallen is, domotica die het leven makkelijker maakt. En ja zelfs kan techniek eenzaamheid verminderen. Want met techniek is iedereen dichtbij.” Maar het vraagt iets van de installateurs. “Het vraagt om geduld, een goede uitleg en goede begeleiding. Veel senioren vinden dat het te snel gaat! Van het ene moment moeten zij net zo snel om kunnen gaan met technische vernuft als ieder ander. Dat kan niet! Dus iedere installateur die een senior bezoekt moet tijd inbouwen en durven investeren in vertrouwen.”

Betaalbaar verduurzamen

Maar het gaat verder dan alleen het veilig langer thuis kunnen wonen. Wie ouder wordt, geeft vaak meer uit aan stookkosten. Een stijging van de energielasten hakt er bij senioren dus harder in. Twee oorzaken zijn hiervoor aan te wijzen: ouderen wonen vaker in verouderde en slecht geïsoleerde huizen en senioren hebben het door medische oorzaken, denk aan een hoge bloeddruk of langzamere bloedcirculatie, vaker kouder. Ze verblijven bovendien gemiddeld langer in hun huis dan jongere groepen. Het was een reden voor KBO-PCOB om een meldpunt in te zetten voor senioren waar zij hun zorgen over de energielasten kunnen uiten. Inmiddels lopen de reacties binnen. Vanderkaa: “Klimaat en energie staan volop in de belangstelling. De betaalbaarheid van de energietransitie is daarbij een belangrijk thema.”

Goede voorlichting

KBO-PCOB vindt duurzaamheid belangrijk, vanuit de zorg voor de leefomgeving en de volgende generaties. “Daarbij vragen we nadrukkelijk aandacht voor de betaalbaarheid van maatregelen. Maar ook maatregelen van woningcorporaties en heldere informatie. Het is lastig voor senioren in te schatten of zij het plaatsen van bijvoorbeeld zonnepanelen of een warmtepomp nog kunnen terugverdienen, of het überhaupt kan in hun vaak wat oudere huizen. De installateur lijkt de meest logische persoon maar soms zijn niet alle antwoorden daar te vinden op dit moment.”

Elkaar blijven zien

Toch is Vanderkaa niet pessimistisch. “Dat past ook niet bij me”, zegt ze lachend. “Ik denk dat we in een bijzondere innovatieve tijd leveren. En de technische installatiebranche heeft een belangrijke sleutel in handen voor een innovatieve, energiezuinige en comfortabele wereld. Ook voor de senior. Maar mijn zorg is dat we elkaar niet uit het oog moeten verliezen. Slimme techniek heeft slimme senioren nodig. Dus dat betekent dat we het met elkaar moeten doen. Het gebruiksgemak zal zeker de komende jaren verder verbeteren. Maar dat wil nog niet zeggen dat ouderen dat vanzelfsprekend kunnen toepassen. De techniek gaat snel en dat gaat veel brengen. Maar dan moeten we in elkaar blijven investeren.” KBO-PCOB heeft al tabletcoaches die senioren ondersteunen met de tablet, smartphone of computer. Binnenkort willen zij ook starten met wooncoaches die senioren helpen hun woning klaar te maken voor de toekomst. “Dan gaat het om levensloopbestendig, om veiligheid en om energie.”

Partner

Er staat een uitdaging! Maar die wil Vanderkaa wel aan! “Ik weet dat de installateur de partner is van menig senior. Het vertrouwde gezicht. Laten we er dus met elkaar voor zorgen dat ook senioren in de toekomst mee kunnen doen met de nieuwste technieken. Om zorg dichtbij te houden, veiligheid en comfort te borgen, bij te kunnen dragen aan het klimaat en iedereen die ver weg is toch via snelle ict-verbindingen bij je te hebben. Ik kijk er naar uit.” 